به گزارش خبرنگار خبرگزاری«حوزه»، حجت‌الاسلام سید محمود طیب حسینی عضو هیئت علمی گروه قرآن‌پژوهی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در این نشست علمی که با همکاری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در قم برگزار شد، به ارائه مقاله‌ای با موضوع واژه «نسائنا» در آیه شریف مباهله پرداخت.
وی عنوان کرد: یکی از برجسته‌ترین آیات قرآن درباره جایگاه اهل بیت(علیهم السلام) نسبت به پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و فضیلت آنان که مورد اتفاق نظر شیعه و اهل سنت است آیه 16 آل عمران موسوم به آیه «مباهله» است.
عضو هیئت علمی گروه قرآن‌پژوهی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اظهار کرد: همواره چند محور از این آیه مورد بحث بوده است و نسبت به دیدگاه مفسران شیعه که به اتفاق نظر این آیه شریفه را به عنوان یکی از آیات فضایل اهل بیت(علیهم السلام) معرفی می‌کنند، بحث‌ها جدی‌تر شده است. یکی از این محورها که تا کنون کمتر مورد توجه قرار گرفته، معنای واژه «نسائنا» در این آیه شریفه است.
این استاد دانشگاه افزود: در این پژوهش که با روش ادبی و توصیف و تحلیل به تبیین واژه «نساء» پرداخته، با بررسی دیدگاه لغویان و مفسران، طی یک بررسی موضوعی در قرآن به این نتیجه دست یافته که هر چند مفهوم نساء شامل همه زنان اعم از بالغ و نابالغ، همسر و جنس زن و ... می‌شود؛ اما «ال»، «تنوین» و «مضاف‌الیه»، معنای آن را خاص‌تر می‌کند.
وی ادامه داد: با توجه به سیاق آیات، در قرآن مجید هر جا واژه نساء با واژه ابناء همنشین شده مقصود از آن دختران است؛ بنابراین مقصود از «نسائنا» در آیه مباهله نیز به دلیل همنشینی با «ابنائنا» دختران پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) است و مطابق روایات از میان دختران آن حضرت، مقصود حضرت فاطمه(سلام الله علیها) است و شامل دیگر دختران و زنان آن حضرت نمی‌شود.
حجت الاسلام طیب حسینی با بیان اینکه درباره بخش‌هایی از آیه مباهله میان مفسران اختلاف نظر وجود دارد، گفت: برای نمونه برای واژه‌های «انفسنا» و «نسائنا» در این شریفه میان مفسران فریقتین اختلاف نظر دیده می‌شود.
وی ادامه داد: استاد امام (عمده) می‌گوید: روایات بر این مطلب اتفاق نظر دارند که پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) برای انجام مباهله على و فاطمه و دو پسرشان(علیهم السلام) را انتخاب کرد. آنان کلمه «نسائنا» را بر فاطمه(سلام الله علیها) و «انفسنا» را بر تنها امام على(علیه السلام) حمل می‌کنند. منابع این روایات شیعه است و عرض آنها نیز معروف و مشخص است. آنان تا آنجا که توانستند تلاش کرده‌اند این روایات را ترویج کنند، تا جایی که در میان بسیاری از اهل سنت نیز رواج یافت؛ اما واضعان و جعل‌کنندگان این روایات کار خود را در تطبیق این آیه به نیکویی انجام ندادند؛ زیرا هیچ عرب زبانی کلمه «نسائنا» به کار نمی‌برد و از آن دخترش را قصد کند، به ویژه که دارای همسرانی هم باشد. این مطلب هیچ‌گاه از زبان عرب فهمیده نمی‌شود. به علاوه اینکه آن هیئت نجرانی که آیه مباهله درباره آنان نازل شد زنان و فرزندان خود را با خود به همراه نیاورده بودند تا «نسائنا» در آیه شریفه قابل تطبيق بر دخترانشان باشد.
عضو هیئت علمی گروه قرآن‌پژوهی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بیان کرد: ابن عاشور نیز در تفسیر این آیه چنین گفته است: مقصود از «نسائنا» به ناگزیر همسران پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) است و اطلاق «نساء» هنگامی که به یک نفر یا به جمع اضافه شود، بر همسران نزد عرب معروف و شناخته شده است. اما هنگامی که به صورت غیر مضاف به کار رود مقصود از آن مطلق زنان است نه همسران، مانند آيه شريفه يا نساء النبي لستن كأحد من النساء (أحزاب: ۳۲ ) که در ابتدا که به «النبي» اضافه شده مقصود از آن همسران پیامبر است و مقصود از « النساء » دوم که اضافه نشده مطلق زنان است.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: بنابراین یکی از بخش‌های مهم و قابل بحث آیه شریفه مباهله دلالت کلمه « نسائنا » و تفسیر آن به فاطمه حضرت زهرا(سلام الله علیها) دخت گرامی رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) است که مورد مناقشه برخی از مفسران قرار گرفته است.
وی خاطر نشان کرد: در مقاله حاضر به روش توصیفی - تحلیلی و با استمداد از تحلیل‌های ادبی - موضوعی به عنوان روشی که در تفسیر ادبی معاصر مورد توجه بیشتر قرار گرفته است به بررسی معنای واژه یاد شده در آیه مباهله پرداخته شده است. در تفسیر ادبی معاصر بعد از بررسی معنای واژه در قرآن مجید، باید همه کاربردهای آن کلمه در قرآن به صورت موضوعی بررسی شود و با توجه به سیاق، معنای هر یک از کاربردهای کلمه روشن شود. در این روش تأکید می‌شود که آخرین سخن در باب معنای دقیق کلمه قرآنی را باید از خود قرآن استخراج و استنباط کرد.
انتهای پیام ۳۱۳/۱۷
