شنبه ۲۴ آذر ۱۴۰۳ |۱۲ جمادی‌الثانی ۱۴۴۶ | Dec 14, 2024
یی

کتاب ارزشمند «الگوهاى رفتارى امام على (عليه السلام)» که در پانزده جلد به چاپ رسیده است به قلم شیوا و روان مرحوم استاد دشتی تلاش کرده است تا در هر مجلد به یکی از جلوه ها و جنبه های رفتاری حضرت امیرالمومنین(ع) اشاره داشته باشد.

خبرگزاری حوزه در آستانه میلاد سراسر نور مولای متقیان نمایی از این مجموعه فاخر 15 جلدی را منتشر می‌کند.

در این مجموعه کتاب، مخاطب شاهد تجلیات متنوعی از روحیات آن امام همام در مسیر زندگی و جلوه هایی ملهم از عقل و عصمت و عرفان و سیره و سلوک آن حضرت در میادین مختلف فردی و اجتماعی است.

ابعاد مختلفی همچون سیاست و فرهنگ و اقتصاد و سبک زندگی و سلوک فردی و اجتماعی آن حضرت در این اثر به تصویر کشیده شده و به مثابه الگویی کامل و جامع و مانعغ از انسان کامل برای مخاطب امروزی به تصنیف و تألیف و گردآوری رسیده است.

به لحاظ مضمونی و موضوعی می توان مجموعه مفاهیم و موضعات متنوعی را از اخلاق اسلامى گرفته تا مسائل سياسى در این کتاب دنبال کرد و شمایل امیرالمومینین را به عنوان انسان کامل در این موقعیتهای رفتاری و فکری مورد مطالعه و دقت قرار داد.

و نیز دیگر موضوعات مهم و خطیر و اساسی حیات اجتماعی و فردی انسان از اقتصاد تا امور نظامى و مباحث اطّلاعاتى و امنيتّى تا علم و هنر.

نکات و نقاطی که گاه عرصه حکومت و سیاست را مورد خطاب قرار می دهد و گاه به روحیه و رفتار و فکر و اندیشه فرد فرد آحاد جامعه نظر دارد. و نیز موضوعاتی همچون مديريّت، امور قضائى، مباحث اعتقادى و مسائل حقوقى.

اما یکی از مهم ترین و خطیرترین و مبتلابه ترین موضوعات این کتاب بحث نظارت مردمى است که در قالب فریضه مهم و حیاتی امر به معروف ونهى از منكر مورد بحث قرار می گیرد و در ادامه نیز موضوعات و مضامین دیگری همچون مباحث معنوى و عبادى، تفريحات سالم، مسائل بهداشت و درمان و بالاخره مباحث تربيتى در منظومه رفتار و گفتار امیرالمومنین علی (ع) گردآوری و تألیف می گردد.

این کتاب اثری پژوهش محور است و تحلیل را در بعد نظر و عمل مدنظر قرار داده است.

این توجه به «تئوریک» و «عملی» بودن کتاب، همان نکته ای است که نویسنده خود نیز بر آن صحه می گذارد و این کتاب را آینه ای تئوریک در برابر عمل انسانهای معتقد به حضرت علی(ع) می داند که می توانند با بهره گیری از این الگوی گفتاری و فکری و تجلیات رفتاریش، برای برنامه زندگی خویش، یک محور و مانیفست دقیق و عمیق و جامع و مانع داشته باشند.

کتاب در پانزده جلد تألیف و تصنیف یافته و در هر جلد آن بعدی از ابعاد و بخشی از منشور شخصیتی آن امام همام به تصویر کشیده شده است.

عناوین مجلدات این مجموعه نفیس و ارجمند که هر یک پسوندی برای نام مبارک امام علی (ع) بوده و در دریای معارف ایشان، ذیل این سرفصلها گردآمده است عبارتند از: اخلاق اسلامى، مسائل سياسى، اقتصاد، امور نظامى، مباحث اطّلاعاتى و امنيتّى، علم و هنر، مديريّت، امور قضائى، مباحث اعتقادى، مسائل حقوقى، نظارت مردمى (امر به معروف ونهى از منكر)، مباحث معنوى و عبادى، تفريحات سالم، مسائل بهداشت و درمان و بالاخره مباحث تربيتى.

