به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین آذربایجانی در نشست علمی «الگوی سلامت معنوی در قرآن کریم» که در بخش حوزوی سی و یکمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم در تهران برگزار شد گفت: سلامت معنوی از دو جزء سلامت و معنویت تشکیل شده است که در اینجا باید هر دو را تعریف کنیم.
وی افزود: یک تعریف از معنویت، شامل شناخت معنا و درک عمیق ارزش زندگی، وسعت عالم و نظام طبیعت و نظام باورهای شخص است. تعریف دیگر، شیوه بودن و تجربه و به واسطه یک بعد متعالی و ارزش های مشخص از خود، طبیعت و زندگی بیان شده است.
استاد تمام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بیان کرد: معنویت از منظر اسلام، آن است که یک قدم از ظاهر و سطح به عمق برویم. همان گونه که معنای جملات و رفتار انسان آن است که بدانیم پشت این جریان ظاهری چیست؟ اگر کسی جلوی پای انسان می ایستد، این حرکت یک معنی درونی دارد. معنویت در حقیقت، یک قدم از ظاهر به باطن است.
وی گفت: معنویت در تقابل با کسانی است که نگاه منحصر به مادی و طبیعت و محاسبات خود محورانه دارد. همچنین گذار از خود به سمت بیرون نیز به عنوان راهی برای رسیدن به معنویت است.
وی تصریح کرد: محور و کانون معنویت، خداوند سبحان است. ممکن است کسی از ظاهر به باطن برسد ولی به یک دنیای موهوم وارد شود. زمانی این حرکت صحیح است که مبدا و مقصد این حرکت، خداوند متعال باشد.
حجت الاسلام والمسلمین آذربایجانی اظهار کرد: تعریف معنویت، فراروی وجودی از مادیت، خود محوری و موقعیت در ابعاد بینشی، گرایشی و کنشی است که سمت و سوی حرکت خداوند مبدا جهان هستی که زمینه تجربه زیسته باطنی و عمیق تر را فراهم کند.
وی گفت: گذار باید ارادی و وجودی باشد نه در خواب. معنویت پایدار آن است که انسان با اراده خود از نگاه های مادی، خود محوری و موقعیت بگذرد.
وی افزود: ماه رمضان بهترین فرصت برای این شکل از معنویت است زیرا همه چیز رنگ و بوی خداوند دارد. خداوند به دلیل اینکه زمینه های بیشتری را برای تقرب به خود فراهم کرده است گویا به وی نزدیک تر هستیم. موانع شهوت و خشم و... در این ماه رفع می شود. پس می توانیم راحت تر به سمت سلامت معنوی برویم.
استادتمام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بیان کرد: سلامت معنوی یکی از ابعاد چهارگانه سلامت یعنی جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است. نکته دیگر آنکه سلامت معنوی یک حوزه بسیار مهم و کاربردی در زندگی انسان است. اگر کارکرد سلامت معنوی و نتیجه آن را در عرصه های مختلف ببینیم می توانیم به آن توجه بیشتر کنیم.
وی گفت: سلامت معنوی به معنی معنویت سالم است. هر معنویتی سالم نیست. افرادی به بهانه تغذیه و استفاده از جنبش های معنوی نوظهور به سمتی رفته اند و بعد از مدتی، دچار اختلال شده اند.
استاد اخلاق تصریح کرد: سلامت معنوی به معنی دارایی و برخورداری از معنویت صحیح است. در نگاه قرآنی همانگونه که سلامت جسمانی داریم سلامت معنوی هم داریم. علم الادیان در مقابل علم الادبان می پردازد. همانگونه که علم الابدان به سلامت جسم می پردازد علم الادیان به سلامت معنوی می پردازد. یا از استعاره امام علی(ع) که فرمودند پیامبر (ص) طبیب دوار بطبه است می فهمیم که ایشان به دنبال ترمیم دردهای معنوی مردم هستند.
حجت الاسلام والمسلمین آذربایجانی اظهار کرد: نتیجه کار پیامبر آن است که می خواهند به سلامت معنوی مردم برسند. مساله دیگر آن است که همانگونه که استغفار به عنوان دارو مطرح است گنجینه معارف دینی نیز یک منبع حیات است که برای سلامت معنوی انسان کاربرد دارد.
وی گفت: در تعابیر قرآن برای افرادی که دچار نفاق و ریاکاری هستند عناوینی چون قلب مریض بیان شده است. قرآن را مرض را بر اختلالات معنوی ذکر می کند. نگاه قرآن رویکرد قوی تری به مسایل معنوی دارد. درمان امراض معنوی سخت تر است. زیرا اگر انسان در این دنیا مداوا نشود حیات جاوید را از دست می دهد.
