به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام‌والمسلمین سبحانی در بخش نخست همایش ملی «ایمان و چالش‌های عصر جدید» که امروز در سالن جلسات دانشگاه معارف اسلامی برگزار شد، با ابراز امیدواری بر این که همایش سرآغازی بر شکل‌گیری و تقویت مطالعات آکادمیک ایمان در ایران بوده، زمینه مطالعات بعدی و گستره بحث‌های مرتبط باایمان را در افق جامعه علمی ما تأمین و تدوین نماید، گفت: از همان آغاز صورت برگزاری همایش «ایمان و چالش‌های عصر جدید» با همایش‌های همسو متفاوت بوده است.
رئیس شورای سیاستگذاری این همایش ملی، اظهار داشت: ایمان از مباحثی است که نمی‌توان در قالب صورت‌بندی‌های رایج همایشی بدان پرداخت؛ لذا در حوزه و دانشگاه سلسله گفتگوها، نشست‌ها، مصاحبه‌ها و جریان اندیشه‌ورزی ناظر به مطالعات ایمان پیگیری شد و موضوع ایمان به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین مباحث میان‌رشته‌ای در مطالعات موردتوجه قرار گرفت.
وی، ایمان را مهم‌ترین محور حیات دینی در ادیان الهی دانست و با بیان این که تمام ادیان در نقطه آغاز خیزش ایمان و ایمان ورزی قرار می‌گیرند، اظهار داشت: ایمان انسان را به ترسیم و تنظیم تکیه‌گاه معنوی، روحی و اعتقادی دعوت می‌کند.
استاد حوزه علمیه، با اشاره به این که مطالعات تاریخی نشان می‌دهد که ایمان بزرگ‌ترین سرمایه تاریخی ایران‌زمین است، اظهار داشت: مطالعات ایران باستان و عصر ایران اسلامی این نکته را برجسته می‌سازد که هیچگاه مقوله ایمان از حوزه حیات اجتماعی و حیات معنوی انسان‌های این سرزمین قطع نشده است و اگر قرار باشد جغرافیای ایمان را ترسیم نماییم، بی‌تردید، نقطه سبز و پررنگ ایمان در ایران در نقطه اوج قرار خواهد گرفت.
وی ضمن ارائه دیدگاه‌های قرآنی در موضوع ایمان با بیان این که جنود جهل و شیطان و نیز عوامل بیرونی تهدید ایمان، از مهم‌ترین ابتلائات بزرگ بشریت است، خاطرنشان کرد: مجموعه مطالعات نشان‌دهنده این است که با سه عامل مهم تهدیدزا در حوزه ایمان از جمله «عناصر و مؤلفه‌های زیست مدرن و تفکر مدرنیته»، «مکاتب فکری و اندیشه‌ای در دنیای جدید» و «تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی» مواجه هستیم.
مدیر بنیاد فرهنگی امامت با بیان این که مدرنیته از آغاز با قدسی زدایی و عرفی کردن حیات و توجه بشر به‌سوی دنیا و غفلت از دنیای دیگر سوق پیدا کرده است، اظهار داشت: مدرنیته فرهنگ، تمدن و سبک زندگی و زیست جدید انسانی را پیشنهاد نموده که هراندازه جلوتر می‌رویم، عناصر تهدیدزا در آن بیشتر می‌شود.
وی ضمن اشاره بر این نکته که امروز کسی تردید ندارد که دنیای مدرن، برخاسته از تفکر اروپایی باایمان دینی نقطه تماسی را پیدا نموده است، اظهار داشت: برخی بر این باورند که تمام اندیشه‌ها و رویکردهای بشر تا قبل از قرون ۱۵ و ۱۶ میلادی سویه ایمانی داشته و مقوله‌های ایمان ستیز و ضد ایمانی در آنها دیده نمی‌شود.
استاد حوزه علمیه قم، ورود مکاتب از مکتب‌های فلسفی به حوزه‌های علوم‌انسانی و سپس دانش‌های تجربی را موردتوجه قرارداد و اذعان داشت: حرکت ایمان‌زدایی و باز تفسیر ایمان در سایه مکاتب و رویکردهای فلسفی علم مدرن، حوزه‌ای را برای خود ایجاد نموده است که سرآمد آن به نام الحاد علمی مدرن یاد می‌گردد که صورت‌بندی‌های آن در زیست‌شناسی، کیهان‌شناسی و فیزیک بنیادین و حوزه علوم‌شناختی رویه‌های روشن‌تری پیدا نموده است.
