حجت‌الاسلام و المسلمین علی‌اکبر رشاد رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه با بیان این مطلب افزود: مرحوم آیت‌الله تهرانی همانطور که یک فرع فقهی با یک فرآیند تعریف شده علمی و تمسک به منابع، قواعد و شیوه‌ای سخت و پخته که طی قرون متمادی از سوی سلف صالح پایه‌ریزی و تجربه شده است به همان شیوه نیز اخلاق را استنباط می‌کرد.
وی ادامه داد: آن مرحوم، مجتهد اخلاق بود، او در اخلاق اجتهاد می‌کرد و رای می‌داد، ایشان توجه داشت اخلاق هم ثلث یا ربعی از دین است همانطور که فقه و عقاید ربعی از دین هستند و این شاخصه او بود.
حجت‌الاسلام والمسلمین رشاد با اشاره به اینکه آیت‌الله مجتبی تهرانی همواره در متن جامعه و مردم قرار داشت گفت: با اینکه اقشار فرهنگی و طبقات تحصیل کرده حوزه و دانشگاه در جلسات استاد تهرانی شرکت داشتند ولی اهتمام ایشان به حوائج مردم در جریان روزمره زندگی‌شان بیش از فقه و اصول بود چرا که ایشان در متن مردم بود.
*مصداق طبیب دوار بطبه بود
وی یکی از مختصات مهم آیت‌الله تهرانی را «طبیب دوار به طبه» عنوان کرد و افزود: خوشبختانه به فضل الهی و به برکت مکتب اهل‌بیت(ع) شخصیت‌های این چنینی فراوان داشته‌ایم و داریم یکی پس از دیگری مانند استاد تهرانی از میان ما رخت می‌بندند و این بسیار اسفناک است.
این شاگرد استاد آیت‌الله تهرانی با تاکید بر ضرورت الگو‌پذیری طلاب و روحانیون حوزه‌های علمیه از سیره ومنش این استاد اخلاق یادآور شد: طلبه‌های حوزه باید ببینند عاقبت کسی که اهل اخلاق و معناست،اهتمام به ارزش‌ها دارد و اهل معنویت و معرفت است چگونه است و چطور مردم از این شخصیت‌ها تاثیر پذیرفته و قدردانی می‌نمایند.
وی با اشاره به تشییع جنازه باشکوه مرحوم آیت‌الله‌تهرانی تاکید کرد: پس از ارتحال امام(ره) در تهران برای هیچ شخصیتی چنین اجتماع عظیم، خالصانه و خودجوش به وجود نیامد که مردم مخلصانه درون خیز، بی‌شائبه، گریه‌کنان و سوگوار به خیابان‌ها آمدند.
حجت‌الاسلام و المسلمین رشاد افزود: طلاب می‌دانند اخلاق کم از فقه و عقاید نیست و متاسفانه در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها و منبرهای ما سهم اخلاق کمرنگ است و آن میزان که در عقاید بینش و حکمت می‌پردازیم به اخلاق نپرداخته‌ایم هر چند که در عقاید و بینش نیز آنقدر که شاید و باید کار نکرده‌ایم.
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تشویق و ترغیب طلاب حوزه‌های علمیه به ورود در وادی اخلاق گفت: لازم است طیفی از طلاب به جای حکمت و به مفهوم خاص آن فلسفه خواندن و به جای تمرکز صرف بر فقه (البته فقه نیز از ضروریات حوزه است) در کنار آن در وادی بحث تهذیب و اخلاق و معنویت و آنچه عطش جامعه امروز را جواب می‌دهد وارد شوند چرا که متاسفانه جامعه ما به شدت در حوزه اخلاق آسیب‌پذیر است.
*توجه طلاب به بحث اخلاق همانند یک رشته عملی باشد
حجت‌الاسلام و المسلمین رشاد تجلی و تبلور عملی اخلاق در هیئت و هیکل فرد را لازمه تاثیرگذاری آن در اجتماع خواند و اظهار داشت: به طلبه‌های جوان توصیه می‌کنم به حوزه اخلاق به عنوان یک رشته کاری، علمی و عملی توجه کرده و سعی کنند در این عرصه متخصص شوند البته نه صرفا نظری بلکه اخلاق را عملا در وجود خود تجسم نمایند تا بتوانند همانند آیت‌الله تهرانی در مردم و مخاطبان خود تاثیرگذار باشند.
