پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ |۱۷ رمضان ۱۴۴۵ | Mar 28, 2024
صداقت و راستگویی

حوزه/ امام صادق ‏عليه السلام مى ‏فرمايد: فريب نماز خواندن و روزه گرفتنشان را نخوريد: «لا تغتروا بصلاتهم و لا بصيامهم فان الرجل ربما لهج‏ بالصلاة و الصوم حتى لو تركه استوحش.» ولى آن‏ها را در راست گويى و امانت دارى آزمايش كنيد: «و لكن اختبروهم عند صدق الحديث و اداء الامانة.»

به گزارش خبرگزاری «حوزه»، کتاب «دروغ» اثری از مرحوم آيت الله سيد رضا صدر است که در آن، نکاتی زیبا و قابل استفاده پیرامون موضوع دروغ آمده و «حوزه نیوز» منتخبی از این نکات را در شماره های گوناگون تقدیم علاقمندان می نماید.

* دین راستی و درستی

در قرآن، آيه ‏هاى بسيارى درباره راستى و راست گويان، وجود دارد، براى نمونه:

1. «هذا يوم ينفع الصادقين صدقهم، لهم جنات تجرى من تحتها الانهار خالدين فيها ابدا، رضى‏الله عنهم و رضوا عنه، ذلك الفوز العظيم.»

قرآن در اين آيه بهترين ارزش‏ها و بالاترين پاداش‏ها را براى راست گويان بيان مى‏كند.

 

2. «يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله و كونوا مع الصادقين.»

و در اين آيه مسلمانان را به تقوا و به‏هم قدم بودن با راست گويان، امر مى‏كند.

 

3. «و قل رب ادخلنى مدخل صدق و اخرجنى مخرج صدق.»

و در اين آيه به پيغمبر خود فرمان مى ‏دهد كه راستى را در آغاز و انجام بخواهد.

پيغمبر اسلام، ملاك مسلمانى را راستى و درستى اعلام فرموده؛ امام رضا عليه السلام به وسيله پدرانش، سخن جد بزرگوارش رسول خدا صلى الله عليه وآله را چنين روايت مى‏كند:

 

«نگاه نكنيد به نماز بسيار خواندن و روزه بى شمار گرفتن و حج فراوان رفتن و نيكى چندان‏كردن و شب را به ذكر زنده داشتن، ولى نگاه كنيد به راستى در گفتار و درستى در امانت دارى.»

از سخن امام جعفر صادق ‏عليه السلام، كه تفسير فرمايش رسول است، استفاده مى ‏شود كه عبادت بسيار، گواه ايمان كامل نيست، زيرا ممكن است ‏بر اثر عادت باشد كه اگر ترك عبادت كند ناراحت گردد:

 

«فان ذلك شى‏ء قد اعتاده؛ فلو تركه استوحش لذلك.»

پس نشانه ايمان كامل، همان راست گويى و درست كارى است.

 

باز هم امام صادق ‏عليه السلام مى ‏فرمايد: فريب نماز خواندن و روزه گرفتنشان را نخوريد: «لا تغتروا بصلاتهم و لا بصيامهم فان الرجل ربما لهج‏ بالصلاة و الصوم حتى لو تركه استوحش.» ولى آن‏ها را در راست گويى و امانت دارى آزمايش كنيد: «و لكن اختبروهم عند صدق الحديث و اداء الامانة.»

 

باز هم امام جعفر صادق‏عليه السلام مى‏فرمايد:

«خدا پيامبرى نفرستاد، مگر براى دعوت به راست گفتن و در امانت‏ خيانت نكردن.»

 

مردى براى كسب فضيلت ‏به حضور امام پنجم، محمد باقر عليه السلام شرفياب مى ‏شود. حضرتش، اين ‏سخن را نخستين درس قرار مى‏دهد:

«راستى را پيش از سخن گويى بياموزيد.»

 

امام صادق ‏عليه السلام براى يكى از دوستانش چنين پيام مى ‏فرستد:

«در نظر بگير كه على نزد رسول خدا بر اثر چه به اين قرب و منزلت رسيد؟ على به اين مقام‏ نرسيد، مگر بر اثر راستى و درستى.»

