به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری حوزه، چهارمین کنفرانس تقریب مذاهب اسلامی آلمان با موضوع « تحصیل دروس اسلامی در مدارس آلمان و چالشهای پیش رو » 26 ژانویه 2014 برابر با 6 بهمن 1392 در مرکز اسلامی هامبورگ برگزار گردید. در این همایش یک روزه که با همکاری مشترک مرکز اسلامی هامبورگ و شورای مسلمانان ایالت هامبورگ برگزار شد، بیش از سیصد و پنجاه نفر از علماء، دانشگاهیان، اندیشمندان و تأثیرگذاران عرصه­های دینی از برادران اهل سنت و شیعه سراسر آلمان با ملیت های آلمانی، ایرانی، ترکی، افغانی و عربی، حضور داشتند.

این همایش که به طور همزمان به سه زبان عربی، ترکی و آلمانی نیز ترجمه می شد، از ساعت 10 صبح با تلاوت آیاتی از کلام الله مجید آغاز گردید و تا اذان مغرب به طول انجامید.

مهم ترین سخنرانان این کنفرانس عبارتند بودند از : 1ـ حجت الاسلام والمسلمین اعرافی، رئیس جامعة المصطفی العالمیة 2ـ حجت الاسلام والمسلمین رمضانی، امام و مدیر مرکز اسلامی هامبورگ 3ـ حجت الاسلام ترابی، مدیر آکادمی اسلامی آلمان  4ـ دکتر مصطفی یولداش، رئیس شورای مسلمانان هامبورگ 5ـ دکتر شاهین، استاد دانشگاه فرانکفورت 6ـ دکتر کتایون امیرپور، رئیس بخش اسلام شناسی دانشگاه هامبورگ 8ـ دکتر مهنّد خورشیده، رئیس بخش اسلام شناسی دانشگاه مونستر.

* تبیین هدف اصلی از برگزاری کنفرانس

در ابتدای این کنفرانس حجت الاسلام و المسلمین ترابی، به عنوان دبیر این همایش، ضمن خوش آمدگویی به میهمانان و حضار در جلسه، با اشاره به رشد مسلمانان در اروپا و لزوم آموزش و تبیین اسلام صحیح و بدون افراط و تفریط به جوانان و دانش آموزان مسلمان به تشریح و تبیین اهداف و برنامه ­های این همایش پرداخت و افزود: یکی از مهمترین اهداف برگزاری این همایش که همه ساله با همکاری شورای مسلمانان هامبورگ برگزار میگردد، بررسی و بازبینی نقش مراکز اسلامی و دانشکده های اسلام شناسی برای آموزش درست اسلام در مدارس و دانشگاههای اروپایی است. بدون شک برای فهم درست اسلام که در زمینه اعتقادات، اخلاقیات و احکام عملی، طرحی جامع دارد، حتماً باید از علمای اسلام و حوزه­های علمیه در لجنه­های علمی و مشورتی کمک خواست. اسلام یک سیستم منسجم و متوازن و یک امانت الهی است. لذا وقتی می­خواهیم آن را ساده و خلاصه بیان کنیم باید مراقب باشیم تحریف نشود؛ در غیر این صورت، توازن سیستمی آن به هم خواهد خورد و آفات و آسیب­های زیادی به دنبال دارد. نکته­ی دیگر آنست که قرآن کریم برای امر آموزش، روشهای خاص خود را دارد که مهمترین آنها توجه به امر پرورش روح و رشد فضایل اخلاقی در کنار آموزش است. بدیهی است برای آموزش اسلام به دانش آموزان و دانشجویان باید به متدهای آموزشی اسلام توجه کافی و مبنایی پدید آید.

