حجت الاسلام و المسلمین روح الله شریعتی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، با تسلیت ایام شهادت امیرالمومنین (ع) اظهار داشت: در مقوله پرداختن به سیره سیاسی حضرت علی(ع) و نوع سیاست ورزی ایشان، همچنین از حیث توجه حضرت به حقوق مردم در عرصه های مختلف سیاسی ، اجتماعی، قضایی و غیره نکات بسیار مهمی وجود دارد که می توان آن ها را از زوایای مختلف مورد بحث و بررسی قرار داد.
ویژگی های استثنایی شخصیتی امیرالمومنین(ع)
وی با اشاره به این که خصوصیات فردی و ویژگی های شخصیتی حضرت نیز باعث می شده که ایشان حقوق مردم را در حد اعلی مورد توجه قرار داده و مراعات کنند، افزود: غیر از مباحث عقیدتی و دینی ، منزلت و شخصیت ایشان بسیار می تواند الگو برای زمامداران و مدیران جامعه اسلامی باشد و اولین نکته محوری نیز این است که در مباحث سیاسی و حاکمیتی باید قبل از هر چیز خودسازی وجود داشته باشد.
خودسازی ؛ رمز توفیق در مدیریت اسلامی
وی اضافه کرد: باید مسئول جامعه اسلامی در پرتو خودسازی به مساله کنترل شهوات فردی و به ویژه در امور اقتصادی و قدرت و ریاست بپردازد ، چرا که مادامی که مسئول در حاکمیت اسلامی خودسازی و کنترل شهوات نداشته باشد نمی تواند به عدالت رفتار کند، اما وقتی این کنترل و مراقبت در میان بود، فرد دیگر دنبال قدرت طلبی و کسب ریاست و ثروت اندوزی نیست ، کما این که حضرت در ماجرای فشار مردم برای بیعت با ایشان فرمودند که اگر مردم نبودند و حجت بر من در راستای احقاق حق و اجرای عدالت تمام نبود، من افسار حکومت را روی دوش شترش می انداختم و آن را رها می کردم.
قدرت سیاسی در نظام اسلامی برای خدمت است نه ثروت اندوزی
این محقق و پژوهشگر حوزوی افزود: بنابر این متوجه می شوم که قدرت و سیاست دنبال حضرت می آمدند و نه برعکس و اساساً مبنای نظام سیاسی اسلام آن است که فرد نباید دنبال قدرت برود؛ البته گاه ممکن است وظیفه باشد و در این صورت فرد مکلف به خدمت گزاری است اما هدف او کسب رضای الهی و خدمت به خلق خداست و نه طمع و شهوت اقتصادی ، سیاسی و غیره.
وی تاکید کرد: اما وقتی بحث از شهوت و طمع و حرص دنیوی در میان باشد ، فرد همه امکانات حکومتی و امتیازها را برای خود و اطرافیانش برمی دارد کما این که در ماجرای اختلاس ها و رانت خواری ها متاسفانه گاه این مساله دردآور که از جمله آفات قدرت است را مشاهده می کنیم
ساده زیستی امام علی(ع)؛ الگویی برای همه دوران ها
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به ساده زیستی حضرت گفت: امام علی(ع) خود ساده زیست بوده و لباس و غذای ساده داشتند و حداقل امکانات و مسکن را برای زندگی انتخاب کرده بودند که اين مساله نشان مي دهد كه بايد ساده زيستي در بين مديران و مسئولان جامعه اسلامي حاكم باشد ، کما این که خود حضرت در اين راستا در نامه به مالك اشتر بر اين مساله و اهميت رعايت اعتدال در امور تاكيد داشتند.
رعایت قانون الهی ؛ خط قرمز در مدیریت علوی
وي برخورد بدون مدارا با مديران متخلف و نيز رعايت قانون الهي در همه شرايط را از جمله ديگر خصوصيات امام علي(ع) در امر سیاست ورزی و حکومت داری برشمرد و افزود: خط قرمز حضرت، قانون الهي بود و اگر كسي اين قانون را زيرپا مي گذاشت با او برخورد مي شد، حتي اگر نزديك ترين فرد به ايشان بودند.