تصویری حقیقی و عینی و نه دورغین و خیالی که از دل زندگی شخص آن حضرت بیرون تراویده و نضج گرفته است.

  •  

عناوین مجلدات این مجموعه و زیر عنوانهای آن را می توان اینگونه برشمرد و توضیح داد:

جلد نخست این مجموعه با عنوان«امام على عليه السّلام و اخلاق اسلامى» است.

این مجموعه شامل مباحثی از این دست است:

الف ـ اخلاق فردى

ب ـ اخلاق اجتماعى

ج ـ آئين همسردارى

نویسنده با استناد به روایات و منابع دینی ویژگی های اخلاقی در کلام و رفتار امیرالمومنین(ع) را تبیین نموده است.

 

دومین جلد از این اثر با عنوان «امام على عليه السّلام و مسائل سياسى» به رشته تحریر درآمده است.

در این جلد از کتاب نیز با توجه به مجموعغه روایات و اخبار و نقل هایی که از آن حضرت وارد شده و نیز سلوک سیاسی ایشان خاصه در نوع برخورد با مخالفان، به بیان و تحلیل شیوه سیاست ورزی آن امام همام پرداخته شده است.

در جلد سوم این مجموعه که با عنوان «امام على عليه السّلام و اقتصاد» تألیف و تصنیف گردیده است در ذیل سرفصلهایی، به بیان رویکردها و رهیافتهای آن حضرت در حوزه اقتصاد اسلامی و علوی پرداخته شده است.

این سرفصلها عبارتند از:

الف ـ كار و توليد

ب ـ انفاق و ايثارگرى

ج ـ عمران و آبادى

د ـ كشاورزى و باغدارى

جلد چهارم به موضوع «امام على عليه السّلام و امور نظامى» می پردازد و با استناد به اخبار و روایات و بیان های آن حضرت، موضوعاتی نظیر اخلاق نظامى و امور دفاعى و مبارزاتى مورد توجه و تحلیل و بررسی نویسنده قرار گرفته است.

جلد پنجم که با عنوان «امام على عليه السّلام و مباحث اطّلاعاتى و امنيتّى» است به موضوع اطلاعات در جامعه اسلامی و نیز امنیت اجتماعی و ارتباط همپوشانی این دو پرداخته است و نحوه ورود حضرت و عمال ایشان در این مبحث، مدنظر قرارگرفته و با توجه به قرائن و منابع تاریخی و نقلهای معتبر و مستند، این موضوع را واشکافی کرده است.

« امام على عليه السّلام و علم و هنر» عنوان ششمین جلد از این مجموعه است.

مجموعه ای که در آن به نگاه امیرالمومنین به علم و هنر و رویکردهای آموزشی و فرهنگی ایشان در امر پرورش و آموزش خاصه در حوزه علم و هنر توجهی بایسته و شایسته رواداشته شده است.

در این مجلد دو حوزه مورد نظر بوده است و بحث و بررسی شایان توجهی نسبت به آنها صورت گرفته است:

الف ـ مسائل آموزشى و هنرى

ب ـ مسائل علمى و فرهنگى

جلد هفتم این کتاب به مبحث «امام على عليه السّلام و مديريّت» می پردازد.

موضوع مدیریت اسلامی با عنایت به زیربنای الهی و آسمانی جامعه اسلامی و مبانی فکری و رهیافتهای روشمند آن که برگرفته از برنامه دین در حوزه فردی و جمعی است در این جلد مورد توجه و پژوهش نویسنده بوده است و از خلال فرمایشات و سیره آن حضرت، این منابع و راهکارهای عملیاتی آن استخراج و گردآوری شده است.

در جلد هشتم به موضوع «امام على عليه السّلام و امور قضائى» پرداخته شده است و دو منظر و دریچه برای ورود به بحث و طرح کامل و جامع آن مورد توجه واقع شده است:

الف ـ امور قضائى

ب ـ مسائل جزائى و كيفرى

در جلد نهم که با عنوان «امام على عليه السّلام و مباحث اعتقادى» گردآوری شده است، به اهم مباحثی که در بیان و بنان آن حضرت در حوزه مباحث اعتقادی اشاره شده است، توجه گردیده و اصول دینی و فروع آیینی در کنار سایر نکاتی که به مناسبتهای مختلف و با رویکرد عملگرایانه آن حضرت به طرح مباحث اعتقادی و ترویج نکات ایمانی بیان شده است.

