حجت الاسلام والمسلمین حجت الله سروری در گفت وگو با خبرگزاری «حوزه»، با تسلیت شهادت امام علی(ع) گفت: یکی از بزرگ‌ترین خطرات  برای جامعه اسلامی که دلسردی و ناامیدی مضاعف  برای مردم به وجود می آورد ،خوی اشرافیگری داشتن در ورطه دنیاگرایی قرار گرفتن ودست درازی کردن بعضی از مسئولان به بیت المال  است .

وی افزود: امیر مومنان می فرماید:« فَلیسَت تصْلح الرّعیة الا بِصَلاح الولاة وَ لا تَصْلح الولاة الا بِاستقامة الرَّعیة: پس مردم صالح نمی‌شوند مگر به اصلاح زمامداران،و زمامداران صالح نمی‌شوند مگر با استقامت مردم» (خطبه 216 امیرالمومنین(ع)- این جمله امیرالمومنین(ع)  هشداری برای هدایت جامعه اسلامی و برقراری عدالت،  نیاز امروز جامعه ماست.

این استاد حوزه یادآورشد: دست درازی به اموال عمومی و غارتگری بیت المال توسط برخی مدیران که روحیه ی اشرافیگری وجود آنها وجود دارد می تواند،  فرهنگ  بسیار خطرناکی را به جامعه سرریز خواهد کرد که هر جامعه اسلامی  را در معرض تهدید قرار خواهد برد.

نویسنده و پژوهشگر حوزه تاریخ اسلام بیان کرد: اما آنچه که می‌تواند جلوی این تهدید را بگیرد، براساس فرمایش مولا علی(ع) مطالبه مردم و افکارعمومی از دستگاه قضایی کشور  برای پیگیری و برخورد قاطع وبدن اغماض با غاصبان اموال عمومی و ثروت‌های بادآورده  وهمچنین مقاومت مردم بر این مطالبات  خود است.

ویژگی های کارگزاران نظام اسلامی

وی در ادامه بیان کرد: کارگزارانی در حکومت اگر از میان افراد فاقد صلاحیت انتخاب شدند یقینا  سرمنشأ همه فسادها و انحرافات در بدنه یک حکومت خواهند شد و از جمله تبعات آن نابسامانی های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بسیاری رنج اور  در بدنه حکومت اسلامی می شود.

استاد حوزه یادآورشد: در جامعه اموی بعد از رسول خدا یکی از بدسابقه‌ترین اشخاص «ولید بن عقبه» بود که خداوند به صراحت او را فاسق و تبهکار خوانده بود (شرح نزول آیه 6 حجرات)، که به فرمانداری کوفه گماشته شد؛ وقتی ولید در چپاول بیت المال کار را به اوج رساند، حضرت علی (ع) خطاب به خلیفه وقت فریاد برآورد: « او را برکنار و مجازات کن و دیگر مسئولیت به او نسپار».

وی افزود: اما موضوع دردآوری که باعث خشم مردم شد آن زمان شد، مسئله بذل و بخشش‌های فراوان از بیت المال مسلمین بود از جمله 300 هزار درهم، به اضافه شترهایی که به عنوان زکات جمع آوری شده بود، به اضافه زمینی که پیامبر(ص) وقف مسلمانان کرده بود، به حارث بن حکم ؛ او همچنین 32 میلیون و 200 هزار درهم به طلحه، و 56 میلیون و 800 هزار درهم به زبیر داده بود و از این قبیل ریخت و پاش های گسترده ای که با هدف انجام می شد.

برخوردهای تاریخی امام علی(ع) با مفاسد اقتصادی در جامعه اسلامی

این استاد حوزه بیان کرد: در چنین شرایطی که فساد و حیف و میل بیت المال به اوج خود رسیده بود، حضرت علی علیه السّلام بعد از بیست و پنج سال خانه نشینی، به اصرار مردم و به علت به ستوه آمدن آنها از فساد موجود و روی آوردن عده‌ای به سنت‌های جاهلی گذشته، حکومت را پذیرفت و در اولین اقدام کارگزاران فاسد و نالایق را از کار برکنار کرد و اموال غارت شده بیت المال را بازگرداند و فرمود؛ بدانید هر زمینی و هر ثروتی را که از اموال خداوند به کسی بخشیده شده به بیت المال باز می‌گردد؛ حتی اگر مهریه زنان تان شده باشد و به هیچ کس امتیاز ویژه‌ای نخواهم داد و آنان که از طریق غصب اموال عمومی صاحب ثروت بادآورده شده اند، علی همه  آنها را به بیت المال باز خواهد گرداند». (خطبه شقشقیه)

