به گزارش خبرگزاری «حوزه» از اهواز، مرحوم آیت الله سید محمد موسوی جزایری از علما برجسته خوزستان و پدر آیت الله موسوی جزایری، نماینده ولی فقیه در خوزستان، نقش مهمی در هدایت فکری و گسترش فرهنگ دینی در این استان ایفا کردند.

وی با آغاز نهضت امام خمینی(ره) به حمایت جدی از ایشان پرداخته و جزء متحصنین حرم عبدالعظیم حسنی بودند و در ایام جنگ نیز در ترغیب و تشویق مردم به حضور در جبهه‌های حق علیه باطل همت می‌گماردند.

در آستانه فرارسیدن سالروز رحلت مرحوم آیت الله موسوی جزایری، خبرنگار «حوزه» در خوزستان، به معرفی ابعاد شخصیتی آن عالم فقید پرداخته و در ادامه آن را می خوانید.

*ولادت و دوران کودکی

حضرت آیت الله سید محمد موسوی جزایری یکی از چهره‌های درخشان علم و فقاهت در زمان معاصر و از نوابغ علمی و مفاخر کم‌نظیر شهر شوشتر می‌باشد.

ایشان در اول ربیع‌الاول سال ۱۳۳۴ قمری(۱۲۹۲ شمسی) در زمان سلطنت احمدشاه قاجار در خانواده‌ای روحانی دیده به جهان گشود. پدر بزرگوار ایشان مرحوم حجت‌الاسلام سید علی‌اکبر واعظ بود که به روضه خوانی و منبر اشتغال داشت و سیدی با صفا و مخلص بود.

مرحوم آیت الله جزایری از دوران کودکی علاقه وافری به تحصیل علم داشت؛ تحصیلات ابتدایی خود را در مکتب خانه مرحوم حاج ملا رجبعلی ملایوسف معروف به حاج آخوند فراگرفت و نزد آن مرحوم کتاب‌های درسی و قرآن وجودی و نصاب و منشأت میرزا مهدی نادری را فرا گرفت. علم حساب را نیز نزد مرحوم آیت الله آقا سید محمد علی امام و آقا سید حسین آل محمد درس خواند.

*ورود به حوزه

در سن 14 سالگی پدر بزرگوارش او را به مدرسه علمیه برد و جهت فراگیری علوم دینی به آیت الله العظمی سید مهدی آل طیب که در آن زمان زعامت حوزه علمیه شوشتر را بر عهده داشت، سپرد.

ایشان نزد آن عالم ربانی در ابتدا تصریف و الفیه و سیوطی و بعد صمدیه، حاشیه، مغنی و مطوّل را درس خواند، سپس معالم و قوانین و شرح لمعه را نزد مرحوم علامه حاج شیخ محمدتقی شیخ(ره) و بخشی از رسائل و مکاسب شیخ انصاری و یک دوره کفایة الاصول مرحوم آخوند خراسانی را نزد آیت الله سید مهدی آل طیب و بخشی از رسائل و دوره کامل فصوص را نزد مرحوم شیخ محمدکاظم شیخ فراگرفت و همزمان با تحصیل از سن نوزده سالگی به اقامه جماعت در مسجد کتانباف مبادرت ورزید.

*عزیمت به نجف اشرف

آیت الله جزایری پس از تکمیل سطوح علمی، در ذی الحجة سال ۱۳۵۷ قمری در سن بیست‌وسه سالگی در زمان حکومت دیکتاتوری رضاخان و شدت سختگیری های وی بر معممین، برای ادامه تحصیل عازم نجف اشرف گردید و با توسل به عنایات اهل‌بیت (علیهم السلام) با آنکه هم لباسشان ممنوع بود و هم از لحاظ نظام وظیفه، مشمول و فاقد گذرنامه بودند، به سلامتی به نجف اشرف رسیدند.

