به گزارش خبرگزاری«حوزه»، حجت الاسلام رفیعی از دانش پژوهان دکتری جامعه المصطفی در ابتدای این نشست علمی ضمن ارائه گزارشی اجمالی از تأثیر دیدگاه‌های اعضای فعال القاعده بر ایدئولوژی‌های این گروه، اظهار داشت: با مطالعه مبانی کلامی و سیر تاریخی القاعده در خواهیم یافت، که در تئوری‌پردازی‌های این گروه، برخی افراد شاخص به چشم می‌خورند، که از جمله آن می‌توان به شخصیتی ناشناخته و تأثیرگذار چون؛ عبد الله عزام اشاره نمود.
وی با با بیان این که عبد الله عزام تئوری اصلی القاعده را ترسیم نموده و مبانی کلامی این گروه را می توان بر اساس نظرات و دیدگاه‌های او تبیین نمود، ابراز داشت: القاعده همچنان از افکار و اندیشه‌های او برای پیشبرد اهداف خویش بهره می‌گیرد.
سخنران این نشست علمی با تأکید بر این که فرآیند تاریخی جریانات کلامی را نمی‌توان جدا از تحولات سیاسی، منطقه‌ای بررسی نمود، اظهار داشت: استبداد و نیز دلبستگی و وابستگی برخی از حکومت‌های اسلامی به غرب و کشورهای کفر، در میان اقوام مختلف ایجاد حسیاست نموده، در بسیاری از موارد آنها را وادار به مبارزه کرده است.
حجت الاسلام رفیعی افزود: تجاوز جماهیر شوری به کشور افغانستان، زمینه بروز نارضایتی‌های پنهانی از اوضاع مناطق اسلامی را فراهم نمود؛ لذا بخش زیادی از جوانان مسلمان برای دفاع از سرزمین‌های اسلامی به این دیار سرازیر شدند. متأسفانه با توجه به نفوذ سرمایه داران استعماری در ادامه این روند، این تشکل‌ها چهره‌ای افراطی به خود گرفتند.
وی با اشاره به برخی از چهره‌های شاخص در شکل‌گیری القاعده، یادآور شد: با توجه به فلسطینی الاصل بودن عبد الله عزام؛ این شخصیت در ابتدای مبارزات خود تلاش می‌کرد، تا جبهه‌ای متحد در مقابل زیاده خواهی رژیم صهیونیستی ایجاد نماید که به موفقیت چندانی در این عرصه دست نیافت.
دانش پژوه دوره دکتری جامعه المصطفی پیگیری نزدیک اوضاع جهاد در افغانستان را مهمترین انگیزه عبد الله عزام برای حضور در پاکستان عنوان کرد و یادآور شد: عبد الله عزام با ساکن شدن در پاکستان، جوانان زیادی را از کشورهای مختلف برای دفاع از افغانستان جذب نمود و مرکز مکتب الخدمات را راه‌اندازی کرد.
وی آثار بی‌شمار عبد الله عزام را مورد توجه قرار داد و اذعان داشت: عبد الله عزام آثار خود را با محوریت جهاد، مبارزه و قیام نگاشته و در آنها به صورتی ماهرانه و جذاب؛ نوع مبارزه، دشمن شناسی، قیام و جهاد را مورد بحث بررسی قرار داده است.
سخنران نشست با تأکید بر این که مهمترین رهبران القاعده و سلفیه جهادی متأثر از تفکرات و دیدگاه‌های عبد الله عزام هستند، ابراز داشت: مبانی کلامی عبد الله عزام در مسئله حکومت اسلامی بر حاکمیت توحید در تمام شئون زندگی استوار بوده و موحد بودن را تنها در عبادت نمی‌دانست و اعتقاد داشت، اطاعت از حاکم غیر دینی مانع بزرگی بر موحد بودن انسان است.
حجت الاسلام رفیعی با بیان این که عبد الله عزام خلافت صدر اسلام را تنها معیار تشخیص حکومت اسلامی می‌دانست، یادآور شد: وی حکومت‌های فعلی را حکومت های تبعیت از کفر می‌دانست و برای ساقط کردن آنها تلاش می‌کرد.
دانش پژوه دوره دکتری جامعه المصطفی افزود: عبد الله عزام خدمت در حکومت های ظالم و جائر را کفر می انگاشت و اعتقاد داشت، جهاد با شمشیر، تنها جهادی است که در آیات و روایات به آن اشاره شده است.
سخنران این نشست علمی یادآور شد: عبد الله عزام ضمن اولویت دهی به مبارزات جهاد گونه خود، اعتقاد داشت؛ بعد از حل معضلات حمله شوری به افغانستان، جهاد را باید در سرزمین‌های اشغالی پیگیری نمود. لذا صحنه ترور عبد الله عزام یکی از معماهایی است که هنوز پاسخی دقیق برای آن یافت نشده است.
وی مخالفت شدید عبد الله عزام با ترور را مورد بحث و بررسی قرار داد و با بیان این که این شخص، انتحار را امری لازم در عرصه جهاد و مبارزه می‌دانست، خاطرنشان کرد: عبد الله عزام ضمن ارائه تفسیری متفاوت از دارالحرب و دارالاسلام، کشوری که با حضور اکثریت قاطع مسلمانان، مؤلفه‌های حکومت اسلامی مد نظر را رعایت نکند، مصداق دارالحرب عنوان می‌کرد.
حجت الاسلام رفیعی در پایان با تأکید بر این که در بحث جریان‌های کلامی حاکم بر کشورهای اسلامی به ویژه جریان القاعده باید دقت‌های زیادی اعمال گردد، تصریح کرد: نباید رویکرد رهبران گروه‌ها و تحولات سیاسی و اجتماعی کشورهای اسلامی را نادیده گرفت؛ برای شناخت حداکثری از چرایی تشکیل جریان‌های متعدد، باید مبانی عقیدنی مؤسسان و رهبران این جریان‌ها به درستی رصد شوند.
دکتر قاسم جوادی یکی دیگر از سخنرانان این نشست علمی با بیان این که مسئله القاعده، داعش و دیگر گروه‌های فعال در مناطق اسلامی، باید با رویکرد‌های متفاوتی مورد بحث و بررسی قرار گیرد، اظهار داشت: باید سرآغاز و هدف‌گذاری جریان‌های فعال منطقه به خوبی رصد و بازشناسی شود.
وی با بیان این که اگر به فعالیت جریان‌های کلامی به صورت جامع الاطراف نگریسته نشود، نمی‌توان به مطالب و شناخت دقیق‌تری دست یافت و راه حل مناسبی ارائه نمود، اظهار داشت: در بررسی چرایی تشکیل جریان‌های کلامی و عقیدتی گوناگون در پیکره اسلام؛ باید، نقش تأثیرگذار رویدادهای منطقه‌ای و نقش حکومت های اسلامی بر ایجاد گرایش‌های انقلابی به خوبی بازشناسی گردد.
عضو هیئت علمی جامعة المصطفی با انتقاد از فعالیت‌های علمی صورت گرفته در بسیاری از اسلام شناسی‌ها، خاطرنشان کرد: متأسفانه بسیاری از اسلام شناسی‌ها به صورت جزیره‌ای عمل نموده و تنها بخش خاصی از مباحث و مسائل اسلامی را مورد توجه قرار می‌دهند.
دکتر جوادی در پایان سخنان خود ضمن تأکید بر شناسایی شخصیت های تأثیرگذار جریان‌های مختلف منطقه‌ای، تصریح کرد: باید تمام آثار، تک تک رهبران جریان‌های فکری و جهادی به درستی مورد مطالعه قرار گیرد تا با دستیابی به عمق تکفرات این اندیشه‌ها، برنامه‌ای منسجم برای آنها ارائه شود.