قناعت و ساده زیستی؛ شاخصه مدیران علوی
وی یادآور شد: کسانی که می خواهند به تبعیت از سیره امیرالمومنین(ع)حکومت و مدیریت کنند باید به حداقل ها بسازند و قناعت را شیوه زندگی خود قرار دهند نه این که خدای ناکرده طماع و حریص به مال دنیا بوده و بخواهند از امتیاز برمسند قدرت به سود خود، خویشاوندان و اطرافیان سواستفاده کنند؛ کما این که وقتی برخی افراد برای جلب نظر حضرت ، رشوه برای ایشان می آوردند ، حضرت نقل به مضمون می فرمودند که مثلاً فلان حلوا که برای من آورده اید در نظرم از زهرمار بدتر و تلخ تر است.
فقر و محرومیت زدایی و ایجاد رفاه نسبی
حجت الاسلام و المسلمین شریعتی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به جایگاه رفیع حقوق مردم در نگاه امام علی(ع) ابراز داشت: حضرت امیر(ع)در مباحث مختلف حقوق مردم از جمله در امور اجتماعی به دنبال زدودن فقر و محرومیت در جامعه بودند و این که در پرتو ایجاد عدالت، رفاه نسبی برای همه مردم فراهم شود.
وی افزود: وقتی یکی از یاران می بیند که حضرت نان خشکی که به سختی قابل خوردن است را میل می کنند و دلیل این مساله را می پرسد حضرت(ع) در جواب می گوید شاید در یکی از محروم ترین نقاط حکومت من، کسانی باشد که به همین میزان طعام یا کمتر از آن زندگی را سر کنند و من به عنوان حاکم اسلامی باید زندگی خود را در سطح فقیرترین افراد قرار دهم.
اهمیت رسیدگی به ایتام، محرومان و خانواده های شهدا
این محقق و اندیشمند علوم سیاسی همچنین با بیان این که رسیدگی به محرومان و نیازمندان به ویژه ایتام و فرزندان شهدا یکی از اساسی ترین برنامه های امام علی (ع) بود، گفت: امروز نیز مسئولان و کارگزاران نظام وظیفه دارند که به زندگی خانواده شهدا، محرومان و فقرا و ایتام و کسانی که همواره پای انقلاب ایستاده اند و در همه راهپیمایی ها می آیند ، رسیدگی کرده و برای رفع مشکلات آن ها همت بگمارند.
وی یادآور شد: در بحث رعایت حقوق سیاسی ، حاکم باید مردم را در امر حکومت شریک کرده و با آن ها مشورت کند.
عدالت قضایی در سیره علوی
عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی همچنین با اشاره به این که حضرت علی(ع) در امور قضایی نیز به حقوق مسلم مردم کاملاً توجه داشته و آن را مراعات می کردند، اظهار داشت: در نگاه امیرالمومنین(ع) رعایت تساوی بین افراد در امر قضاوت باید رعایت شود ، همان طور که خود ایشان وقتی در دادگاه به عنوان یکی از طرفین شرکت کرد که طرف مقابل او فرد غیرمسلمانی بود رییس دادگاه با این که می دانست حق با علی(ع) است اما بر اساس معیار قضاوت کرد و لذا ما نیز اگر این سیره را دنبال کنیم خدای ناکرده عدالت و استقلال قضایی ما زیر سوال نمی رود و در احقاق حق مردم و جامعه موفق خواهیم بود.
لزوم برخورد قاطعانه با متخلفان و قانون شکنان
وی تصریح کرد: در حکومت اسلامی که داعیه پیروی از سیره مولی الموحدین علی (ع) را دارد باید با کسانی که حقوق مردم را زیر پا گذاشته و از قانون تخطی کرده اند ، قاطعانه و بدون ملاحظات رسیدگی شود.
ماجرای گردنبد عاریه ای ؛ شاخصه قاطعیت علوی در حراست از بیت المال
حجت الاسلام و المسلیمن شریعتی در خاتمه صحبت های خود با اشاره به این که در بحث نظارت بر عمال و کارگزاران ، یکی از اصول حکومت امام علی(ع)، مقابله جدی و قاطعانه با رشوه خواری و رانت خواری و اختلاس ها و حیف و میل بیت المال می باشد، گفت: در ماجرای حضرت زینت که ایشان گردنبندی را به عاریه از بیت المال گرفته بودند، فرمودند که اگر عاریه نبود دست دخترم را حتی قطع می کردم و نمی شود چون فرزند حاکم و خلیفه مسلمین است از این وضع بخواهد خدای ناکرده سواستفاده کند.
گفتگو از : سید محمد مهدی موسوی
