به گزارش خبرگزاری «حوزه» در تهران، استاد علی اکبر رشاد، در همایش "انقلاب اسلامی و تحول فقه" که صبح امروز در محل مسجد امام حسین(ع) تهران برگزار شد، با بیان این که انقلاب اسلامی،  رنگ فرهنگی، عطر معنوی و جوهر معرفتی داشت، گفت: انقلاب اسلامی، انقلاب علم و فکر و فقه بود.

وی با بیان این که بزرگترین دستاورد انقلاب اسلامی تحول در علم بود، افزود: مع الاسف آنچه در تبیین دستاوردهای انقلاب اسلامی، کمتر مورد توجه واقع شده، تشریح تحول علمی در انقلاب اسلامی است.

رئیس شورای حوزه علمیه تهران، بیان داشت: در صددیم در صورت فراهم شدن شرایط دانشنامه تحول علم در طول چهل سال انقلاب اسلامی تدوین و ارائه شود.

وی ادامه داد: در همه حوزه ها تحولات شگرفی اتفاق افتاده است و این تحولات گسترده و متنوع است، به لحاظ سطوح دارای لایه های مختلف، و به لحاظ ساحات دارای عرصه های گوناگون است.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار داشت: در حوزه فقه نیز تحولات جدی و قابل توجهی رخ داده و مسئله تحول علم از مسائل اصلی فلسفه علم است و باید در همین راستا درباره تحول علم سخن گفت.

وی افزود: باید بررسی شود وقتی علم متحول می شود در چه چیزی، در چه ساحت و در چه سطحی این تحول رخ می دهد. به نظر می رسد تحول علم می تواند در چهار لایه رخ بدهد. لایه اول؛ در خود علم یعنی در مقیاس تاسیس علم، علم جدید به وجود بیاید. لایه دوم؛ ممکن است تحول در علوم موجود رخ بدهد که شامل مولفه های رکنی علم است، لایه سوم؛ تحویل ممیزهای جوهری علم است و لایه چهارم؛ تحول در مشخصه های بنیادی و هویتی علم است.

استاد رشاد ادامه داد: در حوزه فقه نیز در عموم عرصه ها اتفاقات جدیدی افتاده است. مجموعه علوم فقهی در همه لایه های چهارگانه شاهد تحول است که در ادامه اجمالا به آن دسته از تحولاتی که در حوزه معرفتی فقه رخ داده است اشاره می کنیم.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان داشت: امروز دانش های مستقلی تاسیس شدند و عهده دار تعلیم مبانی فقه یا علوم فقهی شده اند؛ مثلا در 50 سال گذشته که حوزه رسمی داشتیم چیزی با عنوان فلسفه اصول نداشتیم، اما امروز فضلائی هستند که از دانشی به نام فلسفه اصول سخن می گویند که مستقلا و یا در کنار اصول و فقه، دارای هویت و جایگاه خاصی است.

وی افزود: در حوزه فلسفه مضاف نیز عمدتا در بیست سال اخیر کارهای بسیار گسترده ای انجام شده، موضوع علم فقه امروز در حال چرخش است، یعنی رویکرد فقه به این سمت رفته که گزاره های حقوقی و تکالیفی را توامان تولید نماید.

رئیس شورای حوزه علمیه تهران در پایان با اشاره به توسعه علم فقه در مسائل مستحدثه، گفت: فقه الاخلاق، فقه فرهنگ، فقه اجتماع و جامعه، فقه سیاسی، فقه بانوان، فقه اقتصاد، فقه حقوق انسان، فقه قضاء، فقه هنر، فقه رادیو و تلویزیون، فقه فضای مجازی و فلسفه آن، فقه تمدن و... از جمله مباحثی اند که در حال مستقل شدن به عنوان یک دانش بوده و هم اکنون فضلا و اندیشمندان حوزوی در حال تدوین این علوم هستند. 313/42