حجت الاسلام و المسلمین سید حسین میر معزی، مسئول مرکز بررسی‌های راهبردی و مطالعات حوزه و روحانیت، در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، به بیان اقدامات فعالیت‌ها و رسالت‌هایی که مرکز مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت از ابتدای تأسیس خود تا کنون بر عهده داشته است پرداخت.

وی در این گفت و گو با اشاره به دیدار شورای عالی حوزه‌های علمیه در سال ۹۵ در اولین دور مدیریت آیت الله اعرافی با مقام معظم رهبری، گفت: یکی از مطالبی که رهبر معظم انقلاب بر آن تأکید کردند، تشکیل مرکز مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت بود؛ و پس از آن با مأموریت مدیر حوزه‌های علمیه، طرح مرکز مطالعات راهبردی با مشورت اهل نظر در شورای عالی حوزه‌های علمیه در سال ۹۶ مطرح شد و به تصویب رسید و این مرکز در سال ۹۷ کار جدی خود را آغاز کرد.

ببینید:

تشریح اهداف تأسیس مرکز مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت

مرکز مطالعات راهبردی به مسائل راهبردی حوزه در سه عرصه روحانیت، جامعه و نظام می‌پردازد

وی با اشاره به ساختار سازمانی مرکز مطالعات راهبردی تصریح کرد: مرکز مطالعات راهبردی متشکل از یک شورای سیاستگذاری به ریاست آیت الله اعرافی و دبیری بنده است و آیت الله شب زنده دار، عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه، آیت الله مروی، عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه، حجت الاسلام والمسلمین کعبی نایب رئیس جامعه مدرسین، حجت الاسلام و المسلمین شهریاری، حجت الاسلام و المسلمین رحیمیان، مسئول دبیرخانه شورای عالی حوزه، اعضای این شورا را تشکیل می‌دهند و سیاست‌های کلان، برنامه‌ها و چشم اندازها و محورهای فعالیت، در این شورا تصویب می‌شود و بر اساس آنها مرکز به مطالعات و فعالیت‌های راهبردی می‌پردازد و همچنین مرکز از سه گروه تشکیل می‌شود؛ یکی «گروه حوزه و روحانیت» است که به مسائل راهبردی درون حوزه می‌پردازد در بخش آموزش، پژوهش، تبلیغ، تهذیب و امور طلاب و دیگری «گروه حوزه و جامعه» است که به مسائل راهبردی در راستای مأموریت‌های حوزه در جامعه می‌پردازد و گروه سوم «گروه حوزه و نظام» است که مسائل راهبردی مربوط به حوزه در نظام را مورد بررسی قرار می‌دهد، و کارگروه‌هایی با موضوعات مختلف متشکل از ۱۵۰ استاد ذیل این گروه‌ها فعال هستند.

مسئول مرکز بررسی‌های راهبردی و مطالعات حوزه و روحانیت، مطالعات راهبردی، گزارش‌های راهبردی، گفتگو های راهبردی و گزارشات رصدی را از فعالیت‌های این مرکز خواند و افزود: "مطالعات راهبردی" جنبه پژوهشی دارد و به مسائل اساسی می‌پردازد، در بخش "تهیه گزارش‌های راهبردی از مشکلات موجود در حوزه"، به وضعیت شناسی، آسیب شناسی و تحلیل و ارائه راهبرد برای حل مشکلات پرداخته می‌شود، و در "گفتگو های راهبردی" به تناسب موضوعات و مشکلات، اتاق فکرهایی از صاحب نظران آن موضوع برای گفتگو تشکیل شده که نتیجه این گفتگوها در اختیار مسئولین قرار می‌گیرد، و در بخش "گزارشات رصدی" به رصد مسائل مرتبط با حوزه و روحانیت پرداخته می‌شود.

وی با بیان اینکه به تناسب موضوعات، کارگروه‌هایی از اهل نظر برای طراحی محتوای عملکرد هر گروه، تعریف پروژه‌ها و فعالیت‌های لازم هر گروه تشکیل شده است، ادامه داد: اولین کار مرکز مطالعات راهبردی دست‌یابی به نظام مسائل حوزه و روحانیت و همچنین دست‌یابی به نظام مسائل راهبردی حوزه و روحانیت است که کارهای متعددی انجام گرفت، کارهای پیشین سازمان‌ها جمع‌آوری شد و کارهای جدیدی صورت گرفت در نتیجه به نظام مسائلی دست یافتیم که در مسیر تبدیل این مسائل به نظام مسائل راهبردی هستیم.

حجت الاسلام و المسلمین میر معزی، منظور از مسائل راهبردی را مسائل اصلی، کلان و علت‌العلل مسائل دیگر دانست که اگر حل شوند مسائل دیگر به تبع حل خواهند شد و افزود: وقتی که به تشخیص مسئله در هر زمینه رسیدیم، مطالعات، گزارشات و گفتگوهای راهبردی آغاز می‌شود و نتایج آنها به مسئولین جهت تصمیم‌گیری ارائه خواهد شد.