مدیر مرکز تخصصی اخلاق اسلامی افزود: سلام در قرآن به معنی امنیت و سکون و عاری بودن از کاستی ها است. دارالسلام جایی است که عاری از گناه و خطا، تندرستی و عافیت است. کاربرد دیگر سلام در قرآن به معنی یکی از اسامی الهی است که در سوره حج به کار رفته است. یعنی خداوند منشا سلامت و عافیت بخشی است. خداوند بالاترین کانون سلامت معنوی است. یعنی نه تنها خدا از هر عیب و نقصی عاری است می تواند نقص های دیگران را نیز رفع کند.
استاد تمام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بیان کرد: کاربرد دیگر آن است که سلامت به معنی درود و تحیت است. یعنی برخورد ما با دیگران جنگ و ستیزه و خشونت نیست بلکه برای دیگران باید سلامت به ارمغان بیاوریم. در این رابطه بالاترین مرتبه آن است که خداوند سلام می کند. در سوره یاسین بیان شده است «سلام قولا من رب الرحیم». در این آیه خداوند به انسان سلام می کند.
وی گفت: نکته دیگر آنکه سلام و سلامت یکی از القاب بهشت است. خداوند بیان می کند ، «لهم دارالسلام عند ربهم»؛ یعنی بهشت جایی است که غم و اندوه و مرگی وجود ندارد و سلامت محض حاکم است. این مساله از ارتباط نزدیک با حضرت حق می آید. پس بهشت مصداق بارز سلامت است.
مدیر مرکز تخصصی اخلاق اسلامی تصریح کرد: شب قدر، رمز عبور را به ما نشان می دهد. شب قدر زمانی درک می شود که به وادی سلام برسیم. اگر کسی رمز شب قدر را بداند که همان رسیدن به مقام سلام است به نتیجه می رسیم.
حجت الاسلام والمسلمین آذربایجانی اظهار کرد: بهشت در این دنیا در باطن و سریره اولیای الهی است. وقتی به ولی خدا نزدیک می شویم احساس بهشتی بودن می کنیم. پس جهنم و بهشت در باطن انسان ها وجود دارد. بهشت دارالسلام است که در وجود انسان های پاک است.
وی گفت: سلامت معنوی یک پیش نیاز و مقصدی دارد که باید به آن توجه کرد. پیش نیاز این سلامت معنوی، حیات طیبه است. قرآن به ما می گوید که زندگی، همسر، فرزند و غذای انسان باید طیب باشد تا به حیات طیبه برسیم.
مدیر مرکز تخصصی اخلاق اسلامی افزود: مقصد این حیات، قلب سلیم است. قلب سلیم مرحله آخر است. با حیات طیبه به سلام می رسیم و با سلام به قلب سلیم می رسیم. وقتی مرکز و کانون وجود ما پاک می شود تنها به خدا معطوف می شویم و طهارت به کنج قلب انسان می رود.
استادتمام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بیان کرد: خداوند بیان می کند «یهدی به اللَّه من اتّبع رضوانه سبل السّلام»؛ قرآن کریم راه رسیدن به سلام را انبیای الهی می داند. یکی از نشانه های انبیای الهی، پیامبر الهی هستند. خداوند در خصوص حضرت یحیی سلام عجیبی بیان می کند که باید آن را تفسیر کرد. همچنین باید این سلام ها را در خصوص پیامبران الهی تفسیر کنیم.
وی گفت: الگوی نهایی ما برای سلامت معنوی، آن است که باید از حیات طیبه شروع کنیم. در قرآن کریم حدود ۱۲ مورد به طیبات اشاره کرده است. باید به دنبال عمل به این موارد باشیم. باید واردات به وجود ما طیب باشد. اگر این واردات طیب باشد می توانیم پیش گیری اولیه داشته باشیم. پیشگیری اولیه همیشه مهمتر است. باید از ورود غیر طیب به وجود خود جلوگیری کنیم.
مدیر مرکز تخصصی اخلاق اسلامی تصریح کرد: راه نجات انسان در حوزه سلامت معنویت، توبه و زاری کردن در محضر خدا است تا نشان دهیم که می خواهیم به خداوند اتصال داشته باشیم. وقتی این زمینه ایجاد شود به شناخت و عواطف و کنش ها و ثمرات معنوی می رسیم. کسی که به سلامتی معنوی رسید به خیر محض مبدل می شود و حب و عواطف و کنش ها و ثمرات و رفتار انسانی اش بر اساس خداوند است.
حجت الاسلام والمسلمین آذربایجانی اظهار کرد: شاخص سلامت معنوی، رضوان و رضایت الهی است.
