به گزارش خبرگزاری «حوزه»، نخبگان و استعدادهای برتر در هر جامعه علمی اثرگذار بوده و این گروه هستند که می توانند تحولاتی ایجاد کنند، در حوزه‌های علمیه خواهران نیز همین‌گونه است و طلاب خواهر نخبه عهده دار رساندن حوزه‌های علمیه خواهران به مرجعیت علمی در امور دینی زنان هستند.   خانم غفاری در گفت و گویی  وضعیت نخبگان و استعدادهای برتر حوزه‌های علمیه خواهران را بررسی کرده که متن کامل این گفت‌وگو به این شرح است:

پیرامون جایگاه اداره‌کل نخبگان و استعدادهای برتر در حوزه‌ علمیه خواهران توضیح دهید.

اداره کل نخبگان و استعدادهای برتر حوزه‌های علمیه خواهران اسفندماه سال ۹۳ در ساختار تشکیلاتی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران که از طریق شورای سیاست‌گذاری ابلاغ شد در ذیل معاونت پژوهش تأسیس شد، و چنین اداره‌ای پیش از این در ساختار تشکیلاتی مرکز وجود نداشت.

شورای عالی در سال ۸۹ توجه ویژه‌ای به استعدادهای برتر و نخبگان کردند و در راستای منویات مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) به منظور انسجام بخشی به امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزوی، نهادی را عهده‌دار امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزوی کردند که با عنوان دفتر نخبگان و استعدادهای برتر تشکیل شد، پس از آن به این نتیجه رسیدند که یک مرکز برای امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه تأسیس شود و بر اساس مصوبه شورای عالی مرکز امور نخبگان در ذیل این شورا تشکیل شد.

بر اساس ابلاغیه شورای سیاست‌گذاری وظایفی در این خصوص بر عهده مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران گذاشته شد و بنا بر تصمیم مدیران ارشد حوزه علمیه خواهران اداره ‌کل  امور نخبگان و استعدادهای حوزه علمیه خواهران در ذیل معاونت پژوهش تشکیل شد، البته فعالیت این اداره ماهیتی فرا معاونتی دارد اما به منظور نظم بخشی به امور و مدیریت متمرکز و سنخیت بیشتر نخبگان با معاونت پژوهش، این اداره کل در سال ۹۴ در ذیل معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه خواهران کار خود را آغاز کرد.

اداره کل نخبگان و استعدادهای برتر از سال ۹۴ اقدام به تدارک برنامه شناسایی استعدادهای برتر کرد، این اداره کل شامل سه اداره شناسایی، اداره ارتقا و توانمندسازی و اداره حمایت و پشتیبانی است و سه وظیفه شناسایی ارتقا و حمایت از نخبگان و استعدادهای برتر توسط این سه اداره مدیریت می‌شود.

پیرامون فرایند شناسایی استعدادهای برتر توضیح دهید.

فرایند شناسایی استعدادهای برتر به‌این‌ترتیب است که فراخوانی هرسال به مدارس علمیه خواهران اعلام می‌شود تا افرادی که واجد شرایط هستند نام‌نویسی کنند، این شرایط نیز توسط مصوبه مرکز نخبگان حوزوی و با توافق بنیاد ملی نخبگان تعریف می‌شود و میان حوزه‌های علمیه خواهران و برادران یکسان است.

پس از نام‌نویسی طلاب بررسی‌های لازم برای تأیید شرایط صورت می‌گیرد و پس‌ازآن طلاب به مصاحبه‌های علمی روان‌شناختی و تربیتی راه پیدا می‌کنند، قبول‌شدگان در ادامه موردبررسی کارگروه مرکز نخبگان قرارگرفته و پس از تأیید این کارگروه و سپس هیئت‌امنای مرکز نخبگان،  به عنوان استعدادهای برتر حوزوی تعیین می‌شوند.

تاکنون چند مرتبه فراخوان و شناسایی استعدادهای برتر برگزارشده است؟

ما تاکنون چهار نوبت فراخوان شناسایی استعدادهای برتر با عنوان «ناب» به معنی نخبگان و استعدادهای برتر برگزار کرده‌ایم، در سه مرحله اولیه طرح «ناب» 273 نفر در عرصه‌‌های آموزش و پژوهش شناسایی شدند که ۱۱ نفر از این افراد در هر دو عرصه حضور داشتند، در مرحله چهارم طرح «ناب» عرصه تبلیغ  نیز اضافه گردید و طلابی که در عرصه تبلیغ و امور فرهنگی  مستعد هستند در این فراخوان شرکت کردند.