* ده نکته در باب تدریس اسلام در مدارس آلمان

از سخنرانان این کنفرانس، حضرت حجت الاسلام والمسلمین رمضانی، مدیر مرکز اسلامی هامبورگ بود. وی ضمن تبریک میلاد با سعادت نبیّ مکرّم اسلام(ص) و تقدیر و تشکر از حضور میهمانان و به ویژه سخنرانان این همایش، با اشاره به اهمیت بسیار زیاد چنین جلساتی افزود: همانطوری که می­دانید بعد از امضای قرارداد حکومتی میان نمایندگان مسلمانان ایالت هامبورگ و حکومت ایالت هامبورگ، به مسلمانان اجازه داده شده که نقش خود را در تهیه مفردات دروس اسلامی ایفاء کنند؛ چه اینکه به جمعیتهای مسلمان که به عنوان نماینده مسلمانان این قرارداد را امضاء کردند اجازه داده شد به کسانی که می‌خواهند به عنوان معلم دروس اسلامی و یا روحانی در مراکز اسلامی آموزش اسلامی فعالیت کنند مجوز داده شود. در این جمع علمی که از امامان مراکز شیعه و سنی، نمایندگان ادیان و مذاهب مختلف، اساتید دانشگاه­ها در بخش الهیات، روسا و نمایندگان شوراهای اسلامی در ایالت‌های مختلف آلمان، مسئولین ایالتی، نمایندگان احزاب حضور دارند، مناسب است به برخی از مهمترین مسائل دربارهء موضوع همایش اشاره شود.

باور به ابدیت قرآن و ضرورت تدبر در آن

وی ادامه داد: نکته اول اینکه همه مسلمانان بر این باورند که حضرت محمد(ص) آخرین پیامبر الهی و قرآن کریم آخرین کتاب الهی برای هدایت بشر است که جامع ترین معارف بشری در آن از طریق وحی در آن جمع آوری شده تا انسانها همیشه و در هر زمان و مکانی بتوانند آن کتاب آسمانی را به عنوان قانون و ضابطه زندگی خود داشته باشند و با تلاوت و تعقل و تفکر در آن و عمل به احکام و دستورات الهی، خود را به سعادت دنیا و آخرت برسانند. مسلمانان باید با باور به ابدیت قرآن و اعتقاد به دو رمز « ژرفای قرآن » و « لزوم تدبر و ژرف اندیشی مستمر در قرآن» به ابدیت آن پی ببرند. همچنین به نظر می‌رسد با زبان قرآن که خود پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) هستند می‌توان به ژرفای قرآن پی برد.

حجت الاسلام والمسلمین رمضانی گفت: یادآوری این نکته نیز ضروریست که همانطوری­که معرفت به حقایق اسلام مراتبی دارد تبیین آن هم دارای مراتبی است و برحسب درجات فهم این آموزه ها باید ارائه گردد لذا آنچه در مدارس به عنوان دروس اسلامی به عنوان مواد درسی قرار میگیرد باید به حسب سن و شرائط رشد انجام گیرد از اینرو مواد درسی در دبستان با دبیرستان متفاوت است؛ چه اینکه در چند کلاس دبستان هم باید به درجات فهم توجه شود و اگر ترتیب سنین در مواد درسی رعایت نشود، نتیجه ای که از این آموزه­ها به دست می­آید مطلوب نخواهد بود. بنابراین مهم است که سر فصل های متون درسی باید با توجه به وضعیت دانش آموزان تدوین شود، چه اینکه برای معلمان این دروس نیز باید شیوه نامه ای تنظیم شود با توضیحات لازمی که در هنگام تدریس باید مراعات شود و به طور کلی باید استاندارد های متون درسی و شیوه های تدریس و مواد سر فصل های دروس اسلامی توسط کمیتهء علمی که متخصص در ارائه طرحنامه و نگارش هستند به بهترین شکل انجام گیرد.

کارها به دست متخصصین سپرده شود

وی افزود: نکته دوم اینکه باید به آن توجه کرد اینکه مباحث الهیات اسلام مانند هر الهیات دیگری، امری تخصصی است و باید متصدی این امور از  متخصصان و اسلام شناسان باشد تا در مسیر انحراف قرار نگیرد و این یک امر طبیعی است که هرکاری باید به دست متخصص در آن فن و رشته و علم سپرده شود و این بر اساس قواعد و ضوابط علمی از استانداردهای جهانی است. و بسیار روشن است هر متخصصی بر اساس مبانی و اصول مستدل و مستند به بررسی و تحلیل و استنباط موضوعات مختلف می پردازد.