حجت الاسلام والمسلمین سروری بیان کرد: یقینا این سخنان علی(ع) برای کسانی که به استفاده بی‌حد و حساب از بیت المال عادت کرده بودند، بسیار سنگین بود، ولی تصور می‌کردند این سخنان شعاری بیش نیست. اما در روز سوم خلافت، هنگام پرداخت حقوق مردم، علی علیه‌السّلام به عبید اللّه بن ابی رافع فرمود: «اول به مهاجران و سپس به انصار و به همه به طور مساوی سه دینار بپرداز!»؛ وقتی علی در تقسیم بیت المال بدون توجه به ویژه خواری‌های گذشته مو را از ماست کشید، صدای اعتراض زیاده خواهان بلند شد، اما علی (ع) خطاب به آنها تأکید کرد:«به خدا سوگند، اگر بمانم و سالم باشم، با قاطعیت به این روش ادامه خواهم داد.»

نویسنده و پژوهشگر تاریخ اسلام یادآورشد: وقتی به امیرالمومنین  گزارش فساد و اختلاس 30 هزار درهمی منذر بن جارود عبدی یکی از کارگزاران آن حضرت به ایشان رسید، او را عزل کرد، سی‌هزار درهم را پس گرفت و به او نوشت « شایستگی این را نداری که در جمع آوری بیت المال به تو اعتماد شود» (نهج‌البلاغه - نامه 71)

وی گفت: امیرمومنان در فرمانی به مالك اشتر می‌فرماید: «ثمّ تفقّد أعمالهم و ابْعَثِ العیونَ ...- با فرستادن مأموران مخفی مواظب كارگزاران خود باش، چنانچه یكی از آنان، دست به خیانتی زد، بدون تأخیر، خیانتكار را كیفر ده، آنگاه وی را در مقام خواری و مذلت بنشان و داغ خیانت بر پیشانی او بگذار و طوق رسوایی بر گردنش بیفكن!». نامه‌های فراوانی از علی(ع) در نهج البلاغه وجود دارد که در آنها به کارگزارانش که در معرض اتهام حیف و میل بیت المال بودند، نوشته: « تو در نزد من خوار و زبون و کم ارزش و بی‌مقدار خواهی شد.» (نامه 43) و «چنان بر تو سخت می‌گیرم که در زندگی حقیر و ضعیف شوی » (نامه 20).

مبارزه با بدعت مصلحت اندیشی در برابر حکم خدا

وی یادآورشد: یكی از بدعتهایی که امیرالمومنین علی(ع) با آن به مبارزه برخاست، مصلحت‌اندیشی در برابر احكام خدا بود؛  برخی از اصحاب و خلفا، براساس تشخیص خود تحت عنوان مصلحت گرایی بر مدار اشرافیگری عمل می‌كردند. قاطعیت  امرمومنان علی (ع) موجب  شد برخی سیاست مداران از جمله مغیرة بن شعبه نگران مصلحتِ نظام و حکومتِ علی و رای و بیعت سران و متنفذان جامعه شوند.

حجت الاسلام والمسلمین سروری افزود: ‌آنان به علی(ع) پیشنهاد دادند برخی کارگزاران فاسد از جمله معاویة و عبد اللّه بن عامر را برکنار نکن تا آنها بیعت کنند؛ اما امام با چهره‌ای برآشفته از این پیشنهاد، بر سر آنها فریاد زد: «به خدا سوگند، ساعتی هم آنها را مسئولیت نمی‌دهم و با این پیشنهاد در دینم نیرنگ وارد مکنید و در کارم پستی روا مدارید».

دوران حکومت علوی، دوران مبارزه عملی با فرهنگ اشرافیت در جامعه بود

این پژوهشگر تاریخ اسلام یادآورشد: در دوران حكومت چهار سال و نه ماهِ امیرالمؤمنین (ع) در واقع می توان گفت: دوران مبارزه با فرهنگ اشرافیگری در جامعه خواند؛ امام علی (ع) با تمام وجود و بدون ملاحظهِ روشهای معمول  خلفای بعد رسول خدا ص، با قاطعیت و صراحت، جلوی تمام غارتگران بیت المال ایستاد و عدالت را تحقق بخشید، هر چند خود شهید عدالت شد. اما علی(ع) در این مبارزه اهل زد و بندهای سیاسی- اقتصادی پشت پرده نبود وبا احدی رودربایستی وتعارف نداشت «وَ لا تُخالِطوُنی بِالمُصانِعَة - با من با ساخت و پاخت و تبانی معاشرت نكنید»( خطبه 216).