در فراخوان ناب چهار نخبگان و استعدادهای برتر در عرصه آموزش 80 نفر از طلاب خواهری که واجد شرایط بودند مصاحبه علمی شدند، همچنین 43 نفر در عرصه تبلیغ و 30 نفر نیز در عرصه پژوهش موفق به کسب امتیاز لازم شدند تا نام آن‌ها در کارگروه طرح شود و سپس مراحل نهایی تأیید استعداد برتر بودن آن‌ها طی شود.

تا اکنون نتیجه طلابی که در عرصه آموزش موفق به کسب امتیاز قبولی شده  بودند  و به تایید کمیسیون هیئت امنای مرکز نخبگان رسیده اند اعلام شده است  و بر این اساس تعداد 65  نفر به طلاب استعداد برتر عرصه آموزش اضافه شده است .

برنامه‌های اداره کل نخبگان و استعدادهای برتر حوزه‌های علمیه خواهران در سال 97 چه بود؟

در سال گذشته فراخوان ناب چهار را به همراه تغییراتی در اجرا و در راستای رفع کاستی‌ها و آسیب‌ها برگزار کردیم و برخی از روندهای قبلی را اصلاح کردیم که موجب بهبود و کیفیت‌بخشی به فعالیت‌ها و نظم‌بخشی و سرعت کار بیشتر شد، همچنین این تغییر رویه منجر به کاهش 48 درصدی هزینه‌های ما در سه متغیر اضافه‌کاری، دستمزد اساتید مصاحبه‌گر و دستمزد همکاران پروژه‌ای شد و در حقیقت این تغییر و اصلاح در امور اجرایی فراخوان ناب چهار مثمر ثمر بود.

در زمینه ارتقا و توانمندی نخبگان و استعدادهای برتر چه فعالیت‌هایی انجام دادید؟

در سال گذشته درزمینه ارتقا و توانمندسازی طلاب نخبه و استعداد برتر حوزه‌های علمیه خواهران برنامه‌هایی را در جهت ارتقای سطح آگاهی‌های علمی، مهارتی و عمومی این طلاب خواهر داشتیم که ازجمله آن‌ها می‌توان به برگزاری کلاس زبان انگلیسی، کلاس شبهات اعتقادی، کلاس سواد رسانه‌ای، برگزاری درست‌گفتار با موضوع زن و خانواده و همچنین برگزاری  کلاس آمادگی آزمون  تافل عربی اشاره کرد.

کلاس آمادگی تافل برای طلابی برگزار شد که در سطح چهار حوزه‌ علمیه خواهران شرکت کرده بودند و به این مدرک نیاز داشتند، این دوره با همکاری دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد و این طلاب  موفق به اخذ مدرک تافل عربی شدند ، همچنین ترم پنجم دوره آموزشی زبان انگلیسی در حال برگزاری است که  با همکاری مرکز آموزش‌های غیرحضوری حوزه‌های علمیه خواهران برگزار می‌شود.

دوره سواد رسانه‌ای را نیز با همکاری دفتر تبلیغات برگزار کردیم، درس گفتارهایی با موضوع زن و خانواده با همکاری مرکز مطالعات و تحقیقات زن و خانواده و دوره شبهات اعتقادی نیز توسط یکی از اساتید و با استفاده از سامانه سیما برگزار شد،

بیشتر دوره‌هایی که توسط اداره کل نخبگان و استعدادهای برتر برگزار می‌شود به‌صورت غیرحضوری است چراکه طلاب خواهر در سطح کشور پراکنده هستند و برگزاری دوره برای آن‌ها به‌صورت حضوری دشوار است، به همین دلیل برنامه‌ها و دوره‌های ما به‌صورت آنلاین و غیرحضوری برگزارشده است و البته طلاب نیز از برگزاری دوره‌ها به‌صورت آنلاین و غیرحضوری راضی هستند زیرا می‌توانند در محل تحصیل و سکونت خود این برنامه‌های ارتقایی را بگذرانند.

