فلسفه روزه
قال الصادق علیه السلام:
انما فرض الله الصیام لیستوى به الغنى و الفقیر.
امام صادق علیه السلام فرمود:
خداوند روزه را واجب كرده تا بدین وسیله دارا و ندار (غنى و فقیر) مساوى گردند.
من لا یحضره الفقیه، ج 2 ص 43، ح 1
انسانها در پیشگاه خداوند هستی یکسانند مگر به محک تقوا که «انَّ اکرمکم عند الله اتقیکم».
این یکسانی و یکرنگی و برابری یکی از آموزه های وحیانی و معارف دینی در همه ادیان الهی است.
در دین اسلام که کاملترین و خاتم دینهای عالم است، این آموزه اخلاقی و معرفتی جایگاه و پایگاه خطیر و مهمی دارد.
این نکته را می توان از خلال تأکیدهای فراوانی که در بیان و بنان و سیره پیامبر خاتم و حضرات معصومین(ع) منتشر است فهمید و به دست آورد.
اما در طول تاریخ زندگی بشر، همیشه فاصله های طبقاتی و تبعیضهای مختلف از نژادپرستی های دهشتناک کهنه و مدرن گرفته تا اختلاف فاحشی که میان سبک زندگی مستمندان و اغنیا در همه عرصه ها و جنبه ها وجود دارد، بر زندگی نوع بشر سایه انداخته و در فقدان عدالت و برابری و برادری، تخم کینه و نفاق و جنگ را در میان ابناء بشر پراکنده است.
چه تلخ است اینکه این تفاوتها، میان نوع انسان که در خلقت و فطرت و کیش و آدمیت، یکسانند، تاریکی و زشتی و غم را جایگزین نور و زیبایی و شادی گرداند.
حقیقت آن است که این جهان عرصه نابرابری هاست و از همین روست که تلاش انسانهای مصلح برای برقراری عدالت، ارزش و اهمیت مضاعف می یابد.
اما یکی از موقعیتهای معرفتی و زمانهای ویژه در زندگی دنیاییِ ما، که همه انسانها، از فقیر و غنی، دارا و ندار، مستمند و متمکن، در برابر یک حقیقت واحد، در یک صف و یک مرتبه و یک وضعیت قرار می گیرند روزه ماه رمضان است که آداب و سننش، همه مراتب و درجات و بزرگی های ظاهری و مادی را به کناری می نهد و در برابر حقیقت عبودیت رمضان و معارف بلند آن نوعی مساوات و یکرنگی و برابری را برقرار می کند.
آری، همانگونه که امام(ع) فرمود، در روزه ماه رمضان فلسفه و نتیجه ای نهفته که طی آن فقیر و غنی یکسان می گردند و در یک موقعیت انسانی، در برابر آئین حق و دین مبین قرار می گیرند و این باعث می شود تا موقعیت ماه رمضان فرصتی باشد برای بازاندیشی در رفتار و سلوک آدمی در زندگی اش تا فراموش نکند که غنی و فقیر، هر دو انسانند و هر دو در برابر حق، یکسان و هیچکس را بزرگی و مرتبه ای بلندتر بر انسان دیگر نیست، مگر به مدد تقوا و پرهیزکاریش.
آری؛ انسانها در پیشگاه خداوند هستی یکسانند مگر به محک تقوا که «انَّ اکرمکم عند الله اتقیکم».
این یکسانی و یکرنگی و برابری و برادری یکی از آموزه های وحیانی و معارف دینی در همه ادیان الهی است و در دین اسلام هم که کاملترین و خاتم دینهای عالم است این آموزه اخلاقی و معرفتی جایگاه و پایگاه خطیر و مهمی دارد.
امید آنکه فرصت غنیمت ماه رمضان، موقعیتی فراهم آورد تا در دریای معارف ناب و زلال و تابناکش غوطه ور شویم و درس های آدمیت و آموزه های انسانیت حقیقی را در تجلیگاه عبودیت حق دریابیم و در زندگی خویش بکار بندیم تا هرچه بیشتر و بهتر به مرتبت برابری و برادری انسانی نائل آییم.
آمین یا رب العالمین!