وی تصریح کرد: استاد حاج آقا مجتبی تهرانی، حدود 40 سال اخلاق تدریس می‌کرد ولی هیچ وقت تمام نشد و هنوز هم آثار مباحث اخلاقی‌اش باقی است، آن بزرگوار آنچنان درس اخلاق می‌گفت که اگر خداوند به او عمر طولانی‌تر عطا می‌فرمود ده‌ها سال دیگر هم مباحث اخلاقی را مطرح می‌نمود چرا که این بحث بی‌پایان و اقیانوسی عظیم است.
*فقه گرانی‌گاه حوزه است
حجت‌الاسلام و المسلمین رشاد در ادامه فقه را کانون و گرانی‌گاه حوزه توصیف کرده و یادآور شد: فقه گرانی‌گاه حوزه است ولی معارف الهی و اخلاق هم همین شان را دارند و به لحاظ عمق و گستردگی از فقه کمتر نیستند لذا به طلاب توصیه می‌کنم جمعی از آنها همت خود را برای پرداختن به این مقوله مهم صرف نمایند.
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: البته شرط ورود به عرصه اخلاق هم این است که مبانی را داشته باشید یعنی کسی که به اجتهاد نرسیده نه در عقاید موفق است نه اخلاق.، در بحث اخلاق هم باید طلبه مجتهد شود و رمز موفقیت و توفیق استاد حاج آقا مجتبی در تاثیر گذاری وسیع در حال صدها هزار عاشق و مشتاق هم این بود که او مجتهد در اخلاق بود.
*خاطره آخرین دیدار
مومنین هنگام سفر با دوستان خداحافظی می‌کنند
حجت‌الاسلام و المسلمین رشاد در خصوص خاطره‌ای که از آخرین دیدار خود با استادش آیت‌الله تهرانی داشت به خبرنگار حوزه گفت: در آخرین باری که خدمت ایشان مشرف شدم استاد بسیار نحیف و ناتوان شده بود قصد داشتم درباره مرحوم علامه الهی قمشه‌ای در جایی صحبت کنم لذا گفتم آقا شما خاطرات زیادی از ایشان دارید راجع به او مطالبی را برایم یادآوری کنید.
وی ادامه داد: استاد در حالی که هنوز رمقی در تن داشت به سختی و آرام در گوش من گفت: روزی مرحوم علامه الهی به صحن حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی وارد می‌شد و پدرم در حال خروج از حرم به او رسید او پدرم را بغل کرد و گفت «و لاجعله‌الله آخر العهد منی لزیارتک» این را گفت و رفت و خبر آمد که مرحوم علامه آیت‌الله میرزا عبدالعلی تهرانی فوت شد، استاد تهرانی ادامه داد زمانی پس از آن در خیابان پامنار بازار تهران می‌رفتم مرحوم الهی آمد من را بغل کرد و شبیه آنچه را پدرم با او گفته بود بعلاوه یک جمله اضافه‌تر بیان کرد و آن اینکه روایت است مومنین وقتی می‌خوهند عزم سفر ببندند با دوستان خود خداحافظی می‌کنند، استاد تهرانی گفتند، به خانه آمدم و خبر آوردند روزنامه اطلاعات نوشته علامه الهی از دنیا رفت.
حجت‌الاسلام و المسلمین رشاد به نقل از استاد آیت‌الله تهرانی ادامه داد: آن زمان با اقازاده علامه الهی مرحوم آقا نظام الهی هم حجره بودم برای عرض تسلیت رفتم ایشان تعریف کرد اما یک یا دو روز قبل آن همه 16 پسر و دخترش را جمع کرد و در حالی که در بستر بود ولی حالش خوب بود با یکایک آنها خداحافظی کرد و بعد از آن به دیار باقی شتافت.
حجت‌الاسلام و المسلمین رشاد در پایان گفت: من پس از نقل این مطلب از سوی استاد با خود اندیشیدم که چرا استاد در این دیدار این نکته را به من می‌گوید اما پس از رحلت ایشان متوجه شدم که حضرت استاد می‌خواست با ما خداحافظی کند.