وی به تحولات سیاسی و اجتماعی و بسترسازی این عرصه‌ها، در حوزه ایمان اشاره کرد و اذعان داشت: سیاست و اجتماع در طول سه قرن گذشته بازی پاندوری را باایمان ایفا نموده است؛ از سویی زمانی که سیاست، اقتصاد و اجتماع سکولار می‌شود، باایمان و ایمان ورزی سر ستیز پیدا کرده، شکل دیگری از ستیز و گریز از ایمان را شکل می‌دهد.
رئیس شورای سیاستگذاری این همایش ملی، با تاکید براین که در فرایند برگزاری ۴۰ پیش‌نشست تخصصی همایش ملی «ایمان و چالش‌های عصر جدید» نکات ارزشمندی احصا شده است، خاطرنشان کرد: بحث ماهیت ایمان از مقوله‌های مهمی است که موردتوجه قرار گرفته است.
وی با اشاره به این که درگذشته از ایمان صورت‌بندی ساده و آسانی داشتیم، اظهار داشت: کلام، فلسفه و مطالعات ایمانی ما حاکی از این است که ایمان مقوله‌ای روان‌شناختی و معرفت‌شناختی است که در عین برقراری ارتباط با عقلانیت و معرفت، همچنان ابعاد پیچیده آن ناشناخته مانده است.
رئیس انجمن کلام اسلامی حوزه‌های علمیه، افزود: این مطالعات ما را به سمت تعاریف و تفاسیر جدید از ایمان و نیز بازنگری و تحقیق جدید در این عرصه رهنمون می‌سازد؛ تحقیقات نشان می‌دهد که شکاکیت و لزوماً برداشت‌های غیر قاطعانه و غیر غرض‌ورزانه باایمان سر ستیز ندارد.
وی بررسی رابطه میان ایمان با دانش‌های مختلف را مهم ارزیابی نمود و اذعان داشت: در ارائه مقالات این همایش، رابطه میان ایمان بااخلاق، عرصه سیاست و علوم اجتماعی موردتوجه قرار گرفته، به‌عنوان مجموعه میان‌رشته‌ای موردتوجه قرار می‌گیرد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سبحانی، حوزه مطالعات کاربردی ایمان را از دیگر مباحث ارائه شده در این همایش توصیف کرد و ابراز داشت: در دنیای مسیحیت و غرب، ۸۰ سال است که بحث مطالعات عینی و کاربردی ایمان به‌صورت جدی و با ریز ابعاد مختلف ایمانی بررسی می‌گردد.
وی، بحث چه باید کرد و تجویزهای حوزه ایمان را موردتوجه قرارداد، گفت: با انجام مطالعات جدید می‌توان نوع مواجهه دین‌باوران و رهبران دینی نهاد دین را با عرصه ایمان ورزی تعریف کرد. بحث موعظه و تبلیغ و تذکر تنها نقطه آغاز مواجهه باایمان است و ایمان پیچیده در دنیای مدرن، نیازمند مراقب‌ها، محافظت‌ها، تحلیل‌ها و تیمارهای پیچیده و دقیقی است.
رئیس شورای سیاستگذاری این همایش ملی، در پایان سخنان خود با تأکید بر این که حوزه و دانشگاه باید مرکز مستقل پژوهشی را برای مطالعات ایمان گشوده، از ظرفیت محققان و متخصصان رشته‌های گوناگون بهره‌مند شوند، اظهار داشت: ما دچار تأخیر علمی و فرهنگی در حوزه مطالعات ایمان هستیم؛ انجمن کلام اسلامی و دانشگاه فارابی تهران آمادگی دارد تا با مساعدت مجموعه اندیشوران کشور این مجموعه را تقویت نموده، این مطالعات را کاربردی و عملی و ناظر به نیازهای نسل جوان دنبال نماید؛ قطعاً این رویه نتایج و آورده‌های ارزشمندی را در حوزه صیانت از ایمان به دنبال خواهد داشت.
نظر شما