خبرگزاری حوزه| صحیفه سجادیه، مجموعه‎ ای از ادعیه امام سجاد(ع) است که بعد از قرآن کریم و نهج البلاغه حاوی والاترین معارف الهی شمرده می‎ شود و به حق أخت القرآن (خواهر قرآن) و انجیل اهل بیت(ع) و زبور آل محمد(ص) لقب یافته است.

صحیفه سجادیه تنها شامل راز و نیاز و بیان حاجت در پیشگاه خداوند متعال نیست، بلکه دریای بیکرانی از علوم و معارف اسلامی است که طی آن مسائل عقیدتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و پاره ‎ای از قوانین طبیعی و احکام شرعی در قالب دعا مطرح شده است.

صحیفه تجسم بخش تجرد کامل از عالم ماده و انقطاع از خلق و ارتباط با خداوند باری ‎ تعالی، و تکیه به اوست و بیشتر دعاهای صحیفه، برنامه هایی برای اخلاق و کمالات روحی وضع کرده است، که بدان وسیله مقام انسانی بالا می‎ رود و آدمی ارتقا پیدا می کند. از این رو صحیفه سجادیه همواره در میان طلاب و فضلای حوزه جایگاه خاصی داشته است. یکی از این مجموعه های حوزوی که در عرصه نشر معارف این کتاب ارزشمند گام برداشته است، مرکز فرهنگی تبلیغی نشر معارف صحیفه سجادیه است که برای آشنایی هرچه بیشتر با فعالیت های آن گفت و گویی انجام داده‌ایم با حجت الاسلام صادق صالحی، مدیر این مرکز فرهنگی تبلیغی که تقدیم خوانندگان می شود:

سوال: ضمن تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید، در ابتدا قبل از این که وارد بحث تشریح عملکرد این مرکز شویم، بفرمایید چه شد که ضرورت تشکیل این مرکز احساس شد و برای فعالیت و راه اندازی آن چه کارهایی انجام دادید؟

بسم الله الرحمن الرحیم

بنده هم از شما متشکرم.

صحیفه سجادیه یکی از گنجینه های معنوی و معارفی شیعه است و معارف ناب اهل بیت در باب دعا از زبان اهل بیت علیهم السلام مطرح شده است و امام خمینی(ره) دعا را قرآن صاعد معرفی کرده است و بیان داشته اند صحیفه سجادیه قرآن صاعد است. از سوی دیگر مقام معظم رهبری با توجه به بیانیه گام دوم انقلاب که صادر کرده اند، یکی از سرفصل های این بیانیه، ترویج اخلاق و معنویت در جامعه است؛ چیزی که در جامعه مؤثر است و می تواند اخلاق و معنویت را ترویج دهد، صحیفه سجادیه و دعا است. مقام معظم رهبری در جاهای دیگر هم فرموده اند که صحیفه برای اصلاح یک جامعه کافی است. با توجه به این که دعا با فطرت انسانی همخوانی دارد، به انسان انگیزه و جهت می دهد و از این جهت توجه فعالان فرهنگی و مبلغان دینی به آن اهمیت زیادی دارد.

در این راستا ما در مسجد امام حسن عسکری علیه السلام پردیسان قم بحث هایی پیرامون صحیفه سجادیه را در جمع طلاب داشتیم طرح این مباحث بر اساس نیازی بود که احساس می شد. مدتی از فعالیت های ما در این عرصه می گذشت و دایره فعالیت ها روز به روز بیشتر می شد؛ در این شرایط دوستان پیشنهاد دادند که حال که کار توسعه یافته است، یک مرکز و کانون فرهنگی در راستای تبلیغ تخصصی صحیفه سجادیه تأسیس شود.

البته مجموعه های دیگر هم در این عرصه فعال هستند، ولی با توجه به این که صحیفه سجادیه گنجینه ای بزرگ و وسیع برای شیعه است، حضور ما هم در این عرصه ضروری بود. بعد از گذشت مدتی از فعالیت های ما، این مرکز به صورت رسمی از سازمان تبلیغات اسلامی مجوز گرفت و در حال رایزنی برای اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم هستیم.