چه‌ کارهایی در زمینه حمایت و پشتیبانی از نخبگان و استعدادهای برتر صورت گرفته است؟

در زمینه حمایت و پشتیبانی در سال گذشته توانستیم حمایت‌های مالی و معنوی را با رایزنی و جلب نظر معاونت‌ها و همچنین مراکز بیرونی برای طلاب نخبه و استعدادهای برتر داشته باشیم، به‌عنوان‌مثال تسهیلات وام قرض‌الحسنه برای چاپ آثار و همچنین خرید لوازم فرهنگی و آموزشی مانند لپ‌تاپ با همکاری مرکز نشر هاجر از طریق ارتباط این مرکز با یکی از بانک‌ها ی قم فراهم شد .

یکی دیگر از موارد حمایت و پشتیبانی از نخبگان و استعدادهای برتر فراهم‌سازی امکان استفاده از وام مرکز خدمات حوزه‌های علمیه بود، همچنین استفاده از اماکن اقامتی حوزه‌های علمیه خواهران در کشور با همکاری معاونت اداری مالی از  دیگر کارهایی است که در این زمینه صورت گرفته است.

در راستای حمایت از استعدادهای برتر استفاده از تسهیلات تدریس برای طلابی که حائز شرایط هستند با همکاری معاونت آموزش  فراهم گردیده است تا  طلاب  استعداد برتر ی که توانایی تدریس آن‌ها توسط معاونت آموزش تأیید بتوانند   در مدارس علمیه ای که اعلام  نیاز می نمایند تدریس کنند.

یکی دیگر از کارهای صورت گرفته در این عرصه فراهم کردن زمینه حضور خواهران استعداد برتر و نخبه در اردوهای زیارتی و سیاحتی مرکز خدمات بود و تعدادی از طلاب نیز در این اردوها که در شمال کشور بود شرکت کردند.

در سال گذشته جلسات متعددی با معاونت‌های آموزش، پژوهش، اداری مالی، فرهنگی و مرکز نشر هاجر داشتیم که در این جلسات مسائلی پیرامون نحوه ارتقای طلاب و همچنین نحوه جذب و به کارگیری و حمایت و پشتیبانی از آن‌ها بررسی شد و در هریک از این جلسات به مصوباتی دست پیدا کردیم، به‌عنوان‌مثال در جلسه با معاونت آموزش توانستیم به این توافق برسیم که طلاب استعدادهای برتر گروه الف از آزمون سطح سه معاف شوند، استعدادهای برتر به دو گروه الف و ب تقسیم می‌شوند و گروه الف کسانی هستند که امتیاز بالاتری کسب کرده‌اند، همچنین 30 درصد به امتیاز آزمون طلاب استعداد برتر گروه ب برای سطح سه اضافه می‌شود.

همچنین برنامه‌های دیگر و طرح‌های دیگری نیز توسط ما برای حمایت از این افراد صورت گرفته است، به‌عنوان مثال با اداره کل پژوهش‌های عمومی تعاملاتی داشتیم که از طلاب استعداد برتر پژوهشی درامور پژوهشی استفاده شود .

البته اولویت ما برای استفاده از طلاب استعداد برتر کسانی هستند که در برنامه‌های ارتقایی ما شرکت می‌کنند و اگر کسی در این برنامه‌های ارتقایی حضور نداشته باشد در طرح پایشی که صورت می‌گیرد حذف می‌شوند و سالانه وضعیت تحصیلی و فعالیت‌های طلاب استعداد برتر بررسی می‌شود، طلبه‌ای که به‌عنوان استعداد برتر در عرصه پژوهش انتخاب می‌شود باید نمره و معدل تعیین شده را کسب کند و فعالیت‌ مستمر پژوهشی نیز داشته باشد، در عرصه‌های آموزش و تبلیغ نیز همین روند طی می‌شود و طلاب نباید از حد استانداردی که تعیین شده عدول پیدا کنند و اگر این اتفاق صورت بگیرد این افراد دیگر تحت عنوان طلاب استعداد برتر نیستند.

در زمینه حمایت های مالی طلاب نخبه و استعداد برتر به دفتر جامع نخبگانی مرکز خدمات حوزه‌های علمیه معرفی می‌شوند و یک بن اهدایی ماهیانه به طلاب داده می‌شود.