توجه ویژه به قرائت های غالب و رسمی

مدیر مرکز اسلامی هامبورگ به نکته سوم پرداخت و گفت: گرچه مباحث اسلام در فضاهای حوزوی و آکادمی و دانشگاهی به صورت دقیق‌تر و مستدل تر مطرح می شود از اینرو ممکن است پرسش­های فراوانی برای دانشجویان پدید آید که این یک امر طبیعی است اما به نظر می‌رسد برای یکسان سازی  باید قرائت های غالب و رسمی، بیش از قرائت های مغلوب و غیر رسمی مورد توجه قرار گیرد و البته جای تأسف است که در برخی مراکز دانشگاهی از اساتیدی دعوت می‌شود که قرائتهای غیر رسمی و مغلوب را القاء می‌کنند بدون آنکه به قرائت های غالب پرداخته شود و این وجهه علمی دانشگاه را مورد سوال قرار می‌دهد اکنون در دانشگاههای بزرگ دنیا مانند سوربن، هاروارد، کیمبریج و آکسفورد و ... به همه قرائنها توجه دارند و در واقع تلاش می‌شود که وجهه علمی دانشگاهها بدون آنکه قرائتی را تحمیل کنند در مباحث مورد توجه قرار می‌گیرد ولی در برخی از دانشگاهها این آفت و آسیب وجود دارد که درصدند قرائتهای غیر رسمی را بیشتر تبلیغ می‌کنند این شاید در کوتاه مدت متولیان دانشگاهی را به اهدافشان برساند اما در طولانی مدت وجهه علمی و منطقی دانشگاه را با مشکل جدی مواجه خواهد نمود.

بهره مندی از معلمان مسلمان

وی ادامه داد: نکته چهارم آن است که برای اینکه اسلام به صورت صحیح در مدارس تدریس شود به صورت طبیعی باید از معلمان مسلمان استفاده شود و لذا دولت می‌تواند از امامان مراکز که مسلط به زبان آلمانی هستند استفاده نماید. در ضمن آموزشهای ضمن خدمت هم نسبت به ارتقاء علمی امامان و روحانیون مساجد و مراکز داشته باشد به هر حال برای تامین و یکسان سازی شیوه های تدریس و تبلیغ مناسب است از این نیروها استفاده گردد و البته با برگزاری کارگاه‌های آموزشی باید با جدیدترین شیوه های تدریس آنها را آگاه ساخت که قطعا نتیجه این کار علمی در سطح خود منطقی و پاسخگو خواهد بود.

معرفی اسلام اعتدالی و پرهیز از افراط و تفریط

حجت الاسلام و المسلمین رمضانی بیان داشت: نکته پنجم آنکه در بخش محتوایی نیز لازم است اسلام اعتدالی و به دور از افراط و تفریط آموزش داده شود و به شدت از اسلام افراطی و یا تفریطی پرهیز شود زیرا این نوع قرائتها پشتوانه دینی و اسلامی ندارد یا نمی‌توان از آیات و روایات برای این نوع قرائتها پشتوانه و استدلالهای علمی پیدا کرد و بلکه برخی از آنچه را که مطرح می‌شود به نام اسلام است و هیچ نسبتی با اسلام ندارد و فقط شقاق و اختلاف را میان مسلمانان بیشتر خواهد نمود. البته طرح مباحث علمی در مجامع علمی برای نقد و بررسی یک امر طبیعی است که تاکنون در میان دانشمندان اسلام از سنی و شیعه وجود داشته به گونه ای کتابهای یکدیگر را شرح می کردند و در ضمن نقد و بررسی هم می نمودند ولی همه این موارد با آداب اسلامی توأم بوده بدون اینکه اهانتی در بین باشد و این روش بزرگان اهل علم و معرفت است.

