خبرگزاری حوزه/ تاریخ گواه است آنانکه دل در گرو عشقی ناب و پاک نهادند و همه وجود خویش را در طبق اخلاص فدای این راه و مرام کردند ، بی تردید به جاودانگی عشق و برکت گرفتن از مرتبت آن گوهر تابانی که عمر در راهش گذاردند، رسیدند.
هر چه آن دردانة گوهرسا پرقیمت تر و آن یار، عالی مقام تر، ارج و قربی که این سلوک نصیب سالکش می کند، والاتر و ارجمندتر.
عمر آدمی، پرقدرترین و گرانسنگ ترین داشته و سرمایة آدمی است.
سرمایه ای که هر لحظه و هر لمحه اش قدر و قیمتی به اندازه رسیدن به مقام قرب الهی دارد؛ پس بجاست تا انسان آنرا در راهی صرف کند که واجد این ارزش بوده و قابلیت صرف این نعمت غنیمت را داشته باشد.
آنانکه شاهراهها و راههای میان بر رسیدن به زیبایی و حقیقت و قرب الهی را می دانند، برای سلوک معنوی خویش، به حبل المتین حق دست می یازند و عروه الوثقای این هستی را در چنگ می گیرند و به راهی گام می نهند که نه انحرافی در آن هست و نه خدشه ای برآن وارد؛ نه تردید و شکی در آن هست و نه شبهه و دریغ و حسرت و غمی در آن راه دارد.
و این شاهراه هستی و طریق سلوک معنوی همان راه ولایت و امامت ائمه اطهار(ع) است که مستمسک شدن بدان می تواند حیات دنیا و عقبای آدمی را تضمین کند و او را به سوی ملکوت اعلی حق و بهشت برین آخرت رهنمون شود.
خوشا به سعادت مرد بزرگی که امروز مصادف با سالروز رحلت اوست؛ مرد بزرگی به نام سید شریف رضی که حیات خویش را در طبق اخلاص و ارادت نهاد و تقدیم مولای متقیان نمود و لحظه لحظه حیات طیبه اش را به جمع آوری واژه واژة کلام دُرّآسا و گوهرسان آن خداوندگار سخن و امام بلاغت و فصاحت و امیر عدالت نمود.
آری؛ چه اعتبار و عظمتی از این بالاتر و والاتر که با یادآوری نام کسی و ذکرآوری او نام بلندمرتبه امیرالمومنین علی ابن ابیطالب به ذهن مستمع و گوینده خطور کند و این توفیق بی نظیر و نعمت بی بدیلی است که سید رضی بدان نائل آمده است.
ابوالحسن محمد بن الحسین بن موسی، سید شریف رضی که از علمای قرن ۴ (قمری) شیعه و گردآورنده نهج‌البلاغه است با این حرکت بزرگ و خطیر و سترگ و شگرف، پایه گذار یک جهاد خالصانه و داهیانه شیعی شد که نه تنها برای شیعیان و مسلمانان برای برای همه آزادگان و دوست داران حقیقت ناب وتابناک در عالم هستی، هدیه ای به ودیعت نهاد که از شر تا غرب عالم و از گذشته تا آینده چونان خورشیدی تابان و درخشان به جان و جهان آدمیان نور و زیبایی خواهد بخشید.
و این همت عالی و تلاش و مجاهدت بی نظیر و عظیم موجب شد تا نام و یاد سید رضی در سایه سار کلام و معارف آسمانی مولی الموحدین امیرالمومنین(ع) برای هماره تاریخ ماندگار و جاوید باقی بماند.
سید شریف رضی نهج البلاغه را حدوداً چهارصد سال پس از زندگی علی بن ابی طالب –علیه السلام- گردآوری و تدوین و تنظیم کرده است.
و در این راه چه رنجها و سختی ها که بر جان و جهان خویش تحمیل نمود و در کوران سالهای این مجاهدت سترگ و حرکت علمی و عملی عظیم، توانست یکی از ارزنده ترین و بلندمرتبه ترین و مقدس ترین متون معارفی شیعه را در طول تاریخ حیات بشریت، پایه گذارد و به انسانیت عرضه دارد.
نهج البلاغه دریایی از شور و شعور و شکوه و زیبایی و فخامت و بلاغت و فصاحت و دانایی و خرد است که از کلام ناب و بیان تابناک امام عشق و امیر سخن به رشته تحریر درآمده و در این دریای مواج و بی پایاب، چه درها و مرواریدهای شب افروزی که در قالب سخن و قامت واژه به خواننده و خواهنده اش ارزانی می گردد.
چه آنجا که حضرت شقشقه ای را از تف غم این روزگار نامردی و نامرادی بر جگر کلمات روان می سازد و آرام می گیرد و چه آنجا که در زیباترین تعابیر و دل انگیزترین معانی به شرح طاووس می پردازد و در نقاشی خاطره انگیز و رویایی و شاعرانه ای از جنس کلمات، این عروس پرندگان جهان را به تصویر می کشد.