برای‌ ساماندهی طلاب نخبه و استعداد برتر در سال جاری چه برنامه‌‌هایی را دنبال می‌کنید؟

در ابتدا باید بدانیم که فرایند نخبه پروری سه مرحله دارد که اولین مرحله از آن شناسایی استعدادهای برتر است، مرحله دوم شکوفاسازی و پرورش و ارتقای استعداد و تبدیل استعداد برتر به یک نخبه و مرحله سوم نیز شامل بهره‌مندی از توانمندی نخبگان می‌شود و درواقع مهم‌ترین مسئولیت و وظیفه این اداره پس از شناسایی استعدادهای برتر که می‌توان گفت آغاز مسیر نخبگی است  پرورش  و شکوفاسازی این استعداد هاست تا هریک از افرادی که در عرصه تخصصی خود شناسایی شدند مسیر موفقیت را به‌خوبی طی کنند  تا ان‌شاءالله بتوان از نخبگان در عرصه‌های پژوهشی، تبلیغی، مدیریتی و تدریس استفاده کرد.

در سال جاری پنجمین دوره شناسایی استعدادهای برتر ناب را پیگیری می‌کنیم و در سه عرصه آموزش، پژوهش و تبلیغ اجرا می‌کنیم، امسال در نظر داریم که طلاب مشغول به تحصیل سطح دو را نیز  وارد این چرخه کنیم، در طرح‌های ناب‌ یک تا چهار طلابی که فارغ‌التحصیل سطح دو بودند و اشتغال در سطح سه داشتند و یا طلاب سطح سه که اشتغال در سطح چهار داشتند حضور پیدا می‌کردند اما امسال طلابی که ۹۵ واحد درسی از سطح دو را گذراندند و طبق شرایط معاونت آموزش  می توان معادل سطح یک را  بر آن اطلاق کرد نیز در فراخوان شناسایی استعدادهای برتر ناب شرکت کنند.در این صورت زمانی که طلاب در اختیار ما هستند بیشتر خواهد بود وقتی از مقطع سطح دو استعدادهای برتر را شناسایی کنیم با احتساب زمان تحصیل وی در مقطع سطح سه زمان بیشتری را می توان به برنامه های شکوفاسازی و ارتقایی وی اختصاص داد

درزمینه شناسایی استعدادهای برتر ما طرحی آماده کردیم که با همکاری و تعامل معاونت‌های مربوطه در هریک از عرصه‌های آموزش، پژوهش، فرهنگی و تبلیغ بتوانیم از ظرفیت تخصصی هرکدام از معاونت‌ها در راستای شکوفاسازی استعدادهای برتر استفاده کنیم و بتوانیم در مسیر پرورش نخبگی و نخبه پروری عملکرد خوبی داشته باشیم که این کار نیازمند همکاری و تعامل تنگاتنگی میان اداره کل نخبگان و استعدادهای برتر و سایر معاونت‌های تخصصی حوزه‌های علمیه خواهران است.

یکی دیگر از برنامه‌هایی که قصد داریم در سال جاری برای طلاب نخبه و استعداد برتر انجام دهیم این است که طلاب استعداد برتر را با یک نفر از اساتید برجسته حوزه به‌عنوان استاد پشتیبان در محل تحصیل خود مرتبط کنیم که این کار یا به صورت فردی و یا در گروه‌های دو یا سه نفره صورت می‌گیرد و طلاب را در پیشرفت مسائل اخلاقی، معنوی، فرهنگی، تحصیلی و مهارتی خود هدایت و راهنمایی کنند، برای سال جاری قصد داریم این دو طرح و برنامه‌های ارتقایی را برای طلاب استعداد برتر با قوت بیشتری انجام دهیم.

نقش اداره‌کل نخبگان و استعدادهای برتر در رساندن حوزه‌های علمیه خواهران به مرجعیت علمی و دینی بانوان چیست؟

بدیهی است که نخبگان و استعدادهای برتر در هر جامعه علمی اثرگذار بوده و این گروه هستند که می توانند تحولاتی ایجاد کنند، در حوزه‌های علمیه خواهران نیز همینگونه است  و طلاب خواهر نخبه عهده دار رساندن حوزه‌های علمیه خواهران به مرجعیت علمی در امور دینی زنان هستندو این افراد با تکیه بر توانایی‌های بالقوه و اکتسابی که دارند باید در این مسیر تلاش کنند و این اداره نیز مهم‌ترین نقش را در این مسیر برعهده دارد، یعنی ما با همکاری همه معاونت‌‌های مرکز باید بستر و زمینه این کار را فراهم کنیم و لوازم و امکاناتی که طلاب استعداد برتر نیاز دارند را آماده سازی کنیم تا از عهده این وظیفه مهم‌ بر‌آیند.