سوال: چه زمانی مجوز رسمی شما صادر شد؟

مرکز فرهنگی تبلیغی نشر معارف صحیفه سجادیه در دی ماه مجوز خود را اخذ کرد که برای این کار جمعی از طلاب شامل اساتید حوزه، امام جماعت مسجد و...، به عنوان هیئت مؤسس پای کار آمدند. این مرکز در راستای نشر معارف صحیفه سجادیه تأسیس شد که در رابطه با تبلیغ و ترویج معارف صحیفه سجادیه کار خود را دنبال می کند.

سوال: فعالیت شما صرفا به مسجد امام حسن عسکری علیه السلام محدود می شد؟

خیر؛ قبل از تشکیل این مرکز در کنار فعالیت هایی که در مسجد امام حسن عسکری علیه السلام داشتیم، در عرصه فضای مجازی نیز کانالی به عنوان صحیفه زندگی فعال بود که بعد از فعال شدن این مرکز کانال هم به آن ملحق شد و همچنان با اعضای خود در ارتباط است و برنامه ها در این کانال قرار داده می شود. عکس نوشت ها، معارف صحیفه، سخنرانی اساتید، شرح دعاهای مختلف صحیفه سجادیه و... در این کانال دنبال می شود.

سوال: قبل از این که این مرکز فعال شود، فعالیت ها به چه صورت بود؟

در مسجد کارگاه صحیفه سجادیه برای عموم نمازگزاران فعال بود که البته با توجه به این که مسجد امام حسن عسکری علیه السلام منطقه ای بنا شده که بیشتر مجتمع های مسکونی طلاب قرار دارد، بیشتر مخاطبان ما در این کارگاه ها طلاب هستند.

سوال: برای گروه های سنی مختلف هم برنامه های داشتید؟

بله، علاوه بر این که برای عموم مردم و بزرگسالان کارگاه هایی برگزار کنیم، برای کودکان نیز دوره های آشنایی با معارف صحیفه سجادیه را هم برگزار کردیم که ترویج معارف صحیفه سجادیه متناسب با نوجوانان به صورت جداگانه انجام می شود.

این مرکز در شب میلاد امام سجاد علیه السلام با حضور امام جمعه پردیسان، حجت الاسلام والمسلمین حامدی به صورت رسمی فعال شد. البته همانطور که گفته شد، در گذشته هم کارهایی داشتیم ولی به صورت رسمی و منسجم تر از دی ماه سال گذشته کارها دنبال شد.

سوال: فعالیت های این مرکز را بعد از فعالیت رسمی اش شرح دهید.

بعد از این که مرکز فرهنگی تبلیغی نشر معارف صحیفه سجادیه فعالیت رسمی خود را شروع کرد، کارهایی را انجام داد و کارهایی را هم برای آینده در نظر گرفته است. یکی از کارهایی که داشتیم، جلسات صحیفه خوانی و انس با صحیفه سجادیه بود. هفته ای یک جلسه در مسجد امام حسن عسکری علیه السلام این جلسات با حضور یکی از اساتید از جمله حجج اسلام والمسلمین اعوانی، فؤادیان، مظفری و خود بنده و دیگر اعضای هیئت مؤسس برگزار می شود. شرح و تفسیر صحیفه سجادیه هفته ای یک جلسه در روزهای شنبه و در روزهای سه شنبه شب در مسجد برگزار می شود.

کار دیگر تشکیل جلسات صحیفه سجادیه برای مراکز دینی و فرهنگی و مساجد و هیئاتی بود که درخواست می کردند این دوره ها برای مخاطبان آنها نیز برگزار شود.

فعالیت دیگر، راه اندازی کتابخانه تخصصی صحیفه سجادیه بود. این کتاب ها صرفا محدود به مسجد امام حسن عسکری علیه السلام نمی شود و به دیگر نهادهای دینی و مساجد اهدا می شود.

برنامه دیگری که دنبال شد، کارگاه بیان مهارت های صحیفه سجادیه بود. این کارگاه با همکاری مرکز تخصصی صحیفه سجادیه و مرکز جهانی شیعه شناسی دنبال شد که در این راستا یک کارگاه یک روزه در مسجد امام حسن عسکری پردیسان تشکیل شد که از طریق هیئت آنلاین هم به صورت زنده پخش شد. این کارگاه در ایام شیوع کرونا مخاطبان زیادی را به خود جذب کرد. اساتید این کارگاه ها نیز حجج اسلام والمسلمین رفیعی، اعوانی، غلامعلی، فؤادیان و وحیدی بودند.