توجه به شاخصه های اصلیِ اسلام

وی ابراز داشت: نکته ششم اینکه بر اساس شاخصه‌های اصلی اسلام که عقلانیت، اعتدال، معنویت، عدالت، امنیت، اخلاق است باید اسلام آموزش داده شود و در حقیقت اسلام ضامن حفظ کرامتهای همه انسانها است و درصدد است که شأن و جایگاه و منزلت انسانها را به آنها بشناساند تا هر کسی به شناخت صحیحی از خود نائل شود و در تصحیح روابط با خود، خدا و انسانهای دیگر و محیط زیست تلاش کند. بسیار روشن است اسلامی که پشتوانه عقلانی دارد و همه را به دانش و معرفت دعوت می‌کند و بهترین عامل برای آشتی انسانها است می‌تواند نقش بسیار مهمی را در توسعه ارتباطات میان یکدیگر را داشته باشد و روحیه تعاون و همگرایی را در میان بشریت ترویج نماید.

نقش رسانه های محلی با همکاری جمعیت های اسلامی

حجت الاسلام والمسلمین درتوضیح هفتمین نکته در این باب گفت: رسانه‌ها نقش مهمی را می‌توانند در شناسایی هر دینی از جمله اسلام داشته باشد اگر رسانه‌های محلی تلاش کنند با همکاری جمعیتهای اسلامی برنامه‌های دینی و اسلامی را برای مسلمانان در روز جمعه پخش نمایند در این کار به مسلمانها خدمت کرده‌اند همانگونه که در روز یکشنبه برای مسیحیان این کار انجام می‌گیرد به نظر می‌رسد با توجه به اینکه اسلام جزء آلمان شمرده شد و مسلمانان به عنوان شهروندان آلمانی به حساب می‌آیند دولت‌های ایالتی در توزیع چنین برنامه‌هایی می‌توانند نقش واسطه را داشته باشند تا چنین امری تحقق یابد.

اختلافات مذهبی، در کتب درسی برجسته نشود

وی ادامه داد: نکته هشتم آنکه پیشنهاد می‌شود در کتاب های درسی خصوصا در مقطع ابتدایی و راهنمایی مباحث کلی اسلام مطرح شود و لازم است یک کمیته علمی از خود جمعیتهای اسلامی برای رسیدن به این منظور تشکیل شود تا مسئولیت علمی تدوین این دروس را عهده‌دار گردد و باید توجه داشت که اختلافات مذهبی در هر دینی وجود دارد و نباید در متون درسی این اختلافات برجسته گردد و بلکه باید مباحثی که مورد قبول و پذیرش همگان است مورد توجه قرار گیرد. بسیار روشن است که در آینده همکاری جمعیت ها و مراکز اسلامی با دانشگاهها و دیگر ارکانهای ذی ربط باید توسعه پیدا کند.

فراهم آوردن زمینه برای تدریس بانوان محجبه

مدیر مرکز اسلامی هامبورگ در توضیح نهمین نکته اظهار داشت: در میان معلمین اکنون زنهای مسلمانی هستند که آماده کافی برای تدریس دارند برای استفاده از این فرصت لازم است همکاری بیشتری صورت گیرد تا اینها بتواند در امر تدریس حضور بیشتری داشته باشند و باید با فراهم کردن شرائط برای حضور زنهای مسلمان در خصوص اجرائی کردن تدریس دروس اسلامی در مدارس کمبود معلمان مسلمان هم مرتفع شود و بسیار طبیعی است ایجاد مانع برای آنها مانند داشتن حجاب، مشکلاتی را پدید خواهد آورد که مناسب است در این زمینه برنامه‌ریزی شود تا در مقام عمل چنین موانعی وجود نداشته باشد.

