حجت‌الاسلام والمسلمین سید حسین مؤمنی، استاد حوزه علمیه قم و از خطبای مشهور در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» به جایگاه نماز در جامعه امروزی و آسیب‌هایی که امروزه نماز و جامعه مسجدی را تهدید می‌کند پرداخته که حاصل آن را در ادامه می‌خوانید:

*جایگاه نماز را در جامعه امروز چگونه ارزیابی می‌کنید؟

به طور مفید و مختصر خدمت شما عرض کنم، جایگاه نماز آن گونه که شایسته است در جامعه ما جا نیفتاده است و باید گروه‌های علمی، فرهنگی، فرهیخته گرد هم بیایند و با تشکیل اتاق فکر فرهنگی صحیح، همان گونه که بسیاری از مطالب را از طریق تبلیغات رسانه‌ای منتشر می‌کنند، نسبت به امر نماز هم این گونه باید اهتمام ورزید.

ما از همایش‌ها، کنگره ها و اجلاس‌ها اثر مصداقی در جامعه ندیدیم، با توجه به این که به کف جامعه نگاه می‌کنیم، اثری از این ندیدیم که در دل جوان‌های ما دغدغه ایجاد شود که نسبت به نماز اهتمام داشته باشد، باید به نحو صحیح اهمیت نماز برای آنها مطرح شود.

حال سؤال این است که این شیوه صحیح چگونه است؟ اگر اتاق فکر دقیق در حوزه‌های مختلف تشکیل بدهیم، یقینا این فضا، فضایی خواهد بود که نسبت به امر نماز در بدنه جامعه اهتمام ایجاد شود.

در سال‌های اخیر ما شاهد تشکیلاتی شدن بسیاری از امور از جمله امور مساجد بوده‌ایم؛ اما متأسفانه در کلان شهر‌هایی مثل تهران ضعیف‌ترین ارگان یا نهاد، مساجد هستند، نه در تهران در هیچ جای کشور امام جماعتی که شغل ثانی دارد نباید وجود داشته باشد، چرا مساجد در دست افرادی است که اصلاً به آن رسیدگی نمی‌کنند، ما باید نسبت به ائمه جماعات به طور جدی تجدید نظر کنیم؛ امام جماعتی که مسئولیت دیگری دارد نمی‌تواند امام جماعت یک مسجد باشد و برای آن وقت بگذارد؛ البته شورای سیاست گذاری هم باید کاری کند که شئون ائمه جماعات رعایت شود.

امام جماعت باید هر سه نوبت نماز در مسجد حاضر باشد و نماز را به پا دارد و شما خواهید دید که به واسطه این امر فرهنگ یک جامعه عوض می‌شود یا خیر. اگر امام جماعت سه نوبت در مسجد بایستد، مساجد از رونق بسیار بالایی برخوردار خواهد بود و از رهگذر این رونق ما شاهد دگرگونی فرهنگی در سراسر کشور خواهیم بود، حضور یک روحانی در مسجد و همراه بودن او با نسل جوان بسیار مؤثر است و موجب تحول می‌شود.

روحانی که مسئولیت دارد، نباید امام جماعت باشد، امام جماعت باید هر سه وعده نماز در مسجد حاضر باشد، باید دفتر امام جماعت کنار مسجد باشد که مردم برای مسائل شرعی مراجعه کنند، نه این که در هفته تنها یک شب بیاید.

با برگزاری اجلاس و همایش نمی‌توانیم افراد را به سمت نماز سوق بدهیم. با این اعداد و ارقامی هم که ارائه می‌شود به هیچ وجه موافق نیستم، چرا که در بدنه جامعه هستم. اگر می‌خواهیم در بدنه جامعه دغدغه‌ای برای نماز به وجود بیاوریم، باید مساجد را به پایگاه تبدیل کنیم نه خانه‌های محله، خانه‌های فرهنگ و فرهنگ سرا‌ها، آنچه باید پایگاه بشود مسجد است؛ بنابراین باید تجدید نظر شود، جناب آقای حاج علی اکبری زحمت کشیدند، اما این زحمات ناقص است.

اگر بخواهم از زمان جنگ برای شما توضیح بدهم، آقا شیخ غضنفر پناهیان فردی بود که در حوالی خیابان فلاح با جذب جوانان، مسجد را به یک پایگاه تبدیل کرد و از آنجا برای جبهه نیرو اعزام می‌کرد.

من در دو مسجد در خانی آباد حاضر شدم، صبح که برای نماز می‌رفتم، مسجد پر از جمعیت بود و اگر دقت کنید یکی از مواردی که بسیار مؤثر است، امام جماعت مسجد است. اگر بتوانیم فرهنگ‌سازی کنیم و مساجد را به پایگاه تبدیل کنیم، به واسطه تغییر و تحول در سیاست گذاری امور مساجد، شاهد رشد و تعالی کمال در مساجد و جامعه خواهیم بود.

*شیوه‌های جذب جوانان به مسجد و مقابله با مسجد‌گریزی آنها چیست؟

باید کار گروهی تشکیل و آسیب‌شناسی شود، هیئت امنای مسجد و ائمه جماعات باید تجدید نظر کنند.

مسجد مال جوان‌ها است نه مال من پیرمرد؛ مسجد باید پایگاهی باشد که جوان به آن مراجعه کند و درد دل‌های خود را بیان کند، مگر در سیره پیامبر(ص) و امیر المؤمنین(ع) چنین نبوده است، پیامبر(ص) تمام قرار‌هایش را در مسجد می‌گذاشتند.

مردم یک گوش شنوا می‌خواهند و این گوش شنوا در بدنه جامعه می‌تواند امام جماعت باشد، اگر جوان ببیند که امام جماعت حرفش را می‌شنود، جذب مسجد می‌شود. زحماتی که آقای علوی تهرانی و پدر بزرگوارشان در مسجد امیر تهران کشیدند، ببینید که چه قدر منشأ برکات و اقبال جوان‌ها به این مسجد شده است.

در هر صورت مسجد باید پایگاه شود و این تنها با تشکیل یک کار گروه علمی که دقیق بررسی و آسیب‌شناسی کنند و با قدرت اعمال کنند، میسر می‌شود.

*آسیب‌هایی که جایگاه رفیع نماز و مساجد را تهدید می‌کند چیست؟

مهم‌ترین آسیبی که وجود دارد، عدم تمرکز ائمه جماعات در مساجد است، امام جماعت، چه مأموم باشد چه مأموم نباشد، باید هر سه وعده نماز در مسجد حاضر باشد؛ درِ مسجد باید به روی مردم باز باشد و البته باید شئونات ائمه جماعات از سوی شورای سیاست گذاری در نظر گرفته شود. اگر ما مساجد را احیا کنیم، یقینا فرهنگ جامعه هم دگرگون خواهد شد.

*جایگاه مسجد محوری چگونه احیا می‌شود؟

در حال حاضر به دلیل عدم تمرکز ائمه جماعات با این ضعف رو‌به‌رو هستیم، اگر مردم ببینند که درِ مسجد باز است و پاسخ گوی نیاز‌های آنها است، یقینا مسجد پایگاه خواهد شد.

گفت‌وگو: ناصر مؤمنیان