جلد دهم به موضوع «امام على عليه السّلام و مسائل حقوقى» پرداخته است. حقوق در بیان و بفتار آن حضرت چه به معنای عام آن و چه در مفهوم خاصش در این مجلد مورد توجه واقع شده است.

بحث حقوق در الگوهای رفتاری آن حضرت، از ریزترین موارد تا کلی ترین و پیچیده ترین نکات حقوقی، مورد توجه بوده است.

از اشارت های موردی آن حضرت در حل مناقشات حقوقی تا قضاوتهای مبتنی بر احکام حقوق اسلامی که در ادوار مختلف و بنابر مقتضیات روز رخ داده است، از حقوق حیوانات تا جزای انسانها، از جزئی ترین موارد تا درجات بالاتر مباحث فنی علم حقوق، در این مجموعه مورد توجه و انتزاع از الگوی رفتاری آن حضرت واقع شده است.

جلد یازدهم به موضوع مهم «امام على عليه السّلام و نظارت مردمى (امر به معروف ونهى از منكر)» پرداخته است.

در این جلد با توجه به مستندات تاریخی و نقل های روایی از آن حضرت، رویکرد ایشان در مقوله نظارت مردمی و حقوقی که والیان و حاکمان و مردم به طور متقابل در برابر یکدیگر بر عهده دارند، مطرح گردیده است.

این مجموعه اشارات و توجهات، ذیل بحث امر به معروف و نهی از منکر طرح گردیده که تحت آن می توان عناوین متنوع و متکثری از این فریضه فردی و اجتماعی را برشمرد.

فریضه ای که در بیان و عمل آن حضرت، تأکید جدی و خاصی برآن رواداشته شده است و به عنوان دریچه اطمینانی برای اجتماع اسلامی و مانعی برای سقوط فرهنگی و اخلاقی و... آن مورد توجه و تنبه واقع شده است.

در جلد دوازدهم به مبحث «امام على عليه السّلام و مباحث معنوى و عبادى» توجه شده است و بیانهای مختلف آن حضرت و نیز سیره و سلوک شخصی ایشان در بحث عبادات و معنویتِ ساری و جاری در حوزه زندگی شخصی و تعاملات اجتماعی آن حضرت، مورد نظر و تصنیف نویسنده قرارگرفته است.

جلد سیزدهم با عنوان «امام على عليه السّلام و مباحث تربيتى» به آموزه های بیانی و رفتاری آن حضرت در حوزه تربیت در زمینه ها و قالبها و موقعیتهای گوناگون پرداخته است.

از تربیت فرزندان گرفته تا آموزش والیان و حاکمان و از حوزه تربیت فردی گرفته تا فضای رشد اجتماعی که ماحصل یک تربیت و آموزش عمومی در میدان مناسبات جمعی است.

جلد چهاردهم به الگوهای رفتاری آن حضرت در مباحث بهداشتی و درمانی پرداخته و با عنوان «امام على عليه السّلام و مسائل بهداشت و درمان» به این مقوله توجه رواداشته است.

از آموزه ها و دستورات و رویکردهای شخصی آن حضرت در حوزه بهداشت تن و روان تا آموزه هایی برای نشر و حفظ بهداشت جمعی در فضای عمومی جامعه.

آموزه هایی که مبتنی بر طب سنتی و استفاده از طبیعت درمانی به عنوان عنصر اصلی و اصیل و منبع غنی و گرانمایه و بی پایان و بی ضرر درمان بیماری ها و دوای دردها و مرهم آمال جسمی و روحی انسان در همه دورانهاست.

