به گزارش خبرگزاری «حوزه» به نقل از روابط عمومی موسسه امام خمینی(ره) آیت الله مصباح یزدی در ديدار شورای علمی همايش ملی اربعين، با اشاره به اهميت عزاداری برای سالار شهيدان، اظهار داشت: در اواخر دوران ستم‌شاهي، روضه خواني از نگاه بسياري از افراد، يک مراسم خشک تلقي مي‌شد که نوعي دعوت جامعه به اشک و عزاداري بود که با تمدن عصر حاضر ناسازگار است، اما نهضت امام خميني(ره) و تأکيداتي که ايشان بر حفظ عزاداري  و تعبيرات بلند و عميقي که در مورد محرم و صفر داشتند، تأثيرات قابل توجهي در جهت تصحيح اين نگاه در جامعه داشت.

آيت الله مصباح يزدي با بيان اين‌که کشور ما، کشور سيدالشهدا (ع)، و انقلاب ما حسيني است، و هر چه داريم از امام حسين (ع) هست ادامه داد: بايد ببينيم چه بايد کرد که اولا بيشتر از اين نعمت استفاده کنيم، و ثانيا چه تکليفي در برابر اين نعمت عظيم داريم.

ایشان، پيشرفت‌ها و توسعه‌هاي کمي و کيفي عزاداري‌ها که درمحتواي نوحه‌هاي عزاداري نيز مشخص است، را موجب شکر بيشتر دانست و ادامه داد: متأسفانه از نظر علمي کمتر به اين مسائل پرداخته مي‌شود و تحقيقات کاملي در اين زمينه صورت نگرفته است، هر چند کارهايي شده است و مي‌توان امثال شهيد مطهري را در اين عرصه پيش قدم دانست.

استادحوزه علمیه با اشاره به لزوم بررسي و تحليل‌هاي روانشناسانه و جامعه‌شناسانه در خصوص محبت مردم به امام حسين (ع) و کارهايي که در اين راستا انجام مي‌دهند، مخصوصاً پياده روي اربعين، گفت: بايد از لحاظ علمي مشخص شود که اين مراسم ازنظر روانشناسي فردي و اجتماعي چه جايگاهي دارد؛ چگونه مي‌شود که انسان ها آداب و رسومي را به وجود مي‌آورند، و در کنار اين تحقيقات، مسائل مربوط به جوامع و چرايي تحقق وقايع عيني نيز مورد بررسي قرار می گيرد.

وي با اشاره به فايده انجام چنين تحقيقات علمي اظهار داشت: مي‌توان نتايج به دست آمده را با آداب و رسومي که دين،‌ آن‌ها را تشريع کرده، مقايسه کرد و تناسب آن‌ها را با هم سنجيد؛ زيرا در صورت تناسب و تطبيق داده‌ها، هم اين رسوم اتقان بيشتري مي‌يابد، و هم راه توسعه آن‌ها بهتر شناخته مي‌شود.

آيت الله مصباح يزدي جشن نوروز را به عنوان مثال مطرح کرده و اظهار داشت: چرايي پرداختن به جشن نوروز و حتي سرايت آن به کشورهاي ديگر قابل بررسي روانشناسانه و جامعه شناسانه است. در مجموع مي‌توان گفت، نوعي احساس در افراد وجود دارد که در زندگي اجتماعي شکل جمعي مي‌يابد، وقتي چند نفر کاري را انجام دادند، از آنجا که متناسب با احساس ديگران است، ديگران نيز پذيرفته و به همين طريق توسعه مي‌يابد و به صورت آداب و رسوم در مي‌آيد.

ایشان افزود: همه مسائل فرهنگي، تقريبا همين سير را دارند؛ آداب و رسوم نمادي از اشباع و رفع نيازي است که در درون انسان‌ها وجود دارد؛ البته اين نيازها گاهي نياز به تفريح و رفاه است و گاهي نياز به اظهار اندوه است که با گريه و مراسم عزاداري آن را اشباع مي‌کند.

عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم ادامه داد: در قضيه اربعين و امام حسين (ع) بايد ديد اين احساس نسبت به امام حسين (ع) از کجا پيدا شده است، زيرا احساس پديده اي است که در اثر شناخت حاصل مي‌شود، و زمينه شناخت‌ها در فطرت آدمي وجود دارد.

وی در جمع بندي سخنان خود گفت: ريشه آداب و رسوم، رضایت نوعي احساسات و عواطف است که بر اساس نوعي شناخت، شکل گرفته، شکوفا مي‌شود، و زمينه آن شناخت در فطرت آدمي وجود دارد؛ البته آداب و رسومي که در مورد امام حسين (ع) وجود دارد، به شناخت‌هاي مذهبي بر مي‌گردد.

آيت الله مصباح يزدي با بيان اين‌که انسان فطرتا طالب کمال و فضيلت انساني است، ادامه داد: براي رسيدن به آن کمال، عواملي مؤثر است و افرادي زمينه را فراهم کرده اند که ما را به کمال برسانند. ما از آنجا که کمال خود را دوست داريم، به کسي که سبب شده تا زمينه رسيدن به کمال براي ما فراهم شود نيز محبت مي‌ورزيم، و در اثر دوست داشتن او، هر چه که ما را به او نزديک کند را نيز دوست داريم. اين دوستي خود را در دو شاخه کلي نشان مي‌دهد که يکي شادي و ديگري غم و اندوه است و البته هر کدام در جاي خودش مطلوب است.

ایشان با طرح اين سئوال که آيا احساسات و عواطف به هر صورتي که پديد آيد مطلوب است، يا بايد شکل و اندازه و مرز خاصي داشته باشد، پاسخ داد: في الجمله احساسات و عواطف، مرز نمي شناسد و رشد آن بستگي به شرايط و زمينه‌ها دارد؛ اما احساسات و عواطف بايد در پرتوي راهنمايي عقل باشد، يعني بايد با عقل مرز آنها را تعيين کرد. همان گونه که فرد گرسنه، غذا را دوست دارد، اما عقل ميزان خوردن و وقت خوردن را مشخص مي‌کند که خوردن بيش از آن يا کمتر از آن ضرر دارد.

آيت الله مصباح یزدی با بيان اين‌که هر چند عقل انسان زمينه را براي شناخت کمال و جهت حرکت در مسير کمال فراهم مي‌کند، اما نمي تواند همه چيز را درک کند، ادامه داد: از اين رو، دين به کمک عقل مي‌آيد و راه را مشخص مي‌کند.

ایشان  افزود: از آنجا که خود و کمال خود را دوست داريم، آنچه سبب رسيدن به کمال مي‌شود را نيز دوست داريم؛ لذا دين و عقل را دوست داريم؛ احساسات و عواطف همچون موتور محرکه هستند که انسان را به حرکت به سمت کمال وا مي‌دارند، ولي در اينجا هم عقل و دين مرز آن را مشخص مي‌کنند.

آيت الله مصباح یزدی در جمع‌بندي سخنان خود اظهار داشت: آداب و رسوم از مقوله فرهنگ بوده، از احساسات و عواطف انسان برخاسته است که بايد در چارچوب راهنمايي‌هاي عقل ارضا شوند، و از آن جا که عقل نمي تواند همه چيز را بفهمد، بايد به دين رجوع کرد. حال که دين مهمترين نقش را در رسيدن به تکامل آدمي دارد، بايد دين را از همه چيز بيشتر دوست داشته باشيم، و طبيعي است که متعلق دين، يعني خدا و اولياي خدا را نيز بسيار بايد دوست داشت.

استاد حوزه علميه قم با بيان اين‌که همانطور که يک درخت براي رشد به آبياري متناوب نياز دارد، محبت مطلوب نيز به تقويت نياز دارد که با انجام برخي کارها و آداب و رسوم تقويت مي‌شود. به عبارتي عقل، محبت و انجام آداب و رسوم، تأثيرات متقابلي در هم دارند؛ توضيح اينکه معرفت موجب محبت مي‌گردد، و محبت سبب مي‌شود ما به برخي کارها انس بگيريم، و از سوي ديگر، با انجام اين کارها، محبت بيشتر شده و به دنبال آن، کسب معرفت نيز صورت مي‌گيرد.

عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم با بيان اين‌که بايد ببينيم مطلوب فطري ما با احساسات ديني ما چه رابطه اي دارد و چه ميزان بايد وقت و نيروي خود را صرف عزا يا شادي کنيم تا آن عملي که انجام مي‌دهيم در محبت ما تأثيرگذار باشد، ادامه داد: پس بحث علمي بايد نتيجه اي را به ما بدهد که بفهميم از نظر علمي، اربعين چه جايگاهي دارد و چرا و براي چه پيدا شده است؟ چرا بايد براي امام حسين گريه کنيم؟ آيا او نياز دارد که ما گريه کنيم و يا ما نيازمنديم؟ اگر گريه کرديم، طلبکار هستيم و يا بدهکار و مديون عظمت امام حسين (ع)؟

استاد حوزه سپس درمورد آفات و آسيب‌هاي چنين مراسمي هشدار داد و افزود: گاهي عالي ترين عامل تکامل به وسيله اي جهت درخواست‌هاي دنيوي و  نيازهاي مادي قرار مي‌گيرد؛ مثلا فردي که در پياده روي اربعين شرکت کرده و مي‌تواند بالاترين فيوضات معنوي را از اين راه کسب کند، هدف خود را تنها درخواست برخي مسائل مالي و دنيوي قرار مي‌دهد!

آيت الله مصباح يزدی اظهار داشت: بررسي و روشن‌گري درباره جايگاه مراسم راهپيمايي اربعين در فرهنگ و زندگي ما، نقطه شروع و هدف آن، و آفات و تهديدهاي آن، زمينه اي براي انجام يک سلسله تحقيقات فراهم مي‌کند که بايد گروه هايي به آن بپردازند.

انتهای پیام   313/17