در حال تنظیم سند توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار هستیم

وی با بیان اینکه اسناد مهم نظام در مرکز مطالعات راهبردی مورد بررسی قرار می‌گیرد، گفت: سه سند در حال حاضر در دست بررسی است؛ یک سند، سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به توصیه مقام معظم رهبری بود که با تشکیل ستاد این سند، قریب به ۲۵۰ نفر از اساتید حوزه در رشته‌های مختلف علوم انسانی و بسیاری از مؤسسات مطالعاتی حوزه این سند را نقد کردند و حاصل فعالیت‌ها به صورت ۱۰ جلد کتاب چاپ شد که به توضیح بندهای سند و ارائه اشکالات آن می‌پردازد.

مسئول مرکز بررسی‌های راهبردی و مطالعات حوزه و روحانیت، سند دوم را سند تحول آموزش و پرورش خواند و افزود: بازبینی این سند آغاز شده است و حوزه با استقرار تیمی، مشارکت خود را آغاز کرده است؛ سند سوم، سند توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار است که از اسناد فرعی سند مهندسی فرهنگی کشور است و از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تدوین به حوزه سپرده شده است و در مرکز مطالعات راهبردی، با همراهی تمام مراکز پژوهشی و علمی و فعالان فرهنگی در حوزه مهدویت و با حضور نمایندگان شورای عالی انقلاب فرهنگی در حال تنظیم این سند هستیم و امید است تا آخر امسال این سند تنظیم شود.

وی با بیان اینکه یکسری امور از ناحیه مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجلس شورای اسلامی و دولت برای اظهار نظر به حوزه ارجاع داده می‌شود، گفت: موارد متناسب با مأموریت‌های مرکز مطالعات راهبردی پس از ارجاع به مرکز، مورد اظهار نظر راهبردی قرار می‌گیرند و تاکنون چندین عنوان مطالعات راهبردی، گزارشات راهبردی، گفتگو های راهبردی، گزارش‌های رصدی و امور نظام که ارجاعی از مدیر حوزه‌های علمیه بوده است در این مرکز انجام شده است؛ و نظام واره جامع مسائل حوزه و روحانیت، نظام مسائل اقتصاد حوزه علمیه و نظام مسائل اخلاق و معنویت تدوین شده است.

حجت الاسلام و المسلمین میرمعزی، "پیامدها و الزامات جهان پسا کرونا" و "فرا تحلیل مسائل جهان پس از کرونا" را دو نمونه از مطالعات راهبردی این مرکز بر شمرد و افزود: گزارش راهبردی درباره نظریات علم دینی و علوم انسانی، گزارش جریان شناسی فقهی در حوزه‌های علمیه، گزارشی از وضعیت طلاب دانشجو و رشته‌های حوزوی در مقاطع سه‌گانه دانشگاه، بحث مسائل نو پدید معنویت گرایی با نگاه آینده پژوهانه، مبحث ورود طلاب به بورس و آسیب‌ها و چالش‌های طلاب، بحث استقلال مالی حوزه، بحث معیشت و اشتغال نخبگان از جمله موضوعاتی هستند که در گفتگوها و گزارش‌های راهبردی مورد توجه قرار گرفتند.

وی کارگروه‌های اخلاق و معنویت، کارگروه آموزش، کارگروه تبلیغ را نمونه‌ای از کارگروه‌های گروه حوزه و روحانیت بر شمرد و ادامه داد: کارگروه حوزه و رسانه، کارگروه حوزه و فضای مجازی، کارگروه حوزه و خدمات اجتماعی نمونه‌هایی از کارگروه‌های گروه حوزه و جامعه هستند و کارگروه حوزه‌ی انقلابی، کارگروه حوزه و مشارکت مردمی در نظام اسلامی، کارگروه چرخه تولید علم و کارگروه بررسی اسناد بین‌المللی از کارگروه‌های ذیل گروه حوزه و نظام هستند که به تناسب موضوعاتی که با آنها مواجه هستیم تشکیل شده‌اند.

وی اقدامات سال ۱۴۰۰ این مرکز را فعالیت بر چندین عنوان مطالعه راهبردی، گزارش راهبردی، گفتگوی راهبردی و گزارش رصدی مطرح کرد و گفت: در گزارشات رصدی یکی از کارهای بسیار مفصل رصد مراکز و افراد راهبردی مرتبط با حوزه است و بانک اطلاعات مفصلی نسبت به مراکز، افراد، کتاب‌ها، مقالات و پایان نامه‌های مرتبط با حوزه و روحانیت تهیه شده است، و اقدامات آینده این مرکز بر روی پروژه‌های راهبردی در گروه حوزه و نظام، گروه حوزه و جامعه و گروه حوزه و روحانیت مد نظر قرار دارد.

به دنبال توسعه مرکز به پژوهشکده هستیم

وی با اشاره به اینکه در حال پیگیری برای توسعه مرکز مطالعات راهبردی از ۳ گروه حوزه و روحانیت، حوزه و جامعه و حوزه و نظام به یک پژوهشکده با شش گروه هستیم، گفت: در مقام این هستیم که با اضافه کردن گروه حوزه و بین‌الملل، گروه حوزه و مسائل کلان نظام و گروه رصد و آینده پژوهی به گروه‌های قبل، مرکز ارتقا پیدا کند.

وی در پایان با اشاره به اینکه در حال تدوین چشم‌انداز جامع این مرکز هستیم، گفت: برنامه ۵ ساله مرکز تدوین شده است و مطالعاتی بر روی سند چشم‌انداز صورت گرفته و در مسیر تدوین است.

گفت و گو از: علیرضا جمالی