پیش از ماه مبارک رمضان کارگاه راهکارهای بیان صحیفه سجادیه تدریس می شد که طلاب بتوانند از صحیفه سجادیه در فعالیت های تبلیغی خود استفاده کنند. استقبال خوبی از این کلاس ها شد و حتی علاوه بر طلاب ساکن قم، از شهرستان ها هم برای شرکت در این کلاس ها آمدند. این کارگاه از صبح تا عصر ادامه داشت و کار خوبی بود که استقبال خوبی را هم به دنبال داشت. حضوری ها حدودا بین ۱۰۰ نفر می شدند. مجازی هم تا ۴۵۰ نفر به صورت آنلاین حضور داشتند. موضوعات مطروحه در این کارگاه شامل اهمیت تبلیغ صحیفه سجادیه و اهمیت انس و ارتباط با صحیفه سجادیه بود.

* موضوعات در صحیفه سجادیه آماده است

در صحیفه سجادیه موضوعات آماده است. اگر بخواهیم درباره پدر و مادر صحبت کنیم، دعای ۲۴ در پیش روی ماست، دعای ۲۵ در رابطه با فرزندان است، درباره بیماری هم دعای ۱۵ و هفتم صحیفه سجادیه است. در این کتاب ارزشمندی درباره باران دعای مخصوص وجود دارد، درباره رمضان، روز عید و... به صورت آماده دعاها در دسترس ماست. یک طلبه اگر بخواهد از این معارف ناب دینی و اسلامی استفاده کند، صحیفه سجادیه در پیش روی اوست که متأسفانه در عین این ظرفیت بزرگ، هنوز به گوش خیلی از مردم نرسیده است. دعا درباره در امان ماندن از شیطان، یاد مرگ، روز جمعه، دعا به وقت مرگ، دعا درباره رزق و روزی، ماه مبارک رمضان و...، همه و همه در صحیفه سجادیه به آن پرداخته شده است. وقتی این مباحث را برای مردم عرضه می داشتیم، مردم می گفتند این حرف، حرف نویی است، در حالی که در صحیفه مبارکه سجادیه به آن پرداخته شده است. وقتی این مباحث در میان مردم مطرح می شود، شاهد اثرگذاری آنها بودیم.

لازم به ذکر است که با توجه به این که استقبال خوبی از این کارگاه شد و از سویی عرضه آن برای مردم هم لازم است، قرار است که چنین کارگاه هایی ادامه داشته باشد.

* برگزاری مسابقه ای با ۵ هزار مخاطب

کار دیگری که انجام شد، مسابقه دعای ۲۴ صحیفه سجادیه بود که این طرح هم با استقبال ۵ هزار نفر شرکت کننده انجام شد و به این صورت بود که با دعوت از حجت الاسلام والمسلمین فؤادیان از اساتید صحیفه سجادیه، در ۵ جلسه مباحث پیرامون دعای ۲۴ که در رابطه با والدین است، مطرح شد.

این دعا هر هفته در مسجد قرائت می شد و مباحث آن تشریح می شد؛ فایل های آن آماده سازی و پیاده سازی شد و در کانال مجازی (صحیفه زندگی) قرار گرفت، این محتوا در کانال صحیفه سجادیه که برای مرکز نشر صحیفه سجادیه هم هست، قرار داده شد.

این مسابقه با محوریت صحبت های استاد و متن خود دعای ۲۴ برگزار شد که با توجه به این که این بحث خانوادگی است و همه یا پدر و مادر هستند یا پدر و مادر دارند یا داشته اند و الآن در قید حیات نیستند، استقبال خوبی از آن شد.

این مسابقه در میان نوجوانان دختر و پسر هم به صورت مجزا برگزار شد؛ به این صورت که علاوه بر شب هایی که این مباحث برای عموم مردم ارائه می شد، پنج شنبه شب ها هم در هیئت های دانش آموزی مسجد معارف دعای ۲۴ صحیفه سجادیه در ۵ جلسه توسط خود بنده با زبانی ساده و قابل فهم برای این قشر از جامعه مطرح شد، در این بخش ۱۵۰ نفر دختر و پسر شرکت کردند.

جوایز ارزنده ای هم از سوی مرکز تهیه و در شب ولادت پر خیر و برکت حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها به برگزیدگان اهدا شد.

