خبرگزاری حوزه/ امروز 16 مرداد برابر است با سالروز تشکیل جهاد دانشگاهی.
این سازمان که یکی از نهادهای برخواسته از متن آرمانهای انقلابی و اندیشه های اسلامی بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی حضرت امام راحل(ره) است به عنوان یکی از یادگارهای طلایی و استوانه های بسط و گسترش فرهنگ دینی در محیطهای دانشگاهی به شمار می رود که از بدو تأسیس تا به امروز نقش موثری در تعمیق باورهای دینی و انقلابی در محیطهای علمی کشور اسلامی مان به همراه داشته است.
گسترش فرهنگ علمی کشور بر پایه یک حرکت و تفکر جهادی
در واقع باید گفت جهاد دانشگاهی یک سازمان فرهنگی پژوهشی در کشور ماست که بنابر منویات ارزشی و توجه و تعمق نسبت به گسترش فرهنگ علمی کشور بر پایه یک حرکت و تفکر جهادی با استعانت از اندیشه دینی شکل گرفته است..
تأسیس این نهاد علمی و انقلابی در ۱۶ مرداد ۱۳۵۹ بود که طی آن ستاد عالی انقلاب فرهنگی، جهاد دانشگاهی را در راستای اهداف انقلاب فرهنگی ایران اسلامی بنا نهاد.
امر خطیر و حساس اسلامی شدن دانشگاه‌ها
با تبدیل ستاد به شورای عالی انقلاب فرهنگی، اساسنامه جهاد دانشگاهی در ۱۱ آذر ۱۳۶۵ بازنگری و تصویب شد. در این اساسنامه بر فعالیتهای فرهنگی و تحقیقاتی به منظور امر خطیر و حساس اسلامی شدن دانشگاه‌ها تاکید شده است.
حلقه وصلی میان دانشگاه و بخش صنعتی، خدماتی کشور
اما یکی دیگر از ارکان فکری تشکیل نهاد جهاد دانشگاهی که در ۲۲ آبان ۱۳۶۹ توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی، پایه گذاری شد این بود که جهاد دانشگاهی به مثابه حلقه وصلی میان دانشگاه و بخش صنعتی، خدماتی کشور ایجاد گشته و تلاش کند تا زمینه های ارتقای کمی و کیفی فعالیتهای علمی ایران اسلامی و انقلابی را بر پایه صنعتی شدن امر تولیئ علم در کشور دنبال نماید.
.علاوه بر این انجام فعالیتهای علمی و فرهنگی هم بر عهده این نهاد می باشد.
توسعه امور فرهنگی با همکاری حوزه و دانشگاه
در حقیقت می توان اصول فکری و رئوس شکل گیری نهاد جهاد دانشگاهی، را انگونه که در اساسنامه این مرکز انقلابی آمده است اینگونه عنوان کرد که جهاد دانشگاهی در زمینه هایی همچون گسترش تحقیقات و شکوفایی استعدادها در سطح جامعه برای رسیدن به خود اتکایی، توسعه امور فرهنگی با همکاری حوزه و دانشگاهی، گسترش طرحهای کاربردی به منظور به کارگیری نتایج پژوهش کوشش و سعی انقلابی خویش را به منصه ظهور و بروز می رساند.
ترویج فرهنگ و هنر اسلامی و مقابله با غربزدگی
از جمله وظایف اصلی این نهاد اسلامی و علمی کشور ترویج فرهنگ وهنر اسلامی، مقابله با غربزدگی، انجام تحقیقات کاربردی، پیگیری طرحهای تحقیقاتی جهاد، ارایه خدمات علمی-فنی، حمایت از دانشجویان و پژوهشگران مستعد و... است که همگی به ارتقای دانش اسلامی و هرچه بیشتر و سریعتر شدن حرکت توسعه علمی نهادهای فکری ایران اسلامی یاری می رساند.
اما از جمله ویژگی های فکری و اندیشگی و ارکان حرکت علمی و انقلابی جهاد دانشگاهی به ویژه در عرصه فرهنگی می توان به امر تبلیغ و ترویج فرهنگ و هنر اسلامی، برنامه ریزی فرهنگی و تربیتی، ایجاد آمادگی فکری و افزایش دانش و بینش دینی و سیاسی در قشر جوان به منظور مقابله با غربزدگی و انحرافات فرهنگی در چارچوب سیاست‌های فرهنگی کشور، به عنوان رویکرد اساسی جهاد دانشگاهی در حوزه فرهنگی اشاره نمود.
