خبرگزاری حوزه/ بدون شک تحقیق و پژوهش در «حوزه» از جایگاه ویژه ای برخوردار است و آثار گرانسنگی که از شیخ طوس ها، علامه امینی ها، شهید مطهری ها و ... به یادگار مانده حاصل کار پژوهشی این بزرگان است و اساسا نظام آموزشی حوزه باید پژوهش محور باشد تا بتواند با تربیت طلاب پژوهشگر به نیازهای روز جامعه و شبهات پاسخ دهد.
حجت الاسلام روح الله بیدارم یکی از روحانیون محقق و پژوهشگری است که توانسته تا کنون ۲۰ عنوان کتاب را به رشته تحریر در آورد و در کنار آن نیز در دانشگاه ها به تدریس اشتغال دارد.
وی می گوید: ما منابع قوی و زیادی داریم، اما دسترسی اقشار مختلف جامعه به این منابع وسیع و غنی کم است، طلاب باید این منابع را بومی سازی کرده و نیازهای روز جامعه را دسته بندی شده، دنبال کنند، چرا که امروز مردم به دنبال مطالب ساندویچی هستند و به کتاب هایی که قطر زیادی داشته و در انتهای آن می شود مطالب را درک کرد، اقبال نشان نمی دهند.
این روحانی پژوهشگر در گفتگو با خبرنگار «حوزه»در اصفهان ، به تبیین ضرورت تربیت طلاب پژوهشگر، الزامات فعالیت در عرصه پژوهش و تالیف و همچنین نیاز سنجی پژوهشی پرداخته که حاصل این گفتگو در ادامه می آید.
چگونه وارد حوزه شدید و انگیزه شما از ورود به حوزه و تلبس چه بود؟
متولد سال 1360 هستم، در سال 79 وارد حوزه علمیه اصفهان شدم و به اصرار حاج شیخ ابوالقاسم شوشتری، امام جمعه شهرستان شاهین شهر در آن زمان به دلیل آنکه شهرستان ما با کمبود طلبه روبرو بود وارد حوزه علمیه شدم، اکنون سطح 3 حوزوی را تمام کرده ام و در حال تحصیل در سطح 4 می باشم و در چند دانشگاه نیز تدریس می کنم.
از چه سالی شروع به تحقیق و پژوهش کردید و چه تالیفاتی حاصل تحقیقات شما تا امروز بوده است ؟
از سال 88 وارد بحث تالیف کتاب دینی شدم، تا امروز موفق به تالیف 20 عنوان تکتاب شده ام که 17 مورد از آنها به چاپ رسیده است، کتاب «نجوای روزه داران» شرح دعای هر روز ماه مبارک رمضان در 1500 صفحه از آن جمله است، خلاصه ای از این کتاب دو سال پیش توسط دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در 800 صفحه و 16هزار نسخه به چاپ رسید و در بین مبلغین کشور توزیع شد، کتاب«اعتکاف خلوت عاشقانه» در مورد اعتکاف و گناه و استغفار بود و در زمینه اجتماعی کتاب «سفیران شهر» را نوشتم که به اخلاق فردی و حرفه ای رانندگان تاکسی در شهر می پردازد، کتاب «خدمتی ماندگار و ناب از کارگزاران دولت » را در مورد اخلاق فردی و اجتماعی کارکنان ادارات را تالیف کرده ام.
آخرین تالیف من «شرح موضوعی زیارت عاشورا» در 3 جلد است که در ایام محرم امسال به چاپ رسید، این کتاب به شرح زیارت عاشورا در 7 موضوع دسته بندی شده و شرح و توضیح کلمات کلیدی آن می پردازد؛ مردم در ایام محرم و صفر علاقه و انس زیادی به زیارت عاشورا پیدا می کنند، این امر بستر بسیار خوبی را برای ارائه مباحث اخلاقی ارائه می دهد، این ظرفیت در سه جلد پیاده شد، جلد اول 3 سال پیش چاپ شد و طی این دوسال توفیق حاصل شد تا دو جلد دیگر را کار کنم، یک مبلغ با استفاده از این کتاب می تواند تا دویست جلسه سخنرانی را با استقاده از این کتاب انجام دهد.
هدف اصلی و نهایی من انجام وظیفه طلبگی بود، از سال 84 وارد کار اجرایی شدم و برای آن که از وظیفه طلبگی که بر دوشم است، دور نشوم، تبلیغ مکتوب را انتخاب کردم.