تشکیل شورای علما به عنوان مرجعیت واحدِ دینی و علمی

وی افزود: نکته دهم آنکه پیشنهاد می شود برای همسان سازی شورای علما از فرهیختگان و دانشمندان مسلمان از مذاهب مختلف در آلمان به عنوان مرجعیت دینی و علمی تشکیل شود تا در جهت تقریب فکری و مذهبی مسلمانان تلاش بیشتری صورت گیرد و تا جایی که ممکن است جلوی اختلافات گرفته شود و یا اینکه هر کسی هر ادعایی نداشته باشد و یا فتواها و نظراتی داده نشود که بعضی از مسائل غیر ضروری، غیر علمی و غیر منطقی ترویج داده شود.  آنچه به طور کلی در طرح نامه کتاب های درسی باید مورد رعایت قرار گیرد به صورت اشاره یادآوری می شود:

معرفی پیامبر اسلام و پیامبران دیگر الهی

معرفی قرآن به عنوان کتاب مقدس مسلمانان

کلیاتی در مباحث اعتقادات اسلام مانند خداشناسی، پیامبر شناسی، معادشناسی

تعریفی از اصول و فروع دین

رابطه میان ایمان و عمل در اسلام و اهمیت آن از نظر قرآن

رابطه میان دنیا و آخرت و شناساندن ویژگیهای این دو

بحث شناخت انسان و فلسفه خلقت او و اینکه چگونه انسانها می توانند به سعادت برسند.

بیان قصه های پیامبران الهی در قرآن

شناخت مخلوقات الهی مانند فرشتگان

ضرورت دین برای زندگی سعادتمندانه

چگونه می توان خدا را شناخت

اثر ایمان به خدا و معاد در زندگی انسان

اسلام دین زندگی

اهمیت اعتدال در شخصیت انسان از دیدگاه اسلام در همه بخشهای زندگی و پرهیز از افراط و تفریط

اسلام دین رحمت و هدایت و اخلاق

* سخنرانی رئیس جامعة المصطفی

از دیگر سخنرانان چهارمین کنفرانس وحدت اسلامی آلمان، حجت الاسلام والمسلمین اعرافی، رئیس جامعة المصطفی العالمیة بود. وی ضمن ابراز خرسندی از حضور در این جلسه علمی، ضمن تاکید به اهمیت معرفی درست اسلام در دانشگاه ها و مراکز علمی اروپا، به رویکردهای مختلفی که در معرفی اسلام باید مورد توجه باشد، اشاره نمود و گفت: در معرفی اسلام باید رویکرد عقلی، علمی و استدلالی، محور و بنیان همه امور قرار گیرد. به تعبیر دیگر معرفی عقلانی و منطقی اسلام، مهم ترین شیوه معرفی اسلام صحیح است. همچنین در معرفی اسلام باید رویکرد ارزشی، اخلاقی و عرفانی مورد تاکید قرار گیرد؛ زیرا گنجینه اسلام، پر است از نکته های ناب عرفانی، اخلاقی و ارزشی که با جان و روح آدمی سر و کار دارد و انسان را به عالم قدس وابسته می کند. رویکرد سوم، رویکرد گفتگو و دیالوگ با دیگر ادیان و مذاهب است که نتیجه رویکرد اول، یعنی رویکرد علمی و عقلی است. در این راستا هر دانشمند و الهیات شناس مسلمان باید آماده گفتگو و مباحثه عادلانه و منصفانه باشد. رویکرد چهارم، رویکرد جامع و متوازن نسبت به انسان و عالم پیرامون اوست. اسلام در همه عرصه­ های حیات بشری نظام تعریف شده عقلانی و منطقی ارائه کرده است که معرفی اسلام باید حاوی این جامعیت، توازن و تعادل در همه ابعاد زندگی انسان باشد.رویکرد پنجم، رویکرد تمدنی به اسلام است. به این معنا که اسلام دینی تمدن ساز است. البته تمدن اسلامی، اگر چه تمدنی پایدار و مقاوم است، اما به هیچ وجه تمدنی ستیزه جو و جنگ طلب نیست، بلکه همواره طرفدار صلح، امنیت و زندگی مسالمت آمیز است. این نکته، نکته مهمی است که باید به آن توجه نمود.

