سه‌شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ |۹ رمضان ۱۴۴۵ | Mar 19, 2024
وصیت

حوزه/ وصیّت كنندگان، به پاداش مى‏رسند هرچند كسى وصیّت آنان را تغییر دهد. «اثمه على الّذین یبدّلونه».

به گزارش خبرگزاری «حوزه»، استاد محسن قرائتی در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود با موضوع تفسیر قطره ای به بیان آموزه های آیه ۱۸۱و ۱۸۲سوره بقره پرداخته است.

* آيه ۱۸۱            

فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ مَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَآ إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ‏

* ترجمه                      

پس هركس كه آن (وصیّت را) بعد از شنیدن، تغییر دهد، گناهش تنها بر كسانى است كه آن را تغییر مى‏دهند، همانا خداوند شنوا و داناست.

* نکته ها                     

این آیه هم هشدارى است به كسانى كه در صدد تغییر و یا تبدیل وصیّت دیگران برمى‏آیند. اگر كسى بعد از شنیدن و باخبر شدن از موضوع وصیّت و موارد مصرف آن، دست به تغییر یا تبدیل آن بزند، گناه این تغییر و تبدیل به گردن همان كسى است كه این عمل ناشایست را مرتكب شده است، ولى وصیّت كننده به پاداش خود مى‏رسد. مثلاً اگر كسى وصیّت كند كه به صد فقیر كمك شود، ولى به جاى صد فقیر، اموال او را به دیگران دهند و آنان نیز خبر نداشته و مال را مصرف كنند، در این صورت وصیّت كننده كه از دنیا رفته، به پاداش كمك به فقرا مى‏رسد و گیرندگان بى‏خبر هم گنهكار نیستند، در این میان، گناه تنها به عهده‏ى كسى است كه وصیّت را تغییر داده است و باید بداند كه خداوند شنوا و آگاه است و كیفر این خیانت را در دنیا و آخرت به او خواهد داد.

در حدیث مى‏خوانیم: وصیّت را اگر چه به نفع یهودى یا نصرانى باشد، تغییر ندهید. [تفسیر نورالثقلین، ج‏1، ص‏159]

* پيام ها                      

1- تغییر وصیّت از سوى دیگران، حرام است. «فمن بدّله... فانما اثمه»

2- حقّ مالكیّت، بعد از مرگ نیز محترم است و كسى حقّ تغییر وصیّت را ندارد. «فمن بدّله... فانّما اثمه»

3- گناه آگاهانه و مغرضانه، خطرناك‏تر است. «بعد ما سمعه»

4- در وصیّت كردن، باید شاهد گرفت. «بعد ما سمعه»

5 - وصیّت كنندگان، به پاداش مى‏رسند هرچند كسى وصیّت آنان را تغییر دهد. «اثمه على الّذین یبدّلونه»

6- ایمان به اینكه ما در محضر خدا هستیم، بهترین عامل تقوى و دورى از تغییر و تبدیل وصیّت مردم است. «فمن بدّله... ان اللَّه سمیع علیم»

* آیه ۱۸۲

فَمَنْ خَافَ مِنْ مُّوصٍ جَنَفاً أَوْ إِثْماً فَأَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ‏

* ترجمه                      

پس كسى كه از انحراف وصیّت كننده (و تمایل بى‏جاى او به بعض ورثه) یا از گناه او (به اینكه به كار خلافى وصیّت كند،) بترسد و میان آنها را اصلاح دهد، گناهى بر او نیست (و مشمول قانون مجازات تبدیل وصیّت نمى‏شود،) همانا خداوند آمرزنده و مهربان است.

* نکته ها                     

صاحب تفسیر مجمع‏البیان كلمه‏ى «جنف» را به معناى تمایل به انحرافِ ناآگاهانه و كلمه‏ى «اثم» را به معناى گناه آگاهانه گرفته است.

آنچه در اسلام ممنوع شده، تغییر وتبدیل وصیّت‏هاى صحیح است، ولى اگر وصیّت سبب فتنه مى‏شود و یا خلاف موازین شرع بود، تغییر آن اشكال ندارد. چنانكه اگر وصیّت كننده بیش از یك سوم اموالش را وصیّت كند، مى‏توان آن مقدار را كم نمود، اگر سفارش به گناه كرد، مى‏توان وصیّت را تغییر داد، یا اگر عمل به وصیّت ایجاد فتنه و فساد مى‏كند، مى‏توان زیر نظر حاكم اسلامى در وصیّت تغییراتى داد. به هر حال در اسلام بن‏بست وجود ندارد و چون مسیر تمام اعمال رسیدن به تقواست، مى‏توان براساس تقوا تمام موارد ضد تقوا را اصلاح كرد.

* پيام ها                      

1- اصل اهمّ و مهمّ را باید مراعات كرد. احترام به وصیّت مهمّ است، ولى رفع فتنه و اصلاح امور مسلمین مهمّ‏تر است. «فمن خاف... فاصلح بینهم فلا اثم علیه»

2- تغییر وصیّت باید براساس فتنه‏زدایى و اصلاح باشد. «فمن خاف... فاصلح»

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha