به گزارش خبرگزاری «حوزه»، دکتر بانکی پوردر دومین جلسه از نشست آموزشی تربیت مبلغ حجاب و عفاف که با حضور قریب به 700 طلبه برادر و خواهر در سالن همایش غدیر دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد؛ به ایراد سخن پرداخت که بدین شرح است:

بحث عفاف و حجاب دارای ملاحظاتی است که اگر به آن توجه نشود، به نتیجه دلخواه نخواهیم رسید.

موضوع حجاب از موضوعات مهم و مورد توجه بزرگان نظام بوده است؛ اما رضایتمندی برای هیچ شخصی در این زمینه به وجود نیامده است.

* دلیل این ناکارآمدی در حوزه حجاب چیست؟

حدود 4 سال پیش این سؤال در ذهن ما به وجود آمد که دلیل این ناکارآمدی در حوزه حجاب چیست؟ که به این نتیجه رسیدیم که باید به جای ارائه تحلیل های کلی، کاری دقیق در این زمینه انجام دهیم و بدانیم در این عرصه چه کرده ایم که امروز به دنبال نتیجه مطلوب آن هستیم.

تحقیقی با عنوان رصد نمای ملی «ع» را در دستور کار قرار داده و پس از اتمام گزارش آن را خدمت مقام معظم رهبری عرضه کردیم که ایشان فرمودند تمام مباحث مورد نظر بنده در این گزارش بود.

با این تحقیق به این نتیجه رسیدیم که کار فرهنگی مناسبی در زمینه حجاب انجام ندادیم. شعار دادیم؛ حرف زدیم؛ زحماتی هم کشیده شده؛ اما مؤثر نبوده است.

کار فرهنگی زمانی قابل ارزیابی و عرضه است که تبدیل به محصول فرهنگی شود.

با ارزیابی محصولات تولید شده برای حجاب، جدولی را طراحی کردیم. با طراحی این جدول متوجه شدیم که گونه شناسی این محصولات چگونه بوده و به حدود 100 گونه محصول فرهنگی تولید شده در این عرصه رسیدیم.

سرود، لالایی کودکانه، اسباب بازی، شعر، پوستر، داستان و ... هرکدام از اینها یک نوع محصول است که در این زمینه تولید شده بود.

ما در طراحی جدول 100 گونه محصول تولید شده فرهنگی را در یک ستون جدول قرار دادیم. ستون دیگر را اینگونه طراحی کردیم که هر محصول فرهنگی، متناسب با یک مخاطبی است و در این تحقیق به این نتیجه رسیدیم که مخاطب برای محصولات فرهنگی ما غایب بوده و مشخص نیست برای کدام مخاطب کار فرهنگی انجام داده و محصولات فرهنگی تولید کرده ایم.

یک نوع تقسیم بندی برای مخاطب، رده سنی است. (کودک، نوجوان، جوان و ...)؛ نوع دیگر تقسیم بندی بر اساس طیف های مختلف است (مذهبی، چادری، بدحجاب و ...) و مخاطب مکانی، نوع دیگر تقسیم بندی ما بوده است. مثلا در حرم حضرت فاطمه معصومه (سلام الله علیها) مخاطبان با یک نوع پوشش حاضر می شوند و باید محصول فرهنگی متناسب با آنان تولید شود.

پس از تکمیل این جدول به دنبال آن رفتیم که برای مخاطبان در دسته بندی های مختلف چه نوع محصولاتی تولید کرده ایم که متوجه شدیم ما در کارهای فرهنگی با نگاه فرهنگی وارد نشدیم و به این دلیل موفق نبوده ایم.

ما برای مخاطبان خود در دسته های مختلف، محصول مختص به او دست نکرده و عرضه نداشته ایم تا بتوانیم خروجی مناسب را دریافت کنیم.

ما به عنوان مثال در موضوع کتاب به چند هزار کتاب تولید شده در این موضوع رسیدیم که در موضوع حجاب نوشته شده بود؛ اما متناسب با مخاطب نبوده است.

* جبهه معارض در موضوع حجاب چگونه کار کرده است؟

با نگاهی به فعالیت های جبهه معارض به این نتیجه رسیدیم که آنان حتی در سیسمونی و کتاب های نقاشی برای بچه های ما نیز ورود کرده و محصولات خوبی را تولید کرده اند تا إلمان های بی حجابی را به فرزند کوچک ما القاء نمایند.

ما با این تحقیقات متوجه شدیم که کاری نکردیم که بعد از 40 سال وضعیت حجاب خوب شود و کار فرهنگی خاصی نکردیم.

اگر رشته های پزشکی را گسترش نمی دادیم و همه کارهایی برای سلامت انجام نمی دادیم اینقدر پیشرفت نمی کردیم و چگونه در این مقوله به این صورت کار شده است ولی در مقوله حجاب کار عملیاتی انجام نشده است.

ما فقط داد زدیم؛ همایش گذاشتیم؛ از اهمیت حجاب صحبت کردیم؛ اما کار فرهنگی مناسب انجام ندادیم تا بعد از 40 سال شاهد حجاب مناسب در کشور باشیم.

ما باید در مصداق های مختلف مثل فیلم، انیمیشن، لباس، ادبیات، داستان، شعر و ... کار می کردیم تا موفق باشیم.

عمده مؤسسات عفاف و حجاب ما فقط کارهای سطحی درباره این موضوع انجام داده اند.

کار فرهنگی، کار تدریجی است و باید با صبر و حوصله این کار را انجام داد. کار فرهنگی باید با هنر انجام شود و فراگیر باشد.

* همایش های رفع مشکل بدحجابی متناسب با بدحجابان نیست

معمولا همایش های ما مربوط به مخاطبان بدحجاب ما نیست و محصولی برای عرضه به آنان نداریم و فقط خوش حجاب ها شرکت می کنند؛ در حالی که ما برای رفع بدحجابی این همایش را برگزار کرده ایم.

اینقدر سرمان در لاک خودمان بود که در خانواده های ما نیز نفوذ کرده اند و مشکل بدحجابی در خانواده های مذهبی هم وجود دارد.

* با فریاد و اخراج مشکل حجاب حل نمی شود

با فریاد زدن، نهیب زدن، اخراج کردن و ... مشکل حجاب حل نمی شود. تکرار ادبیات نهیب و فریاد اثر معکوس خواهد داشت و مخاطب ما با این فریادها بیدار نخواهد شد.

با گفتن بدی بدحجابی، هیچ خانمی راضی نمی شود و این مقوله با امر و نهی و ادبیات آمرانه و فقه محور جلو نخواهد رفت.

ما در تبلیغ حجاب، با کسی که در آماج بمباران های فرهنگی ذائقه او تغییر پیدا کرده است، صحبت می کنیم و باید متناسب با رفتار و حرکات او رفتار کرد.

کسانی که می خواهند در این عرصه کار کنند باید به پیچیدگی ها و سختی های آن پی ببرند. باید از دوباره کاری هایی که به نتیجه نرسیده، کمی به فکر بیفتیم که دوباره آن را انجام ندهیم.

باید ببینیم این نوع کار من در این مخاطب من مؤثر باشد. در بحث حجاب، هنر بسیار مؤثر است و متأسفانه کمرنگ است.

* سالانه باید 10 فیلم در موضوع حجاب ساخته شود

بنابر فرمایشات رهبر انقلاب، سالانه باید 10 فیلم در سال تولید کنیم که متأسفانه این کار را نکردیم و یا اگر فیلمی تولید کردیم، بازیگر باحجاب فیلم ما دو روز دیگر با یک مدل و لباس دیگر در کلیپ ها نمایش داده شده است که اثرآن فیلم از بین رفته است.

کسی که می خواهد در عرصه های فرهنگی کار کرده و یا بازیگری کند، باید خودش این موضوع را قبول داشته و به آن عمل نماید.

هنر فیلم و سینما بسیار در موضوع فرهنگ حجاب اثرگذار است؛ البته باید فیلنامه های خوبی تولید شود تا از آن فیلم های فاخری بتوانیم عرضه نماییم.

ما نمی توانیم به صورت رفع تکلیفی با مقولات فرهنگی مواجه شویم و مثلا فقط وسط یک سخنرانی، نکته ای درباره حجاب بگوییم که رفع تکلیفی از ما شده باشد.

* مشکل اساسی مبلغان

مشکل اساسی ما این است که مبلغان به تفاوت میان تحقیق و تبلیغ توجه کمی دارند. ما در کلاس درس، در مقام تحقیق هستیم و جای دلائل عقلی و نقلی در مباحث تحقیقی است.

ما در حوزه و دانشگاه با ادبیات تحقیقی رشد می کنیم که متشکل از دلیل عقلی و نقلی است و بنده به عنوان طلبه که دلیل عقلی و نقلی برای من اعتبار دارد، می خواهم تبلیغ کنم؛ مخاطب من، عموم مردم است و سوال این است که چند درصد مردم جامعه اگر با آیه و روایت ما مواجه شوند، قبول کرده و خود را اصلاح می کنند؟ چند درصد از مخاطبان ما با این دلائل عقلی و نقلی و پس از متوجه شدن اشتباه خود از این آیات و روایات تأثیر می پذیرند؟ خوشبینانه ترین حالت این است که زیر 10 درصد تأثیر پذیرفته و رفتار خود را اصلاح می کنند. اکثر بدحجابان ما با آیه و روایت تغییر رفتار نمی دهند.

* وقتی صحبت امام صادق علیه السلام اثر نگذارد، استدلال عقلی اثر می کند؟

درصد تغییر با دلیل عقلی هم کمتر از دلیل نقلی است و درصد آن از آیه و روایت کمتر است. وقتی صحبت امام صادق علیه السلام اثر نگذارد، استدلال عقلی اثر می کند؟ جبهه مخاصم از دلیل عقلی و نقلی استفاده نمی کند؛ آنان از غریزه استفاده می کنند.

آیا بدحجابان ما با استدلال عقلی و دلیل نقلی حجاب خود را کنار گذاشته اند که امروز بخواهیم با این استدلالات و دلائل، حجاب آنان را برگردانیم؟ این افراد با زبان غریزه از حجاب دور شده اند.

امروز بالای 90 درصد مردم زبان غریزه را درک می کنند و از آن تأثیر می گیرند. ما هرچقدر هم مخلص باشیم و زحمت بکشیم، نمی توانیم با دلیل عقلی و نقلی حجاب را درست کنیم. یکی از مجتهدان بزرگوار که بنده خیلی به ایشان ارادت دارم متوجه این معنا شده بود، فرمودند یک برگه متن نوشته ام در مورد حجاب که در آن نه آیه نوشته ام و نه روایات و فقط از دلیل عقلی استفاده کردم. بعد از سه سال آن بزرگوار گفتند که آن یک برگه تبدیل به یک کتاب شده که دارای 10 دلیل عقلی در مورد حجاب است.

مبلغ باید به زبان فطرت مجهز شود و از آن استفاده کند.

حتی قرآن کریم با زبان فطرت استفاده می کند نه زبان علمی. مشکل ما این است مبلغان ما از زبان فطرت که مشترک میان تمامی انسانهاست استفاده نمی کنند.

در مقوله امام حسین نه تنها از زبان فطرت استفاده کرده ایم بلکه از ابزارهای فطری و غریزی هم استفاده شده مثل نذری دادن.

* زبان تبلیغ با زبان کلاس و مکاسب متفاوت است

زبان تبلیغ با زبان کلاس و مکاسب متفاوت است؛ از اصول حوزوی استفاده کنید ولی با زبان فطری. قرآن محکم ترین استدلال ها را با زبان فطری بیان کرده، مبلغین وقتی پشت منبر می روند ملموس صحبت نمی کنند؛ هر چه ساده و ملموس صحبت کنید تأثیرش بیشتر خواهد بود.

خیلی می توانیم کنگره های علمی و پژوهشی در رابطه با حضرت زینب(س) یا حضرت معصومه علیهما سلام برگزار کنیم ولی تأثیر آن کم است؛  اما یک کار هنری انجام دهیم مثلا شب شعر برگزار کنیم خیلی تأثیر گذار است.

مقام معظم رهبری مطرح کردند که روحانیت باید وارد خدمات اجتماعی شوند.

در حالی که مردم از روحانیت، هیچ خیر و خوبی ندیدند که برایشان ملموس باشد و از آنها خاطره خوشی ندارند. نبود خدمات اجتماعی توسط روحانیت این فرصت را از روحانیت گرفته است؛ مردم هنوز خیرخواهی شما را نمی دانند یا در نزد آنها خراب کرده اند. آن جوان باید بفهمد روحانی خیرخواه اوست.

ما درباره حضرت علی علیه السلام، هم خطبه هایش را می بینیم؛ هم خدمات اجتماعی ایشان را، چاه کندن، آب کشیدن، درخت کاشتن، شبها به مردم نیازمند کمک کردن و ...

باید اولویتها را شناخت، حجاب امری اولویت دار است؛ زیرا وقتی از سر بیفتد خیلی چیزها می افتد؛ اما وقتی برای تبلیغ به جایی میروم، آیا حجاب اولویت اول من است؟ یا اینکه از نظر تبلیغی چه کاری را باید اول انجام دهم؟ اولویت ها باید مشخص شوند.

* نوع برخورد آیت الله العظمی مظاهری با مشکل بدحجابی یک خانم

آیت الله العظمی مظاهری در جواب مردی که عروسش روزه نمی گرفت و بی حجاب بود و نماز نمی خواند و با همسرشان به اختلاف خورده بودند، فرمودند: من از شما خواهش می کنم نه کاری به نماز او داشته باشید؛ نه کاری به روزه او و نه کاری به حجاب او. تمام همتتان را صرف این کنید که رابطه این دو نفر اصلاح شود و محبتشان بهم بیشتر شود.

نه اینکه نماز اهمیت ندارد و حجاب اهمیت ندارد؛ ولی تا وقتی دعوا وجود داشته و فاصله است، هیچ کدام از اینها حل نمی شود.

ای مبلغین، ای روحانیت، جوانان از ما جدا شده اند؛ جامعه از ما دور شده؛ من باید اول مسئله این دوری را حل کنم و این ارتباط را شکل بدهم.

پیشخوان کار تبلیغی ما نباید حجاب باشد و این به معنای اهمیت نداشتن حجاب نیست. همانطور که از مراتب توحید صحبت نمی کنید. ذوق داشته باشید در کار تبلیغی از موضوعاتی شروع کنید که او درگیر آن است و به آن احساس نیاز می کند و به آن علاقه دارد تا باب ارتباط شروع شود و کم کم به حجاب برسد.

 

* خلاصه ای از پاسخ دکتر بانکی پور به سؤال حضار

غریزه و فطرت متفاوت اند. غریزه چیزی است که بین انسان و حیوان مشترک است اما فطرت در همه انسان مشترک است مانند زیبایی طلبی.

اما ماندن در زبان فطرت انحراف ایجاد می کند. من زبان فطرت را برای شروع ارتباط گفتم. شعر زبان فطرت است که با شعر جذب می کنید؛ اما شعر معیار حقانیت نیست.

بحث سر این است که باید در تبلیغ زبان فطرت را جلو و رو قرار دهیم؛ بعد که افراد وارد شدند با زبان محکم و دقیق و با آیات و روایات مطرح کنیم؛ زیرا زبان فطرت زبان دقیق نیست و زبان فطرت پیش خوان است.

ضرورت عفاف بیشتر از حجاب است ولی حجاب پیشرو عفاف است.

نکته این است که جریان بی حجابی کاملا مهندسی شده در حال فعالیت است؛ اما طرفداران حجاب بی برنامه فعالیت می کنند.

روایت حضرت زهرا سلام الله علیها که خیلی مهجور مانده اما الان در جامعه ما بسیار مورد نیاز است:

اهم مسائل کشور ما مسئله خانواده است، انشقاق خانوادگی و انشقاق اجتماعی خیلی وارد جامعه ما شده این روایت حضرت زهرا را خیلی کم شنیده اید.

حضرت فرمودند: «بِشْرٌ فِی وَجْهِ اَلْمُؤْمِنِ یوجِبُ لِصَاحِبِهِ اَلْجَنَّةَ وَ بِشْرٌ فِی وَجْهِ اَلْمُعَانِدِ اَلْمُعَادِی یقِی صَاحِبَهُ عَذَابَ اَلنَّارِ/ خوشرویی با مؤمن موجب بهشت است و خوشرویی با معاند متجاوز مایه پرهیز از عذاب دوزخ».

خوش برخوردی با دشمن ستیزه جو، اگر این کار را کردی آتش جهنم را از شما دور می کند. امان از جهنم می شود.

یعنی با دشمن ستیزه جویت هم خوش برخوردی کردی آتش هم دنیا و هم آخرت را خاموش می کند.

چرا با این روایت کمتر برخورد کردیم؟ چون در آیه داریم «اشداءُ علی الکفار» اما توضیح آن این است که ما یک وقت با دشمن خارجی روبرو هستیم اشداء علی الکفار است. ولی وقتی با دشمن داخلی روبرو هستیم.

سوره تغابن سند این روایت حضرت است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ‌ آمَنُوا إِنَ‌ مِنْ‌ أَزْوَاجِکُمْ‌ وَ أَوْلاَدِکُمْ‌ عَدُوّاً لَکُمْ‌ فَاحْذَرُوهُمْ‌ وَ إِنْ‌ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَ‌ اللَّهَ‌ غَفُورٌ رَحِيمٌ‌/ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! بعضی از همسران و فرزندانتان دشمنان شما هستند، از آنها برحذر باشید؛ و اگر عفو کنید و چشم بپوشید و ببخشید، (خدا شما را می‌بخشد)؛ چرا که خداوند بخشنده و مهربان است!».

 

کتاب توصیه شده در پایان جلسه: دختران آفتاب و دختران حیا