وی گفت: حال اگر در بدنه اجرایی حکومت؛ همین یک سیره و روش مولا علی(ع) در برخورد با متجاوزان غارتگران بیت المال  در جامعه عملی می شد،‌ هيچ وزير و مدیر اجرایی دیگر به خود جرأت نمي داد كه حقوق‌های نجومی پرداخت و یا دریافت كنند و  دست خیانت به طرف بیت المال مسلمین  دراز کند.

برخورد عملی با مدیران فاسد

استاد حوزه یادآورشد: در این میان یكی از مسایل و موضوعات مهم در مبارزه با فساد و غارت بیت المال و در شرایط کنونی برخورد با هر مدیر و مسئول متخلف است؛ امیر مومنان علی(ع) در این خصوص تاکید میکند :«لایُقیم أمرُ الله إلاّ مَن لا یُصانِع...- امر خدا را هرگز نمی‌تواند اقامه كند جز كسی كه اهل سازش و زد و بند با مفسدان و دشمنان نباشد»؛ حال اگر دستان متولیان مبارزه با فساد ناپاک باشد، چنین دستان آلوده‌ای، که شکم‌های خود را از بیت‌المال پر کرده‌اند، نمی توان «امانتدار بزرگ بیت المال» خواند.

هشدارهای رهبری را نسبت به رواج فساد و زیاده خواهی ها

وی گفت: اگر جامعه  اسلامی بخواهد دچار خوی اشرافی‌گری بعد از رحلت پیامبر نشود، باید به این هشدار رهبر معظم انقلاب عمل شود « جلوی این فسادها و این زیاده‌خواهی‌ها و زیاده‌خوری‌ها و این حقوقهای گزاف را بگیرید، بایستی فراگیر و دنبال شود، باید رها نشود.جلوی اشرافی‌گری باید گرفته بشود- ۱۳۹۵/۰۵/۱۱».

این استاد حوزه یادآورشد: رویکرد مبارزه با اشرافی‌گری نزد امیرالمؤمنین(ع) به قدری اهمیت داشت که از همان ابتدای پذیرش خلافت مسلمین حجت را بر همگان تمام کرد و ضمن یک سخنرانی فرمودند: «به خدا سوگند، اگر این املاک، کابین همسران و بهای کنیزکان هم گشته باشد، آن را به بیت‌المال باز می‏گردانم که در عدالت گشایش است و آن کس که «داد» بر او سخت آید، از «بیداد» به فریاد آید؛ وَ اللَّهِ لَوْ وَجَدْتُهُ قَدْ تُزُوِّجَ بِهِ النِّسَاءُ وَ مُلِکَ بِهِ الْإِمَاءُ لَرَدَدْتُهُ فَإِنَّ فِی الْعَدْلِ سَعَةً وَ مَنْ ضَاقَ عَلَیْهِ الْعَدْلُ فَالْجَوْرُ عَلَیْهِ أَضْیَقُ».

این خطیب حوزوی عنوان کرد: حضرت به قدری به این عهد خویش پایبند بود که برخی برای سهم‌خواهی از بیت‌المال حاضر بودند،در مقابل امام زمان خویش ایستادند و زمینه‌سازی یکی از بدترین فتنه‌های تاریخ اسلام یعنی جنگ جمل شدند.

سخن پایانی؛ درس های علوی در موضوع بیت المال

حجت الاسلام والمسلمین سروری بیان کرد: در زمینه سیره علوی و برخورد ایشان با بیت المال و ذینعفان در این حوزه می توان الگوهایی را معرفی کرد؛ نخست اینکه از نظر ایشان ثروت های بادآورده و نامشروع باید مصادره شود – توسط هر کس صورت گرفته باشد و همچنین نکته دیگر آن که حفظ و حراست از بیت المال فدای ملاحظۀ افراد و شخصیت ها نشود.

وی تصریح کرد: از جمله الگوهای عملی امام علی(ع) در برخورد با فساد اقتصادی در جامعه آن بود که «برخورد با مفسدان اقتصادی نیاز به پشتوانه عمومی و دولتی دارد».

استاد حوزه بیان کرد: از دیگر الگوهای علمی حکومت داری امام در زمینه مباحث اجتماعی و اقتصادی آن بود که « هیچ کس حق ندارد از مجرم دفاع و حمایت کند و همه در برابر قانون برابرند.»

وی گفت: از دیگر الگوهای عملی امام علی(ع) به عنوان یکی از مهمترین منابع شناخت ماهیت حکومت اسلامی آن است که دولت (حکومت اسلامی با فرض دستگاه های رسمی و اعلام شده) متصدی ومجری برخورد با مفسدان اقتصادی و مجرمان است و هر کس از پیش خود حق ندارد این کار را انجام دهد.

انتهای پیام