به گزارش خبرگزاری «حوزه»، دکتر محمد جعفر محمدزاده، با ارسال یادداشتی به خبرگزاری حوزه «آسیب های مسابقه کتابخوانی» را بررسی کرده است.
مسابقات کتابخوانی، آنگونه که در مناسبت های مختلف در کشور ما برگزار می شود، نمی تواند تأثیری در ترویج کتابخوانی و رونق فرهنگ مطالعه داشته باشد؛ فرهنگ مطالعه و کتابخوانی ، فرهنگِ تبلیغ کالاهای مصرفی مثل پفک و مایع ظرفشویی نیست که بتوان با جایزه دادن میزان علاقمندی افراد به مطالعه را افزایش داد.
سالهاست که به دفعات قابل توجهی شاهد برگزاری مسابقه کتابخوانی ، به مناسبت ها یا بهانه های گوناگون از سوی نهادهای مختلف هستیم، اما در طول همه این سالها هیچ وقت این موضوع بررسی نشده است که برگزاری این دست مسابقات در تشویق مردم به کتابخوانی و کتابخوان کردن مردم چقدر تأثیر داشته یا تا چه میزان و چگونه در ارتقا سواد یا آگاهی بخشی به مردم ، اثر بخش بوده است. از سوی دیگر محتوای کتابهایی که به مسابقه گذاشته شده چه میزان در افزایش دانش و آگاهی شرکت کنندگان مؤثر بوده است؟
شاهد هستیم به تازگی با ورود برخی حامیان مالی (اسپانسر ها ) به معرکهٔ مسابقات کتابخوانی و اهدای جوایز گران قیمت به برندگان، این مسابقات رونق گرفته است و از این رو بررسی سودمند بودن برگزاری چنین مسابقاتی به ویژه با شکلی که اکنون برگزار می شود، حائز اهمیت تر شده است.
آیا هیچ از خود پرسیده ایم که واقعاً کدام جامعه با شعار«کتاب بخوانید ، جایزه بگیرید !» کتابخوان و اهل مطالعه شده است؟
تصور جامعه به عنوان کودکی که باید او را با «محرک پاداش » و در فرآیند«شرطی شدن» به مطالعه تشویق کرد، نشان دهندهٔ نوعی کج فهمی از فرهنگ و واقعیات جامعه است! مواجهه و فهمی از نوعی که یک متغیر دیده و سایر متغیرها و عوامل نادیده گرفته می شود.
این نوع مسابقات کتابخوانی عموماً مبتنی بر حفظیّات یا «حفظیّات محور» بوده و هدف و انگیزه اصلی مخاطبان از شرکت در آن نیز کسب جایزه است. در الگوهای ترویج کتابخوانی یا مطالعه در کشورهای موفق جهان ، مسابقات کتابخوانی ، به ویژه آن گونه که در ایران برگزار می شود، جایگاهی ندارد. البته چنین فعالیت ها و برنامه هایی ممکن است به افزایش فروش برخی از کتابها کمک کند، اما فقط کتابهایی که موضوع مسابقه اند و یا اینکه منجر به درآمدزایی کلانی برای برخی برگزار کنندگان گردد و سهم اندکی را هم به اهدا جوایز بپردازند.
گرچه سخن در این زمینه بسیار است ، اما حق آنست که جانب انصاف نگهداریم و تا این اندازه به مسابقات کتابخوانی بدبین نباشیم ، چرا که اگر مسابقه های کتابخوانی با هدف آموزش مستقیم یا غیر مستقیم برخی مفاهیم، آموزه ها، آموزشها یا قوانین به یک جامعهٔ هدف و مشخص برگزار شود یا با هدف کمک به پرورش قدرت تحلیل یا خلاقیّت گروه مخاطب و هدف طراحی شده باشد، می تواند در کنار سایر روشهای کارآمد به عنوان یکی از ابزارهای آموزشی یا فرهنگی پذیرفته شود، و متأسفانه این همان چیزی است که در جامعه ما به ندرت مورد توجه قرار گرفته است، اما با کیفیتی که اکنون این مسابقات برگزار می شود ، گویی در واقع مسئله پیچیدهٔ بی رغبتی جامعه به مطالعه تنها به برگزاری مسابقه کتابخوانی تقلیل یافته است .