همه و همه گویا و جویای عظمت امیر سخن و مولای رادمردان عرصه عشق و ایمان است که رشحات و لمحاتی از آن را در صفحات این صحیفه شریفه می توان جست. همان که براستی و درستی و زیباییی و حقانیت، «نهج البلاغه» خوانده و نامیده شده است.
باری؛ سید رضی در سال ۳۵۹ هجری قمری در شهر بغداد به دنیا آمد. پدر و مادر سید رضی هر دو از سادات علوی و از نوادگان حسین بن علی-علیهما السلام- بودند. نسب ایشان از جانب پدر با پنج واسطه به حضرت امام موسی کاظم-علیه السلام-می‌رسد. از این رو گاهی شریف رضی را «رضوی» نیز نامیده اند و از طرف مادر نیز نسب این سید بزرگوار و عالم برجسته شیعی با شش واسطه به حضرت علی بن حسین امام زین العابدین-علیه السلام- می‌رسد.
شیخ مفید کتاب «کتاب النساء» را برای مادر سید رضی نوشته و در مقدمه کتاب از او به بانویی محترم و فاطمه یاد کرده‌است.
از جمله اساتید سید رضی می توان به بزرگانی همچون ابواسحاق، ابراهیم بن احمد طبری ، ابوعلی فارسی، ابوسعید سیرافی ،عبدالرحیم بن نباته ، اشاره نمود.
و از جمله خیل شاگردان این عالم ربانی و محقق برجسته شیعی می توان به ابومحمد عبدالله بن محمد اسدی اکفانی ،سید عبد الله جرجانی، مشهور به ابوزید کیابکی، شیخ محمدحلوانی، شیخ جعفر دوریستی،احمد بن علی بن قدامه مشهور به این قدامه ،ابوالحسن هاشمی و مفید نیشابوری اشاره نمود.
علاوه بر کتاب بزرگ و باعظمت و مقدس نهج البلاغه، از سید رضی آثار و تألیفات ارزشمند و گرانسنگ دیگری نیز بر جای مانده است که از آن جمله است تلخیص البیان عن مجازات القرآن، حقایق التاویل فی متشابه التنزیل، معانی القرآن، خصایص الائمه، الزیادات فی شعر ابی تمام، تعلیق خلاف الفقهاء، کتاب مجازات آثار النبویه، تعلیقه بر ایضاح ابی علی، الجید الحجاج، مختار شعر ابی اسحق الصابی، کتاب «ما دار بینه و بین ابی اسحق من الرسائل» و بالاخره دیوان اشعار.
سید رضی نه فقط در میان شیعیان از بزرگی و عظمت و احترام خاصی برخوردار است بلکه در میان مسلمانان اهل سنت نیز از ارج و قرب و مجد و حرمت والایی بهره مند است و بسیاری از بزرگان اهل سنت نام او را به نیکی و یاد او را به عظمت و بزرگی می برند و از آن جمله عبدالملک ثعالبی، شاعر معاصر سنی در زمان حیات سید رضی است که در کتاب «یتیمة الدهر» در بیان اوصاف و شرح حال سید رضی می‌نویسد: «تازه وارد ده سالگی شده بود که به سرودن شعر پرداخت. او امروز سرآمد شعرای عصر ما و نجیب‌ترین سروران عراق و دارای شرافت نسب و افتخار حسب، و ادبی ظاهر و فضلی باهر و خود دارای همه خوبی هاست.»
خطیب بغدادی نیز در کتاب «تاریخ بغداد» می‌نگارد: «... رضی کتابهایی در معانی قرآن نگاشته‌است که مانند آن کمتر یافته می‌شود.»
جمال الدین ابی المحاسن اتابکی نیز در کتاب «النجوم الزاهره فی ملوک مصر و القاهره» می‌نویسد:
«سید رضی موسوی، عارف به لغت و احکام و فقه و نحو و شاعری فصیح بود. او و پدرش و برادرش پیشوای شیعیان بودند.»
مصنف بزرگوار و گردآورنده شریف نهج البلاغه حضرت سید رضی در سن ۴۷ سالگی و در سال ۴۰۶ هجری قمری در شهر بغداد دیده از دنیای دون فرو بست و به ملکوت اعلی پیوست و در شهر کاظمین در جوار مرقد مطهر امام موسی کاظم و اما جوادالائمه- علیهماالسلام- به خاک سپرده شد.
یادش گرامی و روح پرفتوحش قرین رحمت واسعه الهی باد!
منابع
اعیان الشیعه، سید محسن امین عاملی
پیرامون نهج البلاغه، سید محسن امین عاملی
رجال النجاشی، احمد بن علی نجاشی
تاریخ بغداد، احمد بن علی الخطیب