 

از حديث ديگر چنين استنباط مى‏شود كه درستى در كردار، معلول راستى در گفتار است؛ يعنى‏ كسى كه راست گو باشد، درست كار مى ‏باشد.

 

امام ششم مى فرمايد:

«من صدق لسانه زكى عمله؛

كسى كه زبانش راست ‏بگويد، رفتارش پاكيزه خواهد بود - يا پاكيزه خواهد شد.»

 

راستى كليد نيكى و خوبى ‏هاست. كسى كه بدين صفت عالى آراسته باشد و بتواند آن را نگه‏دارى كند كه شيطان از كفش نربايد، به او مژده بايد داد كه به كردارهاى نيك، آراسته مى‏ باشد و يا آراسته خواهد شد و راستى، وى را به سر منزل نيكان خواهد رسانيد. گفتار پاك از دل پاك ريشه‏ مى‏گيرد و به رفتار پاك بارور مى‏ شود.

 

پس حقيقت ‏سه كلمه‏ اى را كه مى‏ گويند از زردشت‏ به جاى مانده (گفتار نيك، رفتار نيك و انديشه نيك) به يكى تحقق پيدا مى‏ كند و آن، همان گفتار نيك است؛ زيرا گفتار نيك از انديشه نيك ‏برمى‏خيزد.

تا انديشه نيك و پاكى دل نباشد، گفتار نيك پيدا نخواهد شد. گفتار نيك، رفتار نيك را ثمر مى‏دهد، بلكه دل را هم نيك مى‏كند. گفتار نيك كه دگران را نيك مى‏كند، رفتار گوينده را هم نيك ‏خواهد كرد و چگونه مى ‏شود در خود گوينده تاثير نكند؟!

 

راست گويى از عظمت روحى ريشه مى‏ گيرد، راست گو، نماياندن حقيقت ‏خويش را بر خود عيب نمى‏ داند و همان كه هست ‏خود را نشان مى‏ دهد. پاكى، درستى، بزرگوارى، نقطه سياهى نيست‏ كه آشكار شدنش ايجاد ناراحتى كند. راست گو اگر چيزى را نداند، ندانستن را براى خويش ننگ‏ نمى‏شمارد تا به دروغ ادعاى دانستن كند، او با كمال سربلندى مى ‏گويد: نمى‏دانم و در پى ياد گرفتن‏ مى‏رود. راست گو، داراى شخصيتى است كه دروغ گو فاقد آن مى ‏باشد. راست گو، شجاعت و عظمت روحى دارد و از حقيقت گويى بيمى ندارد.

 

عظمت روح، عظمت موقعيت مى ‏آورد. راست گو، مورد اعتماد همه مى ‏باشد؛ اين خود، بالاترين عظمت‏ هاست.

اميرالمؤمنين ‏عليه السلام مى‏ فرمايد: «الا فاصدقوا فان الله مع الصادقين/ راست‏ بگوييد، چون خدا با راست گويان است.»

 

اين سخن، بالاترين مژده‏ ها براى راست گويان مى ‏باشد كه خدا با آن‏ها است؛ خدايى كه بزرگ ‏است، بى نياز است، قدرتش بالاترين قدرت ‏هاست، كرمش نامتناهى و نعمش بى پايان است. هر ناتوانى چنين قدرتى با او باشد، تواناترين فرد خواهد بود. نيازمندى كه خداى بى نياز و كريم با او باشد، بى‏نياز و توانگر خواهد بود. كسى كه خدا با او باشد، چه غم دارد، زيرا چه كم دارد... على‏ عليه السلام‏ بدين وسيله ساده و آسان، راه خدا را با خود يار كردن نشان مى ‏دهد. خدا هم در قرآنش فرموده:

«كونوا مع الصادقين/ با راست گويان باشيد.».

على‏ عليه السلام خودش برترين فرد راست گويان است. هر كس خود را پيرو قرآن مى‏داند، بايد با على ‏عليه السلام باشد.

اگر راستى و درستى در جهان حكومت كند و هدف رهبران بشر، يعنى فرستادگان خدا، جامه‏عمل بپوشد، جهان، بهشت ‏برين خواهد شد و آسايش همگانى سرتاسر گيتى را فرا خواهد گرفت. اكنون اين، آرزويى بيش نيست، ولى آرزو بر جوانان عيب نيست.

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha