به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، نشست هم اندیشی «از الهیات اجتماعی تا ارشاد اجتماعی» با موضوع حجاب، امروز در سالن جلسات دانشگاه باقرالعلوم(ع) با حضور اساتید و پژوهشگران برگزار شد.

این نشست که با همکاری پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پژوهشگاه مطالعات تمدنی و اجتماعی، شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی، مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی، مرکز مطالعات و سنجش دینداری و دانشگاه باقرالعلوم(ع) دانشکده فرهنگ و علوم اسلامی برگزار گردید.

دبیری این جلسه بر عهده حجت الاسلام احمد اولیایی مدیر روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم بود و سخنرانان به موضوعاتی از جمله، بررسی ابعاد فقهی و اجتماعی حجاب، ابعاد فقهی سیاست ترویج حجاب، غفلت از زیر ساخت های فرهنگی حجاب، حجاب و چالش های ادراک عدالت جنسیتی، بایدها و نبایدهای سیاستگذاری حجاب، گونه شناسی واکنش های معنوی به گشت ارشاد، تحلیل رسانه از حرکت اعتراضی به گشت ارشاد، بی ایدگی حجاب و زن معاصر، استخفاف راهی برای عرفی شدن، انسان معطوف به تصویر و حجاب از گریز تا ستیز،تنوع در سیاست فرهنگی، حجاب و سلبریتی های ایرانی و مدیریت جنگ روایت ها، رویه های جمهوری اسلامی در مواجهه با پدیده های فرهنگی و جبهه انقلاب در مواجهه با بحران های اجتماعی به ارائه پرداختند.

حجت الاسلام و المسلمین حمید پارسانیا، رئیس کمیسیون حوزوی شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی به ارائه بحث با موضوع ابعاد فقهی ،اجتماعی حجاب پرداخت و گفت: بیان ابعاد فقهی و اجتماعی حجاب بسیار ضرورت دارد، حجاب تمام مسئله نیست، بلکه بسیاری از مسائل که تحت پوشش حجاب و پوشش بروز و ظهور اجتماعی پیدا کرده باید تبیین شوند.

وی در ادامه ضمن اشاره رقابت‌ها و زیست های مختلف در این زمینه عنوان کرد: وجود رقابت‌ها و زیست های مختلف فرهنگی زمینه بسیاری از مغالطات برای یارگیری از فضای متفاوت را به وجود می‌آورد و تبیین آن چه می‌دهد می‌تواند بستر برخی از مغالطات و کنش‌گری های آگاهانه را در جامعه ایجاد کند.

حجت‌الاسلام مجید دهقان به موضوع بی ایدگی حجاب و زن معاصر عدم وجود ایده مناسب در موضوع حجاب را یکی از ضعف های موجود تلقی و گفت: سیاست ما موضوع محور است نه ایده محور، تفکیک بین تفکر دینی و تفکر حاکمیتی لازمه جامعه است.

وی در ادامه به تزاحم و پیچیدگی‌های موجود در جامعه اشاره و عنوان کرد: مزاحم و پیچیدگی هایی در جامعه وجود دارد که بعضی از آن ها عبارتند از؛ تزاحم بین مشروعیت و مقبولیت اجتماعی در مباحث زنان، تزاحم بین شهروند در حیطه قانون و انتخاب فرهنگی که با ارائه ایده در چهارچوب فرهنگی می‌توان به رسمیت شناخت و موارد دیگر که با رفع این پیچیدگی ها می‌توان در جامعه ایده ارائه کرد.

دکتر سمیه حاج اسماعیلی با موضوع رویه های جمهوری اسلامی در مواجهه با پدیده های فرهنگی به ارائه بحث پرداخت و گفت: یکی از دغدغه های جدی سیاستگذاران فرهنگی پس از پیروزی جمهوری اسلامی موضوع حجاب و پوشش بوده و در این جهت مصوبه های قانونی بسیاری را دولت تصویب کرده است.

پژوهشگر گروه مطالعات اجتماعی پژوهشکده زن و خانواده در ادامه اضافه کرد:در دهه اول انقلاب حجاب و پوشش یکی از شاخص های جدی حاکمیت بود و بدون پرداخت کمترین هزینه به آن ورود پیدا کردو بدنه جامعه با آن همراهی کرد.

وی در ادامه افزود: مهم‌ترین عامل در پدیده بی حجابی توجه و تعرض به بی حجابی به عنوان معلول است و احیای ارزش های دینی در مسئله حجاب به صورت خاص امری است که بدون احیا و تقویت کانون خانواده ممکن نیست و باید خانواده‌ها در این مورد نقش فعال داشته باشند و حکومت نیز باید کمک کند.

خانم عفت عرب زاده در ادامه این نشست ضمن اشاره به موضوع جبهه انقلاب در مواجهه با بحران های اجتماعی ابراز کرد: برای اینکه ما دقیقاً مشخص کنیم که جبهه انقلاب در مواقعی مثل اتفاقات اخیر درباره حجاب چگونه باید ورود و عمل کند تا به نتیجه مطلوب برسد نیازمند این هستیم که نسبت به مسئله اصلی، شناخت کامل و کافی داشته باشیم.

وی در ادامه افزود: از بین بردن ایمان صادقانه، عمیق و راسخ همان هدف اصلی دشمنان انقلاب اسلامی از اتفاقات و ناهنجاری های به وجود آمده در کشور است که تلاش دارند سیاستگذاری برپایه شهوت را در جامعه اسلامی به پیش برد.

حجت الاسلام سید محمد حسین هاشمیان، مدیر گروه مدیریت راهبردی دانشگاه باقر العلوم علیه السلام باید ها و نباید ها در سیاست گذاری حجاب را اینگونه عنوان کرد: اگر بخواهیم موضوع سیاستگذاری حجاب را بهتر بفهمیم مثل سایر مسائلی که نظام سیاستگذار با آن مواجه می‌شود مهم‌ترین گام فهم دقیق مسئله و چگونگی صورت بندی آن است.