و بالاخره در جلد پانزدهم که با عنوان «امام على عليه السّلام و تفريحات سالم» گردآوری شده است به دو موضوع توجه و تنبه داده شده است:

الف ـ تفريحات سالم

ب ـ تجمّل و زيبائى

در موضوع تفریحات سالم با عنایت به ویژگی های روحی و روانی و فطری انسان و نوع مدخلیتی که این ویژگی ها در بحث تفریح و سلامت روانی که ملهم از آن است، دارد نمونه های عینی از این تفریحات بیان گردیده و سنتهای رفتاری و الگوهای عینی و مصادیقی از این تفریحات سالم در سیره و سیرت حضرت امیرالمومنین علی –علیه السلام- مورد توجه قرارگرفته است.

و نیز بحث زیبایی و ریشه یابی مفهومی آن با عنایت به بیان آن حضرت و عینیت آن در رفتار ایشان و نمود و نمادهایی که از این عنوان می توان در زندگی شخصی و رفتار عملی آن امام همام یافت مورد اشاره قرارگرفته است.

نویسنده در توضیح ویژگی های کتابش با بیانی ارجمند و زیبا و شیوا چنین می نگارد که:

مـطـالب و مـبـاحث هميشه نورانى مباحث ياد شده ، از نظر كاربردى مهّم و سرنوشت سازند، زيرا تنها جنبه نظرى ندارند، بلكه از رفتار و سيره و روشهاى الگوئى امام على عليه السـّلام نـيـز خـبـر مـى دهـنـد، تـنـهـا داراى جذبه (قال ) نيست كه دربردارنده جلوه هاى (حال ) نيز مى باشد.

دانـه هـاى انگشت شمارى از صدف ها و مرواريد هاى هميشه درخشنده درياى علوم نَبَوى است از رهـنـمـودهـا و راهـنـمـائى هـاى جـاودانـه عـَلَوى اسـت از مـحـضـر حـقّ و حـقـيـقـت اسـت و از زلال و جـوشش هميشه جارى واقعيّت هاست كه تنها نمونه هائى اندك از آن مجموعه فراوان و مـبـارك را در ايـن جـزوات مـى يـابـيـد و بـا مـطـالعـه مـطـالب نـورانـى آن ، از چـشـمـه زلال ولايـت مـى نـوشـيـد كـه هـر روز بـا شـنـاسـائى مـنـابـع جـديـد در حـال گسترش و ازدياد و كمال و قوام يافتن است . (1) و در آينده به عنوان يك كتاب مرجع و تحقيقاتى مطرح خواهد بود تا:

چراغ روشنگر راه قصّه پردازان و سناريو نويسان فيلم نامه ها و طرّاحان نمايشنامه ها و حـجـّت و بـرهـان جـدال احسن گويندگان و نويسندگان متعهّد اسلامى باشد، تا مجالس و محافل خود را با ياد و نام آن اوّل مظلوم اسلام نورانى كنيم .

و در ایناج به ذکر کلام ناب و تابناک رسول گرامى اسلام در باره ذکر نام و مرام مولا امیرالمومنین(ع) اشاره دارد که فرمود:

نَوِّروُا مَجالِسَكُم بِذِكرِ عَلِىّ بنِ اَبى طالِب

(جلسات خود را با نام و ياد على عليه السّلام نورانى كنيد)

نویسنده در ادامه به انگیزه و رهیافت اثر پزوهشی و ارجمند خویش می پردازد که بتوان با كشف و شناسائى (الگوهاى رفتارى امام على عليه السّلام ) حقيقتِ (چگونه بودن ؟!) را روشن نمود.

و آنگاه چگونه زندگى كردن ؟! نيز مشخص خواهد شد.

در حقیقت می توان این کتاب را به عنوان برنامه ای جامع برای قشرها و گروهها و سلایق و اندیشه ها و رویکردهای مختلف مسلمانان برشمرد و از دل این دریای مواج و گوهرخیز، صدفهای زیا و درهای غلتان فکر و منش و مرام گفتاری و رفتاری انسان کامل را بازشناخت و به قدر وسع فهم و اراده و عزم خویش، در زندگی به کار بست.

اما از جمله نکاتی که نویسنده در این اثر ارجمند به آنها توجه و تنبه داده است می توان به موضوع الگوهاى رفتارى و عنصر زمان و مكان اشاره کرد که در فهم رفتار آن حضرت و نحوه و چگونگی الگوبرداری از آن بسیار مهم و موثر است.

 

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha