به گزارش خبرگزاری«حوزه»، معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، کتاب "انقلاب 40 ساله" (نگاهی به دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران) را به رشته تحریر درآورده که متن این کتاب در شماره های گوناگون تقدیم حضور مخاطبان فرهیخته می گردد.
* دستاورهای امنیتی و نظامی
- چکیده
این نوشتار با بررسی دستاوردهای امنیتی و نظامی انقلاب اسلامی، در صدد است با استفاده از اطلاعات، آمار و اسناد، مهم‌ترین دستاوردهای این حوزه را بررسی و در برخی موارد به صورت تطبیقی وضعیت پیش و پس از انقلاب را مقایسه نماید. اصلی‌ترین دستاوردها در سه حوزۀ «امنیت ملی»، «امنیت منطقه‌ای» و «امنیت بین‌المللی» صورت‌بندی می‌شود و بر اموری مانند امنیت مجامع عمومی، امنیت رفتوآمد، امنیت حمل‌ونقل، کسبوکار، سلامت زیستی و روانی، و دفاع از کشورهای منطقه، به عنوان محورهای مرتبط با این بخش‌ها تأکید می‌شود. در حوزۀ دستاوردهای نظامی نیز استقلال نظامی، برنامه‌ریزی، خودباوری و خودکفایی نظامی طرح و بررسی شده است.
- مقدمه
امنیت به معنای حفاظت و مراقبت از منابع حیاتی کشور، اولین و مهم‌ترین دغدغۀ دولت‌ها و حیاتی‌ترین نیاز بشر در زندگی اجتماعی است؛ به گونه‌ای که میزان قدرت و اقتدار هر کشور با میزان توفیق آن در تأمین امنیت شهروندان سنجیده می‌شود. یکی از دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی حفظ و مراقبت از منافع ملت ایران در برابر زیادهخواهیهای بیگانگان در بیرون مرزها و ایجاد ثبات و امنیت در داخل کشور است که در این‌جا به برخی از ابعاد آن پرداخته می‌شود.
- حوزه‌های امنیت
در یک تقسیم‌بندی کلی، امنیت به سه حوزۀ ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی تقسیم می‌شود. امنیت ملی حالتی است که ملتی فارغ از تهدیدِ از دست دادن تمام یا بخشی از جمعیت، دارایی یا خاک خود به سر برد. امنیت منطقه‌ای هنگامی است که کشورهای همسایه نسبت به یکدیگر احساس امنیت و آرامش داشته باشند؛ بر این اساس، اگر کشوری مورد حمله و تهاجم یک یا چند کشور قرار گیرد، امنیت منطقه‌ای آن کشور به خطر افتاده است. امنیت بین‌الملل حالتی است که در آن قدرت‌ها در حالت تعادل و بدون دست‌یازی به قلمرو یکدیگر به سر ببرند و وضع موجود به خطر نیفتد؛ هرگاه یکی از قدرت‌ها از محدودۀ خود پا فراتر گذارد، از لحاظ قدرت (و یا قدرتهای) مخالف، امنیت بین‌المللی به خطر افتاده است.
۱ـ امنیت ملی
امنیت ملی معانی و کاربردهای متعددی دارد و از امنیت نظامی تا امنیت سیاسی، اقتصادی، قضایی، اجتماعی، اخلاقی، زیستی و غیر آن را شامل می‌شود.
الف) امنیت سیاسی
امنیت سیاسی به ثبات سازمانی کشورها، نظام‌های دولت و ایدئولوژی‌‌هایی که به حکومت‌ها و دولت‌ها مشروعیت می‌بخشد، مربوط می‌شود. مهم‌ترین دستاورد انقلاب اسلامی به لحاظ سیاسی که ثبات نسبی نظام اسلامی را عینیت بخشیده، مردمی بودن آن است. ثبات نظام از آن جهت است که یکی از علل اصلی وقوع انقلاب اسلامی آن بود که رژیم پهلوی رژیم بیریشه و متکی به کودتا بود، حال آن‌که نظام جمهوری اسلامی رژیمی ریشه‌دار و مردمی است. بر همین اساس، باید گفت گفتمان اسلام سیاسی هرچند دارای مخالفانی است، این گفتمان، جمهوری اسلامی را تا اعماق جامعه نفوذ داده و پایگاه مردمی آن را تثبیت کرده است.
ـ امنیت مجامع عمومی
به رغم حوادث ناگواری که طی چهار دهۀ گذشته از سوی گروه‌های سیاسی و تشکیلاتی وابسته به بیگانه و رژیم گذشته برای مردم و مسئولان نظام به وقوع پیوست و با ایجاد درگیری، ترور، ارعاب و مانند آن، فضای سیاسی کشور را به شدت متلاطم و ملتهب کرد، مدیریت سیاسی کشور در سخت‌ترین دوران حتی بدون یک روز اعلام حکومت نظامی، در تأمین امنیت عمومی کشور سعی خود را به کار گرفت و حتی در کوران جنگ تحمیلی، برگزاری انتخابات به تأخیر نیفتاد و این امر دستاورد بزرگی برای امنیت کشور محسوب می‌شود.
افزون بر این، از آن‌جا که انقلاب اسلامی مردم‌نهاد است، به صحنه کشاندن توده‌های مردمی برای حمایت از برنامه‌ها، سیاست‌ها و تصمیمات کلان نظام در همۀ زمینه‌ها، از ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن است. حضور در راهپیمایی‌ها و در مناسبت‌های ملی و مذهبی مانند 22 بهمن، روز قدس، انتخابات و نماز‌های جمعه که در تمام نقاط کشور به اجتماع عظیم مردم منجر می‌شود، در آرامش کامل برگزار می‌شود. مقام معظم رهبری فرمود: «باید واقعاً خدا را شکر کنیم، امنیت و آرامش فضای انتخابات بود؛ حتی در آن‌جاهایی که انگیزه‌های اختلاف وجود دارد؛ مثل مواردی که قومیت‌هایی هست، بین دو شهر اختلاف هست، بین دو شهر رقابت هست؛ هیچ‌جا حادثۀ تلخی اتفاق نیفتاد...». در حالی که در حوزۀ امنیت عمومی، در رژیم گذشته جان، مال و عرض مردم، مدام در معرض تهدید مستقیم عوامل حکومت یا اوباش بود که با مراکز انتظامی و پلیس مرتبط بودند. در یکی از گزارش‌ها به محمدرضا پهلوی آمده است: «هم‌اکنون قاچاق در تهران تحت نظر افسران پلیس با شدت هر چه تمام جریان دارد، اخذ مقرری از کافه رستوران‌ها و سایر اماکن و غیره به حد اعلا رسیده و مردم در وحشت [هستند] و جرأت شکایت و نفس کشیدن ندارند».
سرلشکر یحیی افتخارزاده به سرقت‌هایی اشاره می‌کند که با ساماندهی رئیس ادارۀ آگاهی شهربانی در دوران ریاست نصیری انجام شده بود و گزارش تخلّفات این افسر به عصبانیت و تهدید به اخراجِ گزارش‌کننده منجر شد.
امام راحل فضای کلانتری‌ها را چنین توصیف می‌کنند: «آن وقت کسی که یک شکایت از کسی داشت می‌خواست برود به کلانتری، خوف این را داشت که در خود کلانتری گرفتاری برایش پیدا شود. مردم از کلانتری آن طوری می‌ترسیدند که از دزدهای سر محله، از چاقوکش‌ها».
ب) امنیت اجتماعی
امنیت اجتماعی ناظر به اطمینان از حفظ ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی و عناصر هویت‌بخش گروه‌های اجتماعی مانند دین، زبان و فرهنگ است. نیاز به امنیت اجتماعی پس از نیازهای زیستی و فیزیولوژیک، از مهم‌ترین نیازهای انسانی است؛ چنان‌که قرآن نجات از گرسنگی را با نجات از ناامنی در کنار هم قرار داده است: «الَّذی أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ وَ آمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ؛ خدایی که (قریش را) به هنگام گرسنگى طعامشان داد و از بیم در امانشان داشت».
ـ امنیت رفتوآمد عمومی
یکی از کارکردهای حاکمیت از نگاه امیرالمؤمنین(ع) تأمین امنیت راه‌های مواصلاتی است. امروزه جای‌جای کشور پهناور ایران تحت مراقبت و کنترل نیروهای نظامی، انتظامی و امنیتی است و بدون هیچ‌گونه محدودیت یا مزاحمت برای اعضای جامعه، وظایف خویش را به شکل مطلوب انجام می‌دهند و در همۀ کشور امنیت وجود دارد، در حالی که در رژیم گذشته چنین امنیتی وجود نداشت.
مقام معظم رهبری می‌فرماید: «من در زمان رژیم گذشته، در مناطق مرزی کشور به صورت تبعید زندگی می‌کردم و می‌دیدم که وضع آن‌جا چگونه بود. در آن‌جا امنیت به دست گردن‌کلفت‌ها و باج‌گیرهای منطقه سپرده شده بود. امنیت عبارت بود از امنیت خوانین و بزرگان و سرمایه‌داران منطقه؛ دیگران حقی از امنیت نداشتند. به همین خاطر، اگر در مناطق مختلف این کشور و به خصوص در مناطق دوردست، آدم متنفّذی نوکران و زیردستان خود را می‌زد، می‌کشت، حبس می‌کرد...، امنیت آن‌ها و زن و فرزندشان را سلب می‌کرد، ایرادی نبود. اگر به پاسگاه هم شکایت می‌کردند، شکایت‌کننده محکوم می‌شد؛ یعنی امنیتِ طبقات ویژه بود، نه امنیتِ عمومی».
امروزه به رغم حساسیت‌های مذهبی اکثر جامعۀ ایرانی، زمینۀ اشتغال در خارج از محل سکونت، مسافرت و جابه‌جایی برای همۀ اقشار جامعه به‌ویژه زنان و دختران در دورترین نقاط کشور فراهم است و بدون این‌که تعرض یا تهدیدی متوجه آنان شود، از شرق تا غرب و از جنوب تا شمال کشور چنین امکانی فراهم است. البته در برخی موارد استثنایی که ناامنی‌هایی از سوی عده‌ای شرور شکل می‌گیرد، نباید آن را به کلیت امنیت کشور بار کرد؛ در حالی که بنا به گزارش یورونیوز در تاریخ 25/09/2018، بر اساس نتایج تحقیقی که دیده‌بان ملی بزهکاری و حقوق کیفری فرانسه (ONDRP) انجام داده است، بیش از یک چهارم زنان فرانسوی اعلام کرده‌اند که به دلایل امنیتی و نگرانی از توهین، آزار و اذیت و تجاوز، حاضر نیستند به تنهایی خانه‌های خود را ترک کنند.
ـ آرامش محیط‌های آموزشی و کسبوکار
فضاهای آموزشی در هر کشور بستر تربیت نسل‌های آینده است و این امر تنها در سایۀ امنیت این فضاها میسر است. همچنین محیط‌های کسبوکار اصلی‌ترین بسترهای رونق اقتصادی هر جامعه به شمار می‌روند که بدون وجود امنیت کافی، امکان تحقق چنین امری میسر نیست.
امروزه به برکت انقلاب اسلامی محیط‌های آموزشی در ایران از بالاترین درجۀ امنیت برخوردارند و خانواده‌ها با آسایش و آرامش کامل از حضور فرزندان خود در مدارس و دانشگاه‌ها مطمئن هستند. صاحبان مشاغل در محیط‌های کسبوکار نیز بدون هیچ‌گونه مزاحمت یا عدم اطمینان، روزانه با خیال آسوده بر سر کار حاضر می‌شوند. طبعاً اگر استثناهایی در برخی مناطق وجود داشته باشد، نیاز به بررسی علل خاص آن است؛ در حالی که ناامن بودن محیط‌های آموزشی در کالیفرنیا و لس‌آنجلس در ایالات متحده، در صدر اخبار و گزارش‌هاست. کمتر روزی است که گزارش‌هایی از درگیری مسلحانه یا گروگان‌گیری در مدارس این شهرها وجود نداشته باشد.
2ـ امنیت منطقه‌ای
برخورداری از قدرت بازدارندگی در برابر تعدی بیگانگان و داشتن دست برتر برای حمایت از منافع ملی، برترین امتیاز برای یک کشور تلقی می‌شود و جمهوری اسلامی از معدود کشورهایی است که در منطقۀ خاورمیانه تاکنون به شایستگی از آن بهره‌مند بوده است. این امر حاکی از اقتدار ملی و بین‌المللی و برخورداری از امنیت داخلی و منطقه‌ای ایران است.
پاسخ‌گویی قاطعانه به حمله‌های تروریستی منافقان و گماشتگان داعش به حرم حضرت امام; و مجلس شورای اسلامی در سال 1396، کشتار نیروهای مرزبان در مریوان در سال 1397 و حملۀ تروریستی به رژۀ نیروهای مسلح در 31 شهریور 1397 در اهواز، از طریق مقابلۀ موشکی و بمباران مواضع آنان با پهباد، نمونه‌های روشنی از اقتدار ملی و احساس امنیت درون مرزهاست. به همین دلیل، محمدجواد ظریف گفته است: «جمهوری اسلامی ایران با وجود فشارهای بین‌المللی، امن‌ترین و قدرتمندترین کشور منطقه است». در حالی که برخی کشورهای منطقه تنها با هزینه‌کرد دلارهای نفتی، برای کشور خویش امنیت خریداری می‌کنند. به نوشتۀ روزنامه گاردین، بن رودز یکی از مشاوران امنیت ملی اوباما می‌گوید: «هیأت آمریکایی در سفر سال ۲۰۰۹ خود به عربستان چمدان‌های پر از جواهرات به ارزش صدها هزار دلار هدیه گرفتند». او در این باره می‌نویسد: «پس از نشستن هواپیما در عربستان در ژوئن ۲۰۰۹ ما را با خودروهای مخصوص زمین‌های گلف به واحدهای مسکونی خاصی در وسط یک بیابان بردند؛ مجتمعی متعلق به پادشاه. زمانی که درِ واحد خودم را باز کردم، یک چمدان بزرگ دیدم که داخلش پر از جواهر بود. بعدها دریافتم که دیگر اعضای هیأت نمایندگی آمریکا هدایای مشابهی دریافت کرده‌اند. همۀ ما چمدان‌های پر از جواهرات گرفته بودیم و البته آن‌ها را تحویل دفتر پروتکل دولت دادیم که مسئول هدایا است».
مهم‌تر از همه این‌که ایران اسلامی امنیت منطقه را نیز بر عهده دارد. این امر به دو منظور حفظ امنیت ایران و حفظ امنیت کشورهای همسایه صورت می‌گیرد؛ زیرا اگر منطقه ناامن باشد، جمهوری اسلامی نیز دچار مشکل امنیتی می‌شود. در گزارشی آمده است:
«سال ۵۷ که انقلاب اسلامی به وجود آمد، عده‌ای از نخبگان، مانند کیسینجر و هانتینگتون، سلسله مقالاتی را در همان اوایل انقلاب منتشر کردند؛ در این مقالات به دستگاه سیاسی غرب هشدار دادند: این به معنای ظهور یک قدرت جدید در خاورمیانه است. پس به ناچار به مقابله با آن با انوع طرح‌ها و نقشه‌ها برخاستند. طرح «خاورمیانۀ بزرگ» یکی از آن‌ها بود؛ هدف از این طرح آن بود که «همۀ دولت‌هایی که در این کشورها هستند، باید به دولت‌های دست‌نشاندۀ اسرائیل تبدیل شوند. به تبع همین طرح بود که حمله به فلسطین و لبنان توسط رژیم صهیونیستی و با حمایت آمریکا شدت گرفت. در جنگ ۳۳ روزه وقتی از کاندولیزا رایس، وزیرخارجۀ وقت آمریکا سؤال شد این وضعیت تا کی ادامه خواهد یافت، پاسخ داد: «این زاییدن خاورمیانۀ بزرگ است و وضعیت آن‌جا نیز درد این زایمان است».
الف) اهتمام به امنیت دریای خزر
موضوع امنیت دریای خزر یکی از مسائل بسیار مهم و از نگرانی‌های کشورهای ساحلی این دریا طی بیست سال اخیر بوده است. از این رو، توافق در بخش امنیت منطقه‌ای از سوی کشوهای ساحلی دریای خزر در جریان «مذاکرات قزاقستان» که در مردادماه 1397 به دست آمد، دستاورد بسیار بزرگی بود که به موجب آن ایجاد پایگاه نظامی از سوی بیگانگان در سواحل دریای خزر ممنوع شد. این نکته از آن جهت اهمیت دارد که از دیرباز امریکا و حتی ناتو با توطئۀ فراوان در صدد ایجاد پایگاه نظامی و استقرار ناوچه‌ها، بالگردها و هواپیماهای خود در سواحل این دریا بوده‌اند.
ب) دفاع از کشورهای منطقه
مقاومت اسلامی محدود به رویارویی با دشمن صهیونیستی نیست، بلکه مقابله با همۀ تهدیدهایی که از سوی استکبار جهانی متوجه کشورهای اسلامی است، در برنامه‌های مقاومت اسلامی قرار دارد. از جملۀ این تهدید‌ها، شکل‌گیری پدیدۀ داعش بود که خود از توطئه‌های استکبار برای تهدید کیان امت اسلامی بود و اگر نقش‌آفرینی‌ها و دلاورمردی‌های مقاومت اسلامی نبود، سرنوشت امت اسلامی به گونۀ دیگری رقم می‌خورد. از این رو، حمایت‌های جمهوری اسلامی در دفاع از مردم سوریه و عراق در برابر داعش علاوه بر این‌که کشورهای مسلمان را از خطر تجزیه و نابودی نجات داد، باعث شد از زبانه کشیدن آتش خشم دشمنان به سرحدات نظام اسلامی نیز پیشگیری شود.
3ـ امنیت بین‌المللی
تأثیرگذاری بر معادلات بین‌المللی، به چالش کشیدن سیاست‌های منطقه‌ای استکبار جهانی، حمایت از کشورهای اسلامی در برابر متجاوزان و تلاش در منزوی ساختن گروه‌های تکفیری داعش، پیشرفت‌های چشمگیر در عرصۀ قدرت نظامی و دفاع موشکی، برخورداری از ذخایر قابل توجه نفت و گاز و دسترسی به فناوری مربوط به استخراج و پالایش آن‌ها از امتیازات منحصربه‌فرد ایران در شرایط کنونی است که توجه قدرتهای بزرگ را به خود معطوف ساخته است.
به همین دلیل، تصمیم‌گیری برای موضوع فعالیت هسته‌ای در قالب مذاکرات برجام با حضور و مشارکت فعال کشورهای بزرگ اروپایی و ایالات متحده به عنوان 1+5 سال‌ها به طول انجامید و زمانی که آمریکا به دلیل توهم ضرر، از این پیمان خارج شد، گروه 1+4 متشکل از کشورهای اروپایی آمادگی خود را برای تداوم همکاری‌ها در قالب برجام اعلام کرده‌اند و مذاکرات آن‌ها نیز در حال انجام است و طبق آخرین اظهارات مقامات اروپایی، اتحادیۀ اروپا در جریان بستۀ حمایتی خود به دنبال مکانیزمی است که انتقال پول به ایران تسهیل شود. بدیهی است که این امر نشان از اهمیت کشور ایران برای قدرتهای جهانی دارد. نکتۀ جالب توجه آن‌که نگاه رئیس دستگاه دیپلماسی اتحادیۀ اروپا به برجام نه یک نگاه اقتصادی، بلکه نگاه صددرصد امنیتی است. او در این باره می‌گوید: «برجام یکی از دستاوردهای بزرگ دیپلماسی بین‌المللی است. اتحادیۀ اروپا از خروج رئیس‌جمهور آمریکا متأسف است. برجام برای امنیت منطقه، اروپا و تمام جهان ضروری بود».
از این رو، برای ایران اسلامی ضرورت دارد تا با تمسک به آیۀ شریفۀ «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُمْ» به تلاش خود برای تأمین و تجهیز قدرت نظامی مورد نیاز ادامه دهید و برای حفظ و صیانت امنیت جهانی ایفای نقش کنید.
- دستاوردهای نظامی
بی‌تردید یکی از عوامل مهم ایجاد امنیت، قدرت نظامی است. اگر امروزه آمریکا، ایران را کانون توجه خویش در غرب آسیا قرار داده، بدان جهت است که ایران به قدرت نظامی منطقه تبدیل شده است. مگر نه این است که سردمداران آمریکا هر روز اعلام می‌کردند گزینۀ حملۀ نظامی به ایران روی میز است. اما بازدارندگی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی اعم از ارتش، سپاه و بسیج، مانع این اقدام شد و آمریکایی‌ها را از حمله به سرزمینمان پشیمان کرد. کارشناسانِ آمریکاییِ شورایِ آتلانتیک اعتراف می‌کنند: «ایران در محیط استراتژیک پرتلاطم و متغیر غرب آسیا (خاورمیانه) عملکرد موفقی داشته است. این کشور امروز با تهدیدی جدی مبنی بر حمله یا تهاجم توسط یک قدرت خارجی مواجه نیست».
1ـ استقلال نظامی
متأسفانه پیش از انقلاب، نیروهای مسلح ایران در بعد تجهیزات و آموزش، به غرب وابسته بودند. رژیم پهلوی برای ادارۀ کشور قرارداد حضور بیش از 50 هزار مستشار و کارشناس خارجی را در بخش‌های مختلف نظامی و ... امضا کرد، در حالی که متخصصان ایرانی اجازۀ بروز خلاقیت خود را نداشتند. برای نمونه، مهندسان ایرانی در نیروی هوایی حتی اجازۀ حضور در محل‌های تعمیر و نگهداری هواپیماهای اف‌ـ14 را نداشتند و تمام مراحل تعمیر و آماده‌سازی با رقم‌های هنگفت، توسط مستشاران آمریکایی انجام می‌شد. از این رو، ارتش ایران در شهریور ۱۳۲۰ و به دنبال حملۀ متفقین در جریان جنگ دوم جهانی، بدون هیچ‌گونه مقاومتی در برابر زیادهخواهیهای غرب، استقلال و تمامیت ارضی کشور را وجه‌المصالحه قرار داد؛ در حالی که پس از انقلاب اسلامی با وجود گسترش روزافزون تحریم‌های گوناگون، پیشرفت ایران در زمینۀ ساخت و تولید انواع سلاح‌ها و تجهیزات نظامی به قدری شگفت‌انگیز بوده که مؤسسۀ «گلوبال فایرپاور» اعلام کرد: ارتش ایران در رتبه 23 جهان قرار گرفته است. همچنین مؤسسۀ واشنگتن در مارس 2017 دربارۀ توان ایران در عرصۀ پدافند نوشت: «مطمئناً تنها معدود کشورهایی وجود دارند که قادر به توسعۀ مجموعه رادارها و موشک‌های هدایت‌شوندۀ برد متوسط و برد بلند دفاع هوایی خود هستند و اگر ایرانی‌ها همان‌گونه که وعده داده‌اند، بتوانند بر موانع موجود در این راه غلبه کنند، نه‌تنها در آیندۀ قابل پیش‌بینی در دفاع هوایی خودکفا می‌شوند، بلکه می‌توانند سامانه‌های «تلاش و باور» خود را حتی صادر کنند».
بر این اساس، امام از استقلال نظامی به عنوان تحفۀ الهی یاد کرد: «یکی از تحفههای بسیار باارزشی که این انقلاب به ما داده، هدیهای است که از جانب خدای تبارک و تعالی به ما عنایت فرموده است، همین است که دست قدرتهای بزرگ از ارتش بریده شد و مستشارهای آن‌ها بیرون رانده شدند و شما الان خودتان هستید...؛ ارتش که باید یک ارتش مستقلی باشد، الان بحمدالله این مطلب حاصل است».
۲ـ عرصه‌های استقلال نظامی
الف) آموزش و تربیت نظامیان
پیش از انقلاب اسلامی، آموزش و تربیت نظامیان ایرانی متناسب با سیاست‌های آمریکا، از اهداف آمریکاییان بود. آنان تلاش می‌کردند از نظر سیاسی و فرهنگی، ارتشیان را منطبق با آداب و رسوم آمریکایی تربیت کنند. بر این اساس، در تاریخ 11 اردیبهشت 1327، اولین گروه از افسران و درجه‌داران نیروی هوایی ایران برای کسب آموزش‌های ویژه، راهی آمریکا شدند و تا سال 1353، یازده هزار از افسران و پرسنل نظامی ایران در این کشور آموزش دیدند. علاوه بر این، آمریکا در مورد آموزش افسران ایران از طریق ارتش اسرائیل، قراردادهایی با دولت اسرائیل منعقد کرده بود. آنان می‌کوشیدند تا نظامی ایرانی در طول آموزش نسبت به فرهنگ خود احساس حقارت کند و فرهنگ آمریکایی را فرهنگ برتر بشمارد. ژنرال هایزر می‌گوید: «تیمسار امیرحسین ربیعی که در آمریکا تربیت شده بود، همواره به آن کشور عشق می‌ورزید»؛ از این رو، امام; می‌فرماید: «ارتش ما را یک ارتش غیرملی و متکی بر غیر تربیت کردند...؛ ما می‌خواهیم ارتش ما آزاد باشد، اسرائیل در آن تصرف نکند، آمریکا در آن تصرف نکند».
امروزه به برکت انقلاب اسلامی هرگونه آموزش و تربیت نیروهای نظامی توسط متخصصان داخلی انجام می‌شود. فرماندهان سپاه پاسداران و ارتش، در پرتو ایمان به خدا، گام‌های بزرگی برای تعلیم و تربیت نیروهای نظامی و انتظامی برداشته‌اند. نتیجۀ این آموزش‌ها تا کنون ساخت ده‌ها موشک، تانک، و هواپیمای نظامی است. برای نمونه ساخت انواع سلاح‌ها و تجهیزات نظامی از جمله ساخت انواع هواپیما و جت‌های جنگندۀ مافوقِ صوتِ رادارْگریزْ (مانند صاعقه و آذرخش)، آموزشی (مانند پرستو)، خودکفایی در تولید و ساخت انواع هواپیماهای بدون سرنشین مدرن، ساخت انواع بالگرد (مانند بالگردهای شاهد، شباویز 2075 و2061 و بالگرد ضدتانک 2091) و تعمیر انواع هواپیما و بالگرد با کسب رتبۀ پنجم جهانی بخشی از دستاوردهای صنعت هوایی است.
ساخت زیردریایی، ساخت و تعمیر انواع ناو و ناوچه، ساخت هاورکرافت (قایق‌های دوزیست)، ساخت انواع قایق‌های تندرو و قایق پرنده، ساخت و تعمیر انواع زره‌پوش و تانک و خودکفایی در ساخت انواع تجهیزات و سلاح‌های سبک، نیمه‌سنگین و سنگین مانند انواع خمپاره‌انداز و توپ‌های مدرن، انواع سامانه‌ها و سلاح‌های پدافند ضدهوایی و مهمات سبک و سنگین و توسعۀ صنایع مخابراتی و ساخت انواع بی‌سیم و تقویت و توسعۀ صنایع اپتیک و ساخت انواع دوربین‌های معمولی و دید در شب و صدور برخی از این محصولات به 32 کشور جهان، از دیگر دستاوردهای صنایع نظامی محسوب می‌شود.
ب) برنامه‌ریزی و تهیۀ وسایل نظامی
یکی از جنبه‌های دخالت آمریکایی‌ها در امور نظامی و ارتش ایران، تعیین سیاست خرید سلاح ایران از خارج بود. آن‌ها که خود را مالک بی‌رقیب ارتش ایران می‌پنداشتند، خود را صاحب‌اختیار برنامه‌های خرید سلاح ایران می‌دانستند؛ برای نمونه جرج بال می‌گوید: «از سال 1332 که شاه به قدرت بازگشت، تا سال 1351، این ما بودیم که می‌گفتیم شما (شاه) به فلان سلاح احتیاج ندارید یا به فلان سلاح احتیاج دارید. بدین ترتیب، در طول 19 سال، کل اسلحه‌ای که شاه از آمریکا خریداری کرد، از یک میلیارد و300 میلیون دلار تجاوز نمی‌کرد، ولی بعد از آن‌که نیکسون و کیسینجر به او اختیار دادند، میزان خرید اسلحۀ شاه از آمریکا در مدت 7 سال، 20 برابر شد».
اما امروزه به برکت انقلاب اسلامی پیشرفت‌های قابل‌توجهی در تولید انواع موشک، توپ، خمپاره‌انداز، تهیۀ قطعات یدکی بالگرد و هواپیما و سیستم‌های کنترل راداری صورت گرفته است که نمونه‌های روشنی از خودکفایی نظامی پس از انقلاب است. پیشرفت در زمینۀ ساخت و تولید انواع موشک‌های بالستیک، دوربرد، زمین به زمین، زمین به هوا و انواع موشک‌های دریایی (مانند موشک ماهواره‌بر) به قدری شگفت‌انگیز بوده است که ایران را در ردیف معدود کشورهای دارندۀ تکنولوژی ساخت موشک‌های فوق دقیق سطح به سطح قرار داده است. همچنین ساخت انواع رادار با بُرد بیش از یک هزار کیلومتر و پرتاب چندین ماهواره با سرنشین و بدون سرنشین به فضا از جمله مواردی هستند که کسب رتبۀ هفتم جهان در سامانۀ کامل پرتاب ماهواره و رتبۀ دوازدهم جهان در طراحی و ساخت ماهواره را برای یازدهمین عضو باشگاه فضایی جهان یعنی ایران، به ارمغان آورده است.
طبق اعلام سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع، یکی از آخرین دستاوردهای نظامی کشور با عنوان موشک جستجوگر «فاتح مبین» به عنوان نسل جدید موشک‌های نقطه‌زن با طراحی کاملاً بومی به دست متخصصان سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع در آستانۀ 31 مرداد (روز صنعت دفاعی) بهره‌برداری شد. این موشک که رادارگریز، تاکتیکی و نقطه‌زن است، با فناوری پیشرفتۀ بومی طراحی و ساخته شده است و قادر است در همۀ ساعات شبانه‌روز و شرایط محیطی و جنگ الکترونیک دشمن، اهداف خاص مورد نظر را در زمین و دریا تشخیص داده، به آن‌ها اصابت کند.
۳ـ عرصه‌های خودباوری و نوآوری صنایع نظامی
الف) خودباوری و خلاقیت
یکی از دستاوردهای مهم انقلاب، ایجاد روحیۀ ابتکار و خلاقیت در کارکنان و متخصصان نیروهای مسلح است. به برکت انقلاب اسلامی، نظامیان به خودباوری رسیدند؛ چنان‌که امام می‌فرماید: «ما افتخار مىکنیم که... به تحولات شگرف صنعتى از قبیل راه‌اندازى کارخانجات و دگرگونى در خطوط تولید و ساختن و اختراع ده‌ها وسایل پیشرفته و مدرن نظامى، آن هم بدون حضور هیچ مستشارى و بدون هیچ‌گونه کمک خارجى دست یافتهایم».
ب) خودکفایی صنایع نظامی
علاوه بر موارد ذکرشده، نخستین هواپیمای جنگندۀ ایرانی به نام «کوثر» با تلاش متخصصان صنعت دفاعی رونمایی شد. ایران در بین ممالک اسلامی، اولین کشوری است که موتور هواپیما تولید می‌کند. سایت «نشنال اینترست» نوشت: «به استثنای کرۀ شمالی، هیچ کشوری در دوران پس از جنگ سرد نتوانسته بیش‌تر از ایران، آمریکا را به چالش بکشد». همچنین دانیل کوتسی مدیر اطلاعات ملی آمریکا اعتراف کرد: «ایران دارای بزرگ‌ترین زرادخانه موشک‌های بالستیک در خاورمیانه است و می‌تواند به اهدافی تا فاصلۀ دو هزار کیلومتر از مرزهای خود ضربه بزند».
- نتیجه‌گیری
جمهوری اسلامی، در حوزه‌های امنیت ملی، امنیت منطقه‌ای و امنیت بین‌المللی قدرتمند ظاهر شده و قدرت نظامی و دفاعی آن به شدت افزایش یافته است؛ به گونه‌ای که ایران امنیت منطقه را نیز تأمین می‌کند. همچنین جمهوری اسلامی ایران، در عرصۀ امنیت بین‌المللی و تحول نظامی جهانی نیز تأثیرگذار است. از سوی دیگر، جمهوری اسلامی به قدرت نظامی منطقه تبدیل و در صنایع، ادوات و سلاح‌های نظامی خودکفا شده است؛ در حالی که امنیت، صنایع و ابزار نظامی ایران قبل از انقلاب، به قدرت¬های بزرگ، مانند آمریکا وابسته بود.