این طرح، طرح خوبی بود، چراکه این دروه ها و طرح ها جرقه ارتباط با صحیفه را برای مردم و مخاطبان ایجاد می کند. برخی با شرکت در این دوره ها یا مسابقات، برای اولین بار بود که دعای صحیفه سجادیه را می خوانند؛ همچنین طلبه ها هم بیشتر به این کتاب ارزشمند اهتمام می یابند و این ادعیه را با هم مباحثه می کنند.

* مسابقه دوم بعد از استقبال گسترده از مسابقه اول

وقتی این استقبال دیده شد، مسابقه دوم به مناسبت عید غدیر در دستور کار قرار گرفت. این مسابقه بزرگ هم با دعوت از حجت الاسلام والمسلمین اعوانی اجرا می شود. دعای ۱۵ صحیفه سجادیه که در زمینه بیماری است به عنوان موضوع مسابقه قرار گرفت. این دعا معارف زیادی برای بیمار دارد و او را متوجه خداوند می کند، تا جایی که خیلی ها که با این معارف بلند آشنا شدند، اذعان داشتند که با بیماری مان بهتر توانستند کنار بیایند.

چندی پیش یکی از سلبریتی ها می گفت که بیماری ای داشتم که خیلی مرا اذیت می کرد و وقتی با دعای ۱۵ صحیفه سجادیه آماده شدم، این دعا من را بسیار آرام کرد و نگرش من را تغییر داد. این مسابقه نیز در سه سطح برای بزرگسالان، دختران و پسران نوجوان اجرا می شود.

علاقه ‌مندان به شرکت در این مسابقه می‌توانند برای دریافت اطلاعات بیشتر، ثبت نام و دریافت متن دعای پانزدهم و یا صوت آن به کانال مرکز نشر معارف صحیفه سجادیه در پیام رسان ایتا (کانال صحیفه زندگی) به نشانی sahife_zendegi@ و یا کانال مرکز تخصصی صحیفه سجادیه در پیام رسان ایتا به نشانی https://eitaa.com/sahyfeh مراجعه کنند.

آزمون دومین مسابقه سراسری صحیفه سجادیه یکشنبه ۲ مرداد ماه به صورت آنلاین برگزار می گردد که زمان دقیق، جزئیات و لینک شرکت در آزمون در کانال مرکز تخصصی صحیفه سجادیه اطلاع رسانی می شود.

سه روز پس از برگزاری آزمون نتایج اعلام می شود و نحوه اهدای جوایز در پایگاه مرکز تخصصی صحیفه سجادیه و مرکز نشر معارف صحیفه سجادیه منتشر می شود

* آمادگی اعزام استاد صحیفه سجادیه برای مساجد و هیئت ها

همچنین در مساجد پردیسان اعلام کردیم که هر مسجدی که بخواهد، استاد اعزام می کنیم. تا کنون برخی مساجد این درخواست را داشتند که اساتید را اعزام کردیم و صوت ها و فایل های پیاده شده آن نیز در اختیارشان قرار می گیرد.

یک طرح دیگر که داریم، برپایی نمایشگاه صحیفه سجادیه است. این نمایشگاه در دو بخش است یکی دعای ۱۵ است که با همکاری مرکز تخصصی صحیفه سجادیه در بیمارستان ها دنبال می کنیم. با توجه به معارف این دعا، در قالب تابلوهایی با طرح هایی در این موضوع در معرض دید بیماران و همراهانشان و همچنین کادر درمان قرار گیرد.

از کنار این طرح به این نتیجه رسیدیم که مبلغانی برای حضور در بیمارستان ها و آرامش دهی به بیماران بر اساس این دعای صحیفه سجادیه فعال شوند.

همچنین دنبال این هستیم که نمایشگاه هایی در اماکن مقدسه و.. که بتوان نکات ناب صحیفه سجادیه را در قالب یک نمایشگاه در معرض دید اقشار مختلف مردم قرار دهد، برپا کنیم.

* اهتمام طلاب به صحیفه سجادیه در طرح حدیث خوانی حوزه

کار دیگری که داشتیم، در راستای حدیث خوانی حوزه است؛ حوزه چند سالی است که بحث حدیث خوانی را دنبال می کند که بر اساس آن طلاب سطوح عالی هفته ای یک روز حدیث خوانی را دارند. یکی از این کتاب های حدیثی، صحیفه سجادیه است که در مساجد دنبال می شود. حدیث خوانی با محوریت صحیفه سجادیه زمینه ساز انس و ارتباط طلبه و آشنایی معارف صحیفه سجادیه و در ادامه انتشار آن می شود.