تاریخ گواهی می دهد و با مرور دوران پرافتخار پس از پیروزی انقلاب اسلامی می توان به این ارزیابی از حرکت رو به پیشرفت این نهاد انقلابی رسید که جهاد دانشگاهی در دهه ی نخست انقلاب اسلامی متشکل از نیروهای انجمن های اسلامی دانشجویان با پیروی از فرامین و منویات امام راحل (ره) شکل گرفت.
و این حرکتی بود که در ادوار دیگر تاریخ پرافتخار پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز با پیروی از بیانات و رهروی در خط منویات مقام معظم رهبری به عنوان نقشه راه حرکت علمی رو به پیشرفت جامعه اسلامی ایران عزیز، استمرار یافت و به نتایج درخور و درخشانی نیز نایل آمد.
دستاوردهای عظیم علمی در سطح کشور
نتایجی که از جمله برترین های آن باید به دستاوردهای عظیم علمی در سطح کشور و اضافه شدن برگ های زرین دیگری در کارنامه موفقیت های جوانان دانشمند ایران زمین اشاره نمود.
اما در این میان، جهاد دانشگاهی در بیانات رهبری و منویات معظم له، جایگاه و پایگاه درخوری داراست.
جهاد انشگاهی از منظر رهبری فرزانه انقلاب
ایشان درباره ابعاد مختلف ارزش و اهمیت جهاد دانشگاهی می گویند:
« ... در مورد جهاد دانشگاهى من اعتقادم اين است كه اين تركيب - جهاد و دانشگاه، و تلفيق جهاد كه يك امر ارزشى معنوى است با علم و دانش و با دانشگاه - داراى پيام است؛ نشان مى‌دهد كه مى‌توان علم جهادى و نيز جهاد علمى داشت؛ اين همان كارى است كه شماها مشغوليد. علم شما علم جهادى است؛ با جهاد و با اجتهاد همراه است؛ دريوزه‌گرى و منتظر نشستن براى هديه شدن علم از اين‌سو و آن‌سو نيست؛ دنبال علم مى‌رويد تا آن را به‌دست بياوريد؛ اين علم جهادى و علم برخاسته از مجاهدت و اجتهاد و تلاش است. از طرفى شما مشغول جهاد هستيد.
جهاد يعنى مبارزه براى يك هدف والا و مقدس. ميدان‌هایى دارد؛ يكى از ميدان‌هايش حضور در نبردهاى مسلحانه رايج جهانى است. ميدان سياست هم دارد؛ ميدان علم هم دارد؛ ميدان اخلاق هم دارد. ملاك در صدق جهاد اين است كه اين حركتى كه انجام مى‌گيرد، جهت‌دار و مواجه با موانعى باشد كه همت بر زدودن اين موانع گماشته مى‌شود؛ اين مى‌شود مبارزه.
جهاد يعنى يك چنين مبارزه‌‌ای كه وقتى داراى جهت و هدف الهى بود، آنوقت جنبه تقدس هم پيدا مى‌كند. شما مبارزه علمى مى‌كنيد؛ زيرا اين كار شما به‌طور واضح دشمنان بسيار سرسختى دارد كه نمى‌خواهند اين حركت علمى و تحقيقى انجام بگيرد. لذا به نظر من جهاد دانشگاهى فقط يك نهاد نيست، بلكه يك فرهنگ است؛ يك سمت‌گيرى و حركت است. هرچه بتوانيم ما اين فرهنگ را در جامعه گسترش دهيم و آن را پايدار و استوار كنيم، كشور را به‌سمت سربلندى و عزت و استقلال حقيقى بيشتر پيش برده‌ايم» (بيانات مقام معظم رهبری در ديدار با دست‌اندركاران جهاد دانشگاهی، سال 1383).
ایشان در بیان دیگری با اشاره به حرکت رو به پیشرفت و اتفاقات موثر و مهمی که در بدنه جهاد دانشگاهی طی سالهای پس از انقلاب رخ داده است یادآوری می کنند که:
«... شما اسمتان جهاد دانشگاهى است؛ روى اين اسم تكيه كنيد و به مقتضاى اين اسم تمسك كنيد و حقيقتاً جهاد كنيد. وقتى جهاد؛ يعنى تلاش هدفدار براى خدا، وجود داشت، بدون ترديد موفقيت هم با آن همراه خواهد بود» (همان)
و بالاخره در پایان، گلگفته ای از رهبر انقلاب در توصیف نام و مقام و منزلت و کارکردهای مهم و خطیر جهاد دانشگاهی که لب حقیقت درباره این نهاد مهم اسلامی و انقلابی و مایه حرکت علمی رو به پیشرفت کشور است:
« ... جهاد دانشگاهى را انتخاب كردم، چون جهاد دانشگاهى مولود مبارك انقلاب است. همين‌طور كه در قرآن كريم در مقايسه دو مسجد می‌فرمايد: « لاَ تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ یَوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجَالٌ یُحِبُّونَ أَن یَتَطَهَّرُواْ وَاللّهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرِين» [هرگز در آن جا نايست چرا كه مسجدى كه از روز نخستين بر پايه تقوا بنا شده سزاوارتر است كه در آن به نماز ايستى و در آن مردانىاند كه دوست دارند خود را پاك سازند و خدا كسانى را كه خواهان پاكىاند دوست مىدارد]؛ جهاد دانشگاهى همينجور است؛ جزء معدود رويش‌هاى اصلى خود انقلاب است.
اين معنايش اين نيست كه جهاد از اول در هر برهه از زمان، هرجور بوده، هرجور فكر كرده، هرجور كار كرده، درست است؛ نه، ما آدم‌ها گاهى درست فكر می‌كنيم، گاهى غلط فكر می‌كنيم، گاهى درست عمل می‌كنيم، گاهى غلط عمل می‌كنيم.
ملاك قضاوت، اين تناوب‌ها و پيچ و خم‌ها نيست؛ ملاك قضاوت، هدف‌گيرى و جهت‌گيرى و استمرار در حفظ اين هدف است؛ ولو حالا گاهى انسان خطایى هم بكند، لغزشى هم بكند. من هويت جهاد را در نظر دارم كه بركات زيادى هم بحمداللَّه داشته.
حالا من يك جمله درباب جهاد می‌گويم ... جهاد دانشگاهى مركب از دو كلمه است ديگر: جهاد و دانشگاه؛ هم بايد در آن جهاد باشد، هم بايد متناسب با دانشگاه باشد. جهادى عمل كردن، مفهوم خاصى دارد. هرجور كارى، جهادى نيست. جهاد با جهد و تلاش از لحاظ ريشه يكى‌اند؛ يعنى در آن معناى جهد و كوشش وجود دارد؛ اما جهاد فقط اين نيست؛ جهاد يعنى مبارزه؛ مبارزه در همين اصطلاح متعارف فارسىِ امروز ما.
مبارزه انواع و اقسامى دارد: مبارزه علمى داريم، مبارزه مطبوعاتى داريم، مبارزه سياسى داريم، مبارزه اقتصادى داريم، مبارزه نظامى داريم، مبارزه آشكار داريم، مبارزه پنهان داريم؛ اما يك نقطه‌ى مشترك در همه اينها وجود دارد و آن اينكه در مقابلِ يك خصم است؛ در مقابلِ يك مانع است.
مبارزه با دوست معنى ندارد؛ مبارزه در مقابلِ يك دشمن است. فرض كنيد در دوران اختناق، كسى هر هفته مثلاً پنج تا كتاب ميخواند؛ خيلى كار بود؛ اما لزوماً مبارزه نبود؛ جهد بود، جهاد نبود. اگر ميخواست جهاد باشد، بايد كتابى را ميخواند كه در حركت او در مواجهه‌ى با رژيم طاغوت و رژيم اختناق، تأثير داشت؛ آنوقت ميشد جهاد. خاصيت جهاد اين است»
(بيانات مقام معظم رهبری در ديدار از پژوهشكده رويان، سال 1386).