آنجا در درس مرحوم آیت العظمی آقاضیاء عراقی و زعیم حوزه علمیه نجف آیت العظمی خویی حاضر گردید و پس از مدت‌ها تلمذ در محضر آنان به دیار خود شوشتر مراجعت نموده و به تدریس و تحقیق و تألیف و تربیت طلاب و اقامه جماعت و ارشاد و هدایت مردم پرداخت.

ایشان قبل از عزیمت به نجف اشرف با صبیه مرحوم آیت الله العظمی سید مهدی آل طیب ازدواج نمودند که از این پیوند ۴ پسر و ۵ دختر نصیب ایشان گردید که فرزند ارشد ایشان آیت الله سید محمدعلی موسوی جزایری، نماینده ولی‌فقیه و امام‌جمعه اهواز می باشد.

*زهد و ساده زیستی

مرحوم آیت الله موسوی جزایری که به «حاج سید محمد بزرگ» معروف بود، زندگی را بسیار ساده و بی تکلف می‌گذراند و با آنکه از لحاظ علمی در قله بلند تحقیق و مقام اجتهاد قرار داشت و منزل ایشان محل رفت و آمد علمای بلاد بود، با این وجود هیچ‌گاه زهد و ساده زیستی را از دست نداده و تا آخر عمر زندگی خود را به همین منوال سپری نمود.

مراتب زهد و بی اعتنایی ایشان به دنیا، در مسکن و خوراک و پوشاکشان کاملاً آشکار بود، به‌طوری که صبحانه ایشان نان با آب جوش و ناهار ایشان نان با آب گوشت ساده و شام ایشان نان و یک‌دانه پرتقال بود.

*حمایت از نهضت امام خمینی(ره)

این مرد بزرگ در نهضت امام خمینی(ره) در سال ۱۳۴۲ شمسی که منجر به تبعید حضرت امام گردید، نقش فعالی را در حمایت از این نهضت و حضرت امام(ره) ایفا نمود و از شوشتر برای شرکت در تحصنی که به پشتیبانی از معظم له در حرم حضرت عبدالعظیم(ع)  برگزار شده بود، شرکت کرد و در منابر خود در همان زمان، طرفداری خود را از امام امت اعلام نمودند.

ایشان از آغاز نهضت اسلامی ملت ایران که به پیروزی انقلاب در ۲۲ بهمن ۵۷ منتهی گردید، حمایت خود را از اهداف انقلاب که طی اطلاعیه های رهبر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) مطرح گردید، اعلام نموده و از راه صدور اطلاعیه، مردم مسلمان شوشتر را به مشارکت فعال در امر انقلاب دعوت می نمودند.

مرحوم جزایری پس از پیروزی انقلاب، همان مسیر را ادامه داده و در سال‌های وقوع جنگ تحمیلی نیز مردم  را به حمایت از رزمندگان اسلام و حضور در جبهه‌های حق علیه باطل تشویق و دعوت می‌نمودند، حتی آنکه یک‌بار با کهولت سن همراه با بسیجیان عازم جبهه، به اهواز رفته و در مراسمی که در مصلای نماز جمعه اهواز به همین  مناسبت برگزار شده بود، شرکت کردند.

*تسلط بر مسائل علمی

تسلط کامل مرحوم آیت الله موسوی جزایری بر مبانی علمی، اصولی و فقهی  و تبحر ایشان در تمامی مسائل مذکور و قدرت بر تحلیل و بررسی آنها و توانایی بر اظهار نظر در مسائل علمی و اقامه دلیل برای اثبات نظر خویش و نقد سایر آراء با ارائه شرح و تفصیل، امری حیرت آور بود.

هر محقق صاحب نظری که ساعتی در محضر ایشان حضور می‌یافت پس از دقایقی مذاکره ترجیح می‌داد لب از سخنان خود فرو بندد و گوش‌های خود را برای استماع فرمایشات ایشان باز کند و از فرصت استفاده نموده و از محضر ایشان کسب فیض نماید.

*تربیت شاگردان

ایشان در طول عمر پر برکت خود توفیق یافتند شاگردان زیادی را در کلاس‌های درس خود تربیت نموده و از آنان عالمانی مبرز به وجود آورده و به جامعه اسلامی زمان خود و بعد از آن تحویل دهند، که امروزه ما بحمدلله از برکات وجودی بسیاری از آنان بهره مند هستیم.

*علاقه وافر به کارهای علمی

ازجمله ویژگی های بارز آن مرحوم، علاقه شدید ایشان به درس و بحث و مطالعه و تدریس و اشتغال به کارهای علمی بود. این خصوصیت چندان در معظم له قوی بود که گویا در تمام عمر خود حتی یک لحظه هم از این امور غفلت نورزیده و آنها را فروگذار ننموده است.

در بیشتر ایام عمر خود هر روز از اول صبح تا نزدیک ظهر مشغول تدریس بوده و حتی بعد از ظهرها و شب‌ها نیز به این کارها مشغول بوده است.

ایشان در صدور فتوا دارای صراحت و شجاعت بود و در مسائل غامضی که مردم از ایشان می‌پرسیدند، حقیقت را به طور واضح بیان داشته و تکلیف مردم را روشن و کار را یکسره می‌کرد.

*تألیفات

این چهره درخشان آسمان علم، در طول زندگی پربرکت خویش توانستند کتاب‌ها و رساله‌های علمی متعددی تألیف نموده و بر برخی از کتاب‌ها حواشی مفیدی بنویسند که بیشتر آن‌ها هنوز به‌صورت خطی باقی‌مانده و تنها دو کتاب از آن‌ها به زیور طبع آراسته گردیده است که عبارتند از«الجواهر الغوالی» در فقه و «با محرمان راز» که مجموعه حکایاتی است از کسانی که به لقای امام عصر(عج) نائل آمده‌اند و ازجمله تألیفات ایشان دفتر مجالسی است که در آن سی مجلس برای ماه مبارک رمضان و چهارده مجلس برای دهه عاشورا  مشتمل بر معارف دینی و مواعظ سودمند گردآوری نموده و دفتر دیگری بر بیست مجلس تألیف نموده که هنوز به طبع نرسیده‌اند.

* اجتهاد

احاطه علمی و دقت نظر این دانشمند فرزانه در مسائل فقهی و اصولی از همان دوران جوانی، مورد توجه بزرگان آن زمان قرار گرفت، به‌طوری که چند تن از مراجع و اعلام عراق و ایران اجتهاد ایشان را تصدیق نموده و به ایشان اجازه اجتهاد دادند.

*ارادت و اخلاص به اباعبدالله الحسین(ع)

ایشان نسبت به ساحت مقدس حضرت اباعبدالله الحسین (ع) ارادت و اخلاص فوق‌العاده‌ای داشت و  هر صبح جمعه در منزلش مجلس روضه برپا بود و وقتی که روضه‌خوان شروع به مرثیه‌خوانی می‌کرد، بلندبلند می‌گریست. در بیت ایشان نیز در دهه اربعین ماه صفر، مجلس روضه منعقد می‌گردید و به فرزندان خود امر فرموده بود که در مجالسی که مؤمنین در ماه محرم و  صفر برگزار می‌ کنند، حتماً یک جلسه شرکت کنند و در مجالس همسایه‌ها دو جلسه شرکت نمایند.

*تواضع و اخلاق اسلامی

آداب معاشرت این فقیه بزرگ با دیگران نمونه‌ای از رعایت موازین شرعی و اخلاق اسلامی بود. ایشان دارای چنان تواضعی بود که به احترام هر کس که بر او وارد می‌گردید «اعم از عالم و عامی، کوچک و بزرگ» از جای خود بلند می‌شدند و احترامات لازم را به‌جا می‌آوردند و حتی اگر شخص تازه وارد ایشان را از این کار منع می‌کرد قبول نمی کردند و کار خود را انجام می‌دادند.