در طی سال بر اساس تجربه ای که داشتیم، چهل تا ۶۰ نفر در این بحث حدیث خوانی شرکت کردند. در این مسیر باید توجه داشت که در ابتدا باید بدانیم صحیفه سجادیه را چطور بخوانیم و بعد شروع کردیم دعای هفتم را تبیین کردیم و در ادامه دعای ۲۹ و دیگر دعاها را در ۲۴ جلسه برای طلاب ارائه کردیم. این هم طرح با برکتی است که معاونت تهذیب و تربیت و انجمن حدیث حوزه آن را راه انداختند و پیگیر هستند.

* درباره امام سجاد و اینکه چرا این امام همام به دعا روی آوردند، بگویید.

درباره فعالیت امام سجاد علیه السلام باید بگوییم که دوران امامت امام سجاد یکی از روش های تبلیغ و ترویج معارف توسط این امام همام، دعا بوده است. برخی گفتند که چون که دوران این امام همام دوران خفقان بود امام نیز غیر از دعا ابزاری نداشت، ولی این سخن کاملی نیست. بلکه در کنار آن، موضوعیت دعا هم بوده است.

شهید صدر درباره صحیفه سجادیه مقدمه ای دارد که بیان می کند، در زمان امام سجاد علیه السلام، دو خطر عالم اسلام را تهدید می کرد؛ یکی فتوحات گسترده اسلام بود که از آن طرف فرهنگ های وارداتی به اسلام راه یافته بودند و این مسئله موجب انحرافاتی می شد که نیاز به مقابله داشت. دوم این که فتوحات گسترده، ثروت های سرشاری را موجب شد که جامعه داشت به سمت رفاه طلبی و دوری از تعالیم دینی می رفت. امام سجاد علیه السلام با تولید و نشر معارف ناب و اصیل اسلامی موجب حفظ جامعه از این خطر شدند. امام با تربیت شاگردان فراوان هم اقدامات ارزشمندی در این مسیر انجام دادند.

راه دوم هم این بود که امام در قالب دعا، معارف ناب اسلامی را مطرح می کردند که جامعه در سیلاب هوا و هوس غرق نشود و نظام ارزشی را با صحیفه سجادیه برای مردم تبیین کردند.

صحیفه سجادیه زمینه بندگی را فراهم می کند. امام سجاد علیه السلام در تبیین معارف دینی در حد اعلی عمل کرند.

صحیفه سجادیه خلوتگاه انس امام معصوم با خداوند است، لذا معارف ناب اسلامی را انسان در این ادعیه می تواند دنبال کند. برای خود طلاب هم این مسئله مهم است که علامه مجلسی اول، مرحوم محمد تقی مجلسی، وقتی در اصفهان در دوران نوجوانی متوسل می شود به امام زمان که در سیر و سلوک منبع معتبری در اختیار داشته باشد، در مکاشفه ای که داشتند، امام زمان صحیفه سجادیه را به او معرفی می کنند.

امروز عرفان های کاذب زیادی در جامعه وجود دارد که برای جامعه ای بر اساس فطرت نیازمند معنویت است، اگر مسیر درست را برای آنها معرفی نکنیم، گرفتار انحراف می شود. صحیفه سجادیه راهی مستقیم در این مسیر است؛ مرحوم مجلسی چهل سال در زمینه نشر معارف صحیفه سجادیه تلاش کردند و گفته می شود در آن دوره، مردم اصفهان بر اساس این معارف ناب، با مقامات بالایی رسیدند.

صحیفه سجادیه یک دوره تفسیر قرآن کریم است و انسان باید از این فرصت استفاده کند. تجربیات و خاطراتی از ادیان دیگر در رابطه با صحیفه سجادیه وجود دارد که به صورت مستند در اختیار قرار دارد، همچنین اهل سنت نیز در این عرصه سخنانی گفته اند که لازم است به آنها پرداخته شود.

نباید در این عرصه غفلت کرد و مرکز فرهنگی تبلیغی نشر معارف صحیفه سجادیه در این عرصه تلاش می کند تا از غفلت جلوگیری شود.

گفت‌وگو: علیرضا سهلانی