وی ادامه داد: رویکرد ششم، رویکرد همگرایی در سه سطحِ 1. همگرایی بشری و انسانی 2. همگرایی میان ادیان توحیدی 3. همگرایی میان مذاهب توحیدی است. در خصوص این سطح همگرایی باید این توضیح را داد که در هر یک از سه سطح همگرایی مبادی و مبانی فلسفی و ابعاد اخلاقی و ابعاد حقوقی آنرا تصویر کنیم. البته مهم ترین اینها همگرایی میان مذاهب اسلامی است. متاسفانه آنچه را که امروزه شاهد آن هستیم، به هیچ وجه مورد قبول اسلام نمی باشد. 

رئیس جامعة المصطفی گفت: رویکرد هفتم ، رویکرد توجه به مشترکات ادیان توحیدی و مشترکات مذاهب اسلامی است. اگرچه بیان تفاوت ها نیز باید از طریق آداب خاص خود صورت پذیرد. باید از توهین و سخنان غیر علمی پرهیز کنیم و از لحاظ اخلاقی و تربیتی فرزندان خود را در راستای همگرایی مذهبی تربیت کنیم. رویکرد دیگر در مورد ارائه اسلام و طراحی نظام آموزشی اسلام، توجه به رابطه تنگاتنگ علم و دین است. البته در این زمینه کارهای بسیاری شده است. رویکرد دیگر، عنایت به نیازهای واقعی و مسائل مورد ابتلای جامعه ای است که می خواهد با اسلام آشنا شود. بدیهی است در برخی بخشها، انتخاب نوع نظام آموزشی، تابع نیاز مخاطبین است. اگر چه بخشی از آموزش ها ثابت است ولی حتما برخی آموزش ها باید متناسب با نیاز جامعه هدف باشد. رویکرد دیگر، ارتباط میان مراکز علمی با والدین کودکان و دانش آموزان است. در تربیت اسلامی خانه و خانواده باید مورد توجه باشند.

* نقش مهم مساجد در تربیت معلمان دینی

از دیگر سخنرانان این همایش، آقای محمد ابراهیم بود. وی در بخشی از سخنانش با تاکید بر نقش مهم مساجد در تربیت معلمان دینی افزود: مساجد کارفرماهای آینده کسانی هستند که در رشته الهیات درس می خوانند. برای اینکه موضوع تدریس اسلام در جامعه و مدارس آلمان جای خود را باز کند ما به زمان زیادی نیاز داریم. ما باید بکوشیم اتحاد و وحدت را حفظ کنیم و مذاهب مختلف باید امامان یکدیگر را بپذیرند. بدون شک تربیت مدرس و معلمین و ائمه مساجد در آلمان خیلی از مشکلات مساجد را از حل می کند. روحانیّونی که به زبان بومی آشنایی داشته باشند و با فرهنگ و آداب و رسوم  این جامعه آشنایی داشته باشند، بهتر می توانند با مردم و بالاخص جوانان ارتباط برقرار کنند. از مسائل مهمی که در تربیت مبلغ دینی باید مورد توجه قرار گیرد اینست که روحانیون با مباحث دیالوگ آشنایی پیدا کنند و بتوانند در اروپا با نمایندگان دیگر ادیان و مذاهب ارتباط برقرار نمایند.

* نیازسنجی و تربیت افراد براساس مشکلات منطقه

از دیگر سخنرانان این همایش، آقای ذوالخیرات، امام مسجد آلبانی زبانان هامبورگ بود. وی در بخشی از سخنان خود موضوع تربیت امامان مساجد در آلمان را بسیار مهم و از نیازهای جامعه آلمان دانست و اظهار داشت: من به عنوان امام در کشور خودم تربیت شدم و تحصیلاتی در کشور قاهره داشته ام. هنگامی که در آلمان به عنوان روحانی و امام مسجد شروع به کار کردم، مشکلات فراوانی از جمله عدم تسلط به زبان و نیز عدم آشنایی کافی با فرهنگ و آداب رسوم آلمان را داشتم. ولی اینکه نسل امروز این امکان را داشته باشد که سؤالات خود را از یک روحانی که با جامعه و زبان آنها آشنایی دارد مطرح کند خیلی خوب است.

