به گزارش خبر گزاری «حوزه»، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت‌پور،مدیر گروه مطالعات قرآن و حدیث پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در نشست «مهندسی عفاف و حجاب با رویکرد تفسیر تنزیلی» و ارائه دهنده نظریه تفسیر تنزیلی گفت:  در بحث مهندسی فرهنگی،  به دنبال راهکارهای مناسب برای از بین بردن مسئله آلودگی جنسی و ارتقاء پوشش و حجاب در جوامع از طریق قرآن هستیم و می خواهیم بر اساس راهکارهای داده شده از کلام نورانی وحی  الهی جامعه و جوامع بشری را به سوی راه درست هدایت کنیم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد:  تفسیر تنزیلی موضوعی، اولین تولیدی است که تاکنون ارائه شده و تفسیر به  صورت تنزیلی موضوعی وجود نداشته،  بلکه به صورت موضوعی تنزیلی از سوی بعضی محققین و پژوهشگران ارائه شده بود؛ بنابراین  این بحث، قطعا دارای کمی و کاستی است.

وی افزود: تفسیر تنزیلی موضوعی ،اولین تولیدی است که  ارائه می کنم و  تقریبا در جهان اسلام بی سابقه است از این رو دچار خامی‌هایی است که باید به تدریج پخته شود.

حجت الاسلام  والمسلمین بهجت‌پور عنوان کرد:  برای اینکه بهتر بتوان بحث را ارائه کرد و نتیجه بهتر از آن گرفت، لازم دیدیم موضوع را به صورت مهندسی معکوس مطرح کنم، بدین معنا  که ابتدا آیات مربوط به پوشش را بررسی دقیق انجام دادم  و سپس  سعی کردم مرحله به مرحله، همه آیات را به درستی کنکاش کنم.

وی گفت: باید براساس مهندسی معکوس حرکت کنیم، یعنی به آیات مربوط به پوشش توجه کنیم و ببینیم که چه اتفاقی افتاده است که فردی به سقوط رسیده و یا روند مخالف آن را طی کرده است که در تحقیق بنده روند گام به گام قرآن لحاظ شده است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار کرد: در بررسی گام به گام به این مرحله می رسیم که قرآن چهار مرحله برای تحول اجتماعی بیان می کند، مرحله اول دعوت علنی پیامبر(ص) و رویش مخفیانه مومنین؛ مرحله بعد رشد مخفی مومنان، مرحله سوم جامعه سازی و مرحله چهارم پایش و مراقبت شکل گرفته است.

وی افزود: مرحله اول خود به سه گام  مقاومت در برابر نفوذ  شیطان، دوری از آلودگی ها  و عدم ولایت پذیری از شیطان تقسیم می شود.

 استاد حوزه اظهار داشت: قرآن برای هر کدام از گامها به خصوص بحث عدم تاثیر گیری از شیطان و چگونه در امان ماندن از نفوذ آن راهکارهایی را هم بیان می کند که توجه به آن راهکارهای می تواند برای جامعه مفید باشد.

وی بیان داشت:  در ادامه قرآن به بحث عفاف  و چگونگی حفظ آن  دستوراتی از باب مراقبت های اجتماعی و ... بیان می کند  و جامعه را توجیه می کند.

استاد حوزه عنوان کرد: در بحث بندگی خالص، بیش از 10 آیه مطرح شده  و  پیام هایی  برای بشر دارند؛  شناخت خدا و  نیازمندی  به او،  از جمله آن موارد است؛ در اینجا موضوعاتی مانند دغدغه مند کردن مومنان نسبت به وضعیت آینده و مجبور کردن جامعه به رفتارهای عقلایی و تقویت روحیه شکر گزاری به عنوان زمینه برای رسیدن به  مسئله بیان می شود .

 حجت الاسلام والمسلمین  بهجت پور افزود: در آیات بعدی هشدارهایی نسبت به دشمنی شیطان و ویژگی عبادالرحمان و معرفی اسوه اشاره می کند.

وی گفت: اگر بخواهیم کلیت جریان تحول را متوجه شویم، لازم است سیر تحول بحث ، موشکافی شود  همان طور که در معرفی عبادالرحمان تنها به بحث زنا اشاره نمی کند و  می‌فرماید این افراد قتل هم نمی‌کنند، سبکی در راه رفتن ندارند.

این محقق عنوان داشت: اینکه بفهمیم جنس عفاف و حجاب عرفی یا عقلی  است و دارای چه ضرورت و ارزشی است باید به قرآن که مهمترین منبع و تقسیم کننده سهم در مسائل اجتماعی است رجوع کرد و در این مسئله قرآن هم نگاه عقلائی به این بحث دارد و به مشرکان دستور می دهد آلودگی جنسی را ترک کنید و از همه می خواهد این مسئله را به درستی رعایت کنند و بر اساس قوانین شرع حرکت نمایند و خلاف شرع ، عملی را مرتکب نشوند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: مسئله هنجارهای اجتماعی بحث جدی است و در کشور ما به عنوان قانون مطرح است  و همه وظیفه دارند هنجار را رعایت کنند  ولی بحث  فعلی ما تربیت است که متفاوت از این هنجارهاست.

بدون توجه به زیر ساخت ها  نمی توان تحول ایجاد کرد

در ادامه بحث استاد علی اکبر رشاد رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی که از طریق ویدئو کنفرانس در این نشست شرکت کرده بود،به نقد این مباحث پرداخت و گفت: این مقوله از نوع مهندسی اجتماعی و تحول است و هیچ گاه بدون توجه به زیر ساخت ها ی یک بحث نمی توان تحول ایجاد کرد و مهندسی بحث اجتماعی را پیش برد و نیازمند  بحث جدی در باره زیر ساخت های این موضوع هستیم و باید مبانی هستی شناختی، روش شناختی و مبانی اخلاقی و ... آن را جدا گانه بررسی کنیم و ضابطه مند شود در غیر این صورت یافته ها، موردی خواهند شد که ممکن است قابل تعمیم نباشد.

وی عنوان کرد: درباره موضوع تحول درخصوص عفاف و حجاب باید دید آیا به لحاظ موضوعی این بحث به سایر موارد تعمیم پذیر هست یا خیر.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: این بحث قابل دقت است که آیا می شود مباحثی  که در دوره پیامبر(ص) بوده  و مربوط به عصر جاهلیت است  تعمیم به جامعه امروزی داد یا نه و آیا جامعه فعلی به دوران خلفاء نزدیک تر است یا جامعه جاهلیت. و اساسا می شود با آن شیوه های گذشته جامعه امروزی را به حرکت واداشت یا نه؟.

استاد رشاد عنوان کرد: مسئله دیگر تعمیم پذیری از حیث مخاطب است؛ که قابل دقت و بررسی است، آیا الگوهای  دوران جاهلیت را  می توان تعمیم به زمان فعلی داد یا نه؛ در این مسئله   همه چیز را  مثلا تفاوت های اقلیمی، تاریخی، فرهنگی  را باید ملاحظه کرد و در نظر گرفت. و جامعه امروزی ما بیشتر به  شرایط جهانی نزدیک تر است این را چطور می شود درست کرد.

در ادامه این نشست، محمود حکمت‌نیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در نقد مطالب گفت: اصل تفکری که حجت الاسلام والمسلمین  بهجت پور دنبال می کند دو بعد دارد، یکی اینکه رفتار اخلاقی در قرآن چگونه مطرح شده و عنصر دوم اینکه آیا به صورت مهندسی معکوس می توان این جریان را بازسازی کرد؟

وی ادامه داد: در سلسله ارزش‌ها، ابتدا باید ببینیم مثلا حوزه عفاف و حجاب چه میزان اهمیتی دارد و ارزش های مرتبط با آن کدام است، میزان درکی که عقل عملی از این ارزش دارد آیا به ارزش های دیگر برمی گردد و یا اینکه خود مستقلا دارای این ارزش است؛ این چالش در عرصه بین المللی نیز مطرح است.

حکمت نیا بیان کرد: فقها وقتی وارد بحث حرمت زنا می شوند، در حرمت زنای با رضایت ، قاعده جبر را مدخلیت نمی دهند و می گویند سه دلیل قرآن، عقل و اجماع را داریم.

وی افزود: مقدار ساختار معرفتی که برای این کار تهیه شده است مناسب نیست.