ایشان در عین حالی که در قله رفیع علمی بود و در مسائل مشکل و پیچیده مشغول تحقیق و یا مباحثه با اهل فن بودند، ولی درس‌های مقدماتی را در همان حال نیز برای طلاب مبتدی تدریس می‌کردند و از این کار هیچ‌گونه ابایی نداشتند.

*کثرت عبادت

ازجمله مناقب این فقیه عالی‌مقام کثرت عبادت ایشان بود. چنان که علاوه بر نمازهایی که در مسجد می‌خواند در منزل نیز نمازهای بسیاری می‌خواندند و کم و کیف آن بر کسی معلوم نبود، درحالی‌که شب‌ها هم مقید به تلاوت دو جزء از قرآن کریم بودند و هر شب دو ساعت قبل از اذان صبح از خواب برمی خواستند و مشغول دعا و نماز و نوافل شب می‌شدند و بعد از نماز صبح نیز تا طلوع آفتاب به خواندن تعقیبات می‌پرداختند.

*احتیاط در امور مالی

در اخذ وجوهات بسیار محتاط بود و مبالغ کم را قبول کرده ولی مبالغ زیاد را نمی‌پذیرفت و اگر چنین مبلغی با اصرار به ایشان داده می‌شد آن را برای حضرت آیت الله آل طیب می‌فرستاد و می‌فرمود که ایشان زعیم حوزه علمیه هستند و احتیاج به کمک دارند و ما باید ایشان را تقویت کنیم.

غالباً قسمتی از همان وجوهاتی را که تحویل می‌گرفت، به فقرا و سادات داده و بخشی از آن را برای طلاب حوزه علمیه می‌فرستاد و بارها اتفاق می‌افتاد که مرحوم علامه شیخ(ره) وجهی خدمت ایشان می‌فرستادند و ایشان تمام آن را میان سادات تقسیم نموده و نتیجه کار را به مرحوم شیخ اطلاع می‌دادند.

*نظم در برنامه‌ها

ایشان با آن که در سال‌های آخر عمر از نعمت بینایی محروم شده بودند، اما تمامی برنامه‌های سابق خود را همچنان ادامه می دادند و تدریس های ایشان نیز ادامه داشت.

روزها در حیاط بیرونی می‌نشستند و از واردین پذیرایی لازم را به عمل می‌آوردند و سئوالات شرعی مراجعین را پاسخ می دادند.

رفت‌وآمد علما و بزرگان شهر به نزد ایشان نیز همچنان ادامه داشت و در انجام وظایف شرعی ایشان هیچ نقصی به وجود نیامد.

*نسب

نسب ایشان تا علامه سید نعمت الله جزایری بدین شرح است:

سید محمد بن سید علی‌اکبر بن سید حسین بن سید ابوالقاسم بن سید رضی بن سید محمد زکی بن سید محمد بن سید نورالدین بن علامه سید نعمت الله جزایری.

*غروب آفتاب وجود

سرانجام، این مرد الهی پس از تحمل یک دوره کسالت قلبی و بستری شدن در بیمارستان گلستان اهواز و سپس اعزام به تهران برای ادامه درمان، در بیمارستان خاتم الانبیای تهران پس از انجام یک عمل جراحی بسته قلب، در نیمه شب ۲۹ آذر ما ۱۳۶۹ در سن ۷۷ سالگی دار فانی را وداع گفته و به لقای معبود شتافت.

پیکر ایشان روز بعد به اهواز انتقال داده شد و پس مراسم تشییع باشکوه، برای خاکسپاری به شوشتر انتقال داده شد و در این شهر نیز مراسم تشییع کم نظیری برگزار گردید و پس از اقامه نماز میت، در یکی از سالن‌های مقام صاحب‌الزمان (عج) شوشتر در دل خاک آرام گرفت.

روحش شاد و یادش گرامی