وی در ادامه با اشاره به حدیثی از پیامبر(ص) گفت: پیامبر(ص) سؤالات مردم را با توجه به شرایط آنها پاسخ می داد. مثلا شخصی از پیامبر(ص) سؤال کرد که بهترین کار چیست؟ پیامبر(ص) پاسخ دادند: مراقبت بر نمازهای پنجگانه. در شرایط دیگری شخص دیگری مشابه این سؤال را پرسید و آنحضرت پاسخ دادند: با پدر و مادرت مهربان باش. همینطور در شرایط گوناگون و اشخاص مختلف پاسخهای مناسب را ارائه می نمودند. لذا امامانی که در اینجا نیز تربیت می شوند باید بتوانند با توجه به شرایط افراد پاسخ­های متناسب برای حل مشکلات آنها ارائه دهند.

* رابطه گروه های اسلامی و دانشگاه ها چگونه باشد؟

از دیگر سخنرانان این همایش آقای فضلی آلتین بود. وی در پاسخ به این سؤال که رابطه گروه های مختلف اسلامی و دانشگاهها چگونه باید باشد گفت: در سال های گذشته پیشنهاد شده است که مسلمانان در دانشگاهها یک شورای مشورتی داشته باشند که دروس اسلامی را تحت نظر داشته باشد. مشکل اینجاست که در این شوراها باید افراد کارشناس حضور داشته باشند. متاسفانه در سالهای اخیر در استان نورداین وستفالن برخی از آقایان معرفی شدند که متاسفانه صلاحیت لازم را نداشته و لذا ردّ صلاحیت شدند. متاسفانه امروزه کسانی در دانشگاهها مشغول به تدریس اسلام هستند که حتی قرآن را نمی­توانند بخوانند و می گویند ما نه به شیعه و نه به سنی کار نداریم. حالا ببینید عاقبت کسانی که پیش این طور اساتید درس می آموزند چه خواهد شد. از سوی دیگر امروزه وظیفه امامان مساجد بیشتر شده است. هدف اصلی از تشکیل کرسی های اسلام شناسی در دانشگاه های آلمان اینست که اسلام بیشتر توسط اسلام شناسان و امامانی که در آلمان تحصیل کرده اند، تبلیغ شود و نه توسط کسانی که در خارج از آلمان تحصیل کرده اند.

* منبع اصلی در تدریس اسلام، قرآن و آموزه های اصیل باشد

آقای کی ماکچی نیز که در این همایش حضور داشت در پاسخ به اینکه آیا مراکز اسلامی موافق هستند که امامان در دانشگاهها تربیت شوند و چه شرایطی را باید داشته باشند، گفت: تربیت امامانی که با محیط و جامعه آلمان آشنا باشند، یکی از نیازهای مهم است. مسلمانان این بیم را دارند که معلمان اسلام شناسی کسانی باشند که از سوی دولت انتخاب شده و آن طوری که دولت می خواهد، درس بدهند. ما توقع داریم که در بحث تدریس اسلام، متون دروس از متن قرآن و آموزه های اسلام باشد و نکته اصلی این است که دانشجو بتواند واقعیت دین را تجربه نماید. برای رسیدن به ایده آل های خوب، باید دیالوگ بین مسلمانان در داخل و خارج از آلمان گسترش یابد و حتی در خارج از آلمان نیز باید علماء اسلام از کشورهای مختلف مانند نجف، قم و قاهره با یکیدیگر گفتگو و دیالوگ داشته باشند.

* انعقاد قرارداد با حکومت محلی هامبورگ برای تدریس اسلام شناسی

دکتر مصطفی یولداش، رئیس شورای مسلمانان هامبورگ نیز در رابطه با چگونگی همکاری های دانشکده های اسلام شناسی و مساجد گفت: ما در ایالت هامبورگ بر اساس قراردادی که با حکومت هامبورگ مبنی بر تدریس اسلام در مدارس منعقد شده، به نتایج خوبی رسیده ایم و چهارچوب معیّنی را برای معلم درس اسلام شناسی تعیین کرده ایم. به عنوان مثال معلم درس اسلام شناسی باید حقایق اسلام را قبول داشته باشد. در این زمینه هامبورگ اولین ایالتی است که اسلام را به عنوان دین رسمی اعلام کرده است، در رابطه با تربیت عالم دینی در دانشگاهها نیز باید چهارچوب معینی تعیین شود و یا شورای مشورتی برای تعیین مواد درسی تعیین گردد.

