به گزارش خبرگزاری حوزه، محمد جواد صاحبی، شامگاه شنبه 18 آبان‌ماه در نخستین نشست از سلسله نشست‌های علمی عاشورایی، با عنوان «جلوه‌های اخلاقی در نهضت حسینی» که در دبیرخانه دین‌پژوهان کشور در قم برگزار شد، به تشریح «جلوه‌های اخلاقی در نهضت حسینی» پرداخت و با اشاره به این که نهضت اباعبدالله‌(ع) از جنبه‌های مختلف قابل بررسی و ستایش است، از «جلوه‌های اخلاقی» این نهضت به عنوان وجهی که تحت شعاع جنبه‌های سیاسی نهضت قرار گرفته و در جامعه امروز مغفول مانده است یاد کرد.

رییس انجمن ادیان و مذاهب حوزه علمیه قم یادآور شد: امروز بیش از هر زمانی نیازمند معارف عاشورایی هستیم و باید جنبه‌های اخلاقی نهضت عاشورا را احیا کنیم

وی به مشکلات سیاسی و اخلاقی جامعه مسلمانان در دوران‌های مختلف اسلامی و تلاش آنان برای استفاده از معارف عاشورا در حل این مشکلات اشاره کرد و افزود: بسیاری از دانشمندان علوم اسلامی از جمله امام محمد غزالی از «فراموشی علوم و معارف اسلامی» به عنوان مشکل بزرگ سرزمین‌ها و تمدن‌های اسلامی یاد کرده‌اند و مغفول ماندن جلوه‌ها و جنبه‌های اخلاقی در دین را موجب افول تمدن اسلامی و کمرنگ شدن نقش دین در سازندگی انسان می‌دانند.

صاحبی با اشاره به این‌ که آن چه در بین مسلمانان و تمدن‌های اسلامی فراموش شده است، مسایل اخلاقی است به تشریح روایت پیامبر اکرم(ص) «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَكَارِمَ الْأَخْلَاقِ» پرداخت و گفت: پیامبر‌(ص) در این روایت، با لفظ «انما» اهمیت اخلاق را به ما نشان می‌دهد.

این محقق و پژوهشگر حوزوی به فرازهایی از خطبه امام حسین‌(ع) در عاشورا اشاره کرد و افزود: نهضت حضرت اباعبدالله‌(ع) بیش از آن که سیاسی باشد، اخلاقی است و برای اصلاح نظامات اجتماعی و هموار کردن مسیرهای اخلاقی اجتماع و جامعه صورت پذیرفته است؛ چرا که اصلاح فرد و خانواده، بدون اصلاح حکومت و نظام‌های اجتماعی امکان‌پذیر نخواهد بود.

وی به تعریف و بررسی استبداد از دو جنبه سیاسی و تربیتی پرداخت و ابراز داشت: جنبه تربیتی استبداد خطرناک‌تر از جنبه سیاسی آن است؛ چرا که تمامی طبقات جامعه را در بر می‌گیرد و موجب می‌شود افراد نسبت به طبقه فرادست خود خاضع و نسبت به طبقه فرودست متجاوز شوند، در این شرایط کسی که به قدرت می‌رسد حتی اگر شعار عدالت سر دهد،‌ زمانی که بر امور مسلط شود اخلاق را زیر پا می‌گذارد.

صاحبی، اعتقاد به مشورت و گفتگو و دوری از خشونت را از جمله ویژگی‌های نهضت امام حسین‌(ع) بر شمرد و بیان داشت: حکومت‌ها و نهضت‌های مبتنی بر استبداد همواره به خشونت روی می‌آورند، چون استبداد بدون تحمیل خشونت امکان‌پذیر نیست. آنان همچنین از مشورت دوری می‌گزینند؛ چرا که شخص مستبد خود را بی‌نیاز از مشورت می‌داند و به همین خاطر به هلاکت می‌افتد.

رییس انجمن ادیان و مذاهب حوزه یادآور شد: امام حسین‌(ع) از آغاز نهضت به مشورت و گفتگو اعتقاد داشت و به همین منظور با افراد زیادی حتی با ام سلمه، همسر گرامی پیامبر‌(ص) و محمد حنفیه به گفتگو و مشورت پرداخت و علی‌رغم مخالفت محمد حنفیه وظیفه رسالت خود را به ایشان بازگو کرد و حتی وی را به عنوان نماینده خود قرار داد.

این محقق و پژوهشگر حوزوی در ادامه از بدبینی و سوظن به عنوان یک بیماری و صفت رذیله اخلاقی در جامعه امروز یاد کرد و با انتقاد از برخی تاریخ‌نگاران، افزود: متاسفانه بیماری‌های اخلاقی در تمام فضاهای جامعه حتی در سیاست، اقتصاد و تاریخ‌نگاری نیز تاثیر گذاشته است و برخی تاریخ‌نگاران سو ظن‌های موجود در فضای جامعه را به مباحث و تحقیقات تاریخی نیز تسری می‌دهند. ما باید با تاثیر‌پذیری فرهنگ عاشورا به اصلاح بیماری‌های اخلاقی خودمان بپردازیم.

رییس شورای علمی دبیرخانه دین پژوهان کشور سپس به برخی از جنبه‌های اخلاقی نهضت عاشورا و صفات اخلاقی امام حسین‌(ع) اشاره کرد و افزود: تمامی صفات اخلاقی با حضرت اباعبدالله‌(ع) عجین شده؛ به گونه‌ای که بسیاری از افراد تاثیرگذار و حاضر در نهضت عاشورا از جمله زهیربن قین و ضحاک بن عبدالله مشرقی که در بیشتر مقاتل موجود از وی به عنوان مهم‌ترین راوی یاد شده است، به جهت این که مجذوب اخلاق حسنه آن حضرت شدند در کربلا حاضر شدند و حضرت را همراهی کردند هر چند ضحاک مشرقی، سعادت شهادت در رکاب امام حسین(ع) را نداشت.

وی ادامه داد: متصف بودن به صفات اخلاقی را در یاران و شاگردان حضرت از جمله حضرت مسلم‌(ع) که در مکتب امام پرورش یافته است، می‌بینیم، به طوری که در حادثه عاشورا با وجود این‌که امکان ترور و قتل عبیدالله بن زیاد برایش فراهم بود،‌ اما با استناد به این حدیث پیامبر‌(ص) که «الایمان قید الفتک- ایمان مانع از ترور است» از قتل عبیدالله به روش غیراخلاقی ترور چشم‌پوشی کرد؛ در حالی که جامعه اسلامی ما امروز گرفتار تروریست‌هایی است که به نام اسلام نه تنها مسلمانان ، بلکه کفار را هم ناجوانمردانه به قتل می‌رسانند.

صاحبی در پایان جنبه‌های اخلاقی و عاطفی نهضت عاشورا و رعایت نکات عاطفی و محبت‌های فراوان امام حسین‌(ع) به خاندان خود به ویژه جوانان و کودکان حاضر در کربلا را حتی در گرماگرم صحنه‌های نبرد بی‌نظیر خواند و گفت: این‌ها جنبه‌های اخلاقی است که ما تنها در حسین‌بن علی‌(ع) و مکتب عاشورایی او می‌بینیم که امیدواریم مورد غفلت و تحت تاثیر جنبه‌های سیاسی نهضت آن حضرت قرار نگیرد.