نیاز امروز جامعه پژوهشی حوزوی را چه می دانید و هموار کردن و پیشرفت پژوهش در حوزه را در گرو چه می بینید؟
ما منابع قوی و زیادی داریم، اما دسترسی اقشار مختلف جامعه به این منابع وسیع و غنی کم است، طلاب باید این منابع را بومی سازی کرده و نیازهای روز جامعه را دسته بندی شده، دنبال کنند، چرا که امروز مردم به دنبال مطالب ساندویچی هستند و به کتاب هایی که قطر زیادی داشته و در انتهای آن می شود مطالب را درک کرد، اقبال نشان نمی دهند.
طلاب باید به این امر روی آورده و نیازهای روز را شناسایی کنند، برای مثال به سفارش آستان قدس رضوی و انتشارات آن، ما در حال شناسایی شبهات روز هستیم، به همین منظور تیمی را به مدارس و دانشگاه ها فرستادم و تا امروز 530 شبهه در حوزه های مختلف را شناسایی کردیم، این تیم در حال دسته بندی و تجمیع شبهات هستند و با این کار می توانیم نیاز امروز را شناسایی کنیم و سپس به آنها بپردازیم، طلبه وظیفه داد نیاز روز جامعه را پاسخ دهد.
شاخصه کتاب خوب حوزوی از نگاه منابع دینی را در چه می دانید؟ چگونه یک کتاب ناب به رشته تحریر در می آید؟
ما باید مخاطب را بشناسیم. نویسندگان ما امروز به مخاطب خود نگاه ندارند و آنچه از نظر خود شایسته می دانند به رشته تحریر در می آورند، مشاغل امروز ما نیاز به بررسی فقهی دارند، شاغلین ما نیاز دارند تا علاوه بر فقه عمومی از فقه مخصوص رشته خود نیز مطلع باشند، مثلاً کسی که در اتاق عمل کار می کند نیاز دارد تا فقه تخصصی خود را بداند، در حوزه اجتماعی نیز این نیاز احساس می شود، در حوزه اجتماعی نیاز به بیان خوب و شیوا نیاز داریم، دشمن با بیان شیوا تبلیغات خود را انجام می دهد و جامعه را مسموم می کند، آنها با روش های علمی و هدفمند کتابهایی را بر علیه ما می نویسند و ما متوجه نیستیم.
ما برای کتابهایی که می نویسیم منابع کمی نداریم، امروز نیاز به نوشتن کتاب برای راهنمایی محققین نیست، ما باید پالایش و بومی سازی مطالب را مد نظر داشته باشیم و با ازائه مصداق و داستان حقیقی زیبا که چاشنی کتاب می کنیم جذابیت لازم را برای مخاطب ایجاد کنیم، رغبت کردن به خواندن باید با شیوه نگارش کتاب ایجاد شود؛ کتاب های شهید مطهری به این دلیل دوست داشتنی است که مصادیق زیبا در کنار کلام روان خود ارائه می کند.
آیا بستر لازم برای تحقیق و پژوهش جوانان فراهم است؟
تا امروز که در حال خواندن سطح 4 هستم، حتی 1 ساعت دوره آموزشی برای پژوهش برای من نگذاشته اند و هر چه یاد گرفته ام از روی علاقه خود یادگرفته ام، چرا که حوزه علمیه بستر لازم را به صورت شایسته و بایسته برای پرورش مبلغ مکتوب فراهم نکرده است، این ذوق و شوق نیز باید در طلبه ایجاد شود که کار پژوهش مکتوب انجام دهد.
چه توصیه ای به طلاب جوانی که به تحقیق و تالیف علاقه مند هستند، دارید؟
من به طلبه ها توصیه می کنم از نوشتن ابا نکند و نهراسند، اولین کتابی که من نوشتم به نام « مَحرم راز » 100 سفارش امیر المومنین(ع) به کمیل در 100 صفحه در قطع رقعی بود، این اولین کتاب من بود که از بحار الانوار روایتی را برداشت کردم برای هر سربند یک تیتر آوردم و معنای آن را روان کردم ، همین کتاب برای من انگیزه شد که کتاب دوم را در 1500 صفحه کار کنم، طلاب باید از جایی شروع کنند تا جرات نوشتن ایجاد شود. امروز مطلب زیاد است، اما جرات نوشتن ایجاد نشده است، هر کجا هر مطلبی مستندی می بینند در برگه های کوچک یادداشت کنند، آنها را در پاکت نامه ها مختلف تفکیک کنند، در پایان سال فیش های زیادی جمع می گردد که می شود تبدیل به کتاب شود؛ فیش برداری بسیار مفید است حتی از این فیش ها می تواند در منبرها استفاده شود.
گفت و گو: سید امیر حسین ابطحی