* می خواهیم هم پژوهشگر و هم معلم اسلام تربیت کنیم

دکتر کتایون امیرپور، رئیس بخش اسلام شناسی دانشگاه هامبورگ هم از دیگر سخنرانان این همایش بود. وی در بخشی از سخنان خود درباره تئولوگی اسلامی در آلمان گفت: تئولوگی اسلامی و جایگاه آن شاید به این برگردد که مسلمانان روز به روز دین و زندگی را بیشتر به خود اختصاص داده اند. در رابطه با تربیت امامان باید این کار با علم کامل و اطلاعات جامع انجام شود و کسانی تربیت شوند که با فضا و محیط آشنایی داشته باشند. دیدگاههای مختلفی در رابطه با اسلام  وجود دارد و هر مسلمانی باید این امکان را داشته باشد که با سایر دیدگاه ها نیز آشنا شود. برخی از تئولوگی های اسلامی با فشار سیاسی آمیخته شده است که از این امر باید جلوگیری شود. شعار ما اینست که سنت های اسلامی را نباید از بین برد، بلکه باید استفاده نمود و باید بازنگری نمود. در ایران از دین اسلام به نام اسلام نوآور و نوپیشه یاد می شود. ما می خواهیم هم پژوهشگر و هم معلم اسلام تربیت کنیم. ما احتیاج به اعتماد داریم. دولت آلمان میتواند این امکان را فراهم آورد که نسبت به یکدیگر به صورت آزادانه تفکر دینی داشته باشیم و نظریات خود را بیان کنیم.

* تنوع مذهبی را به کودکان یاد بدهیم

دکتر مهنّد خورشیده، رئیس بخش اسلام شناسی دانشگاه مونستر هم در این کنفرانس تاکید کرد: باید مسئولیت دین خود را درک کنیم. در مرحله اول باید تنوع مذاهب اسلامی را به کودکان یاد بدهیم. به نظر من درباره برخی از مسائل اساسی اسلام نمی شود بحث کرد، مثلا اصول دین شیعیان یا اهل تسنن. ولی اصل قرآن جزو مشترکات است. در رابطه با بسیاری از مباحث اسلام این آزادی به ما داده شده است که درباره آن بحث و گفتگو نماییم. آیا ما وقتی درباره الهیات صحبت می کنیم باید کورکورانه همه چیز را بپذیریم. متاسفانه امروزه از خیلی مباحث دینی استفاده سیاسی میشود تا استفاده علمی.  تئولوگی یعنی فکر و اندیشیدن. در تئولولوگی باید انسان مسائل را با عقلانیت درک کند و بعد با تمام وجود بپذیرد. تئولوگی حقیقتی آنست که نه تنها فقط با عقل بلکه باید با قلب و جان هم درک شود.

وی ادامه داد: در رابطه با تئولوگی سه نکته مهم را باید مورد توجه قرار داد: 1. باید در مورد نیازها صحبت کرد. 2. با بررسی نیازها بتوانیم در دانشگاهها جایگاه لازم را پیدا کنیم. 3. همکاری های لازم بین مراکز و دولت لازم است.الهیات یک علم است و ما نباید تحقیقات را فراموش کنیم. بحث امروز ما محدود به این نیست که فقط معلم هایی را برای تدریس در مدارس تربیت کنیم، بلکه این است که چگونه می توانیم نیازهای جامعه در آلمان و اروپا را تامین کنیم. بنابراین بخش امکانات و تحقیقات بسیار مهم است. وقتی ما می گوییم اسلام یک دین جهانی است، باید بتوانیم از طریق محتوای دین جایگاه علمی آن را نیز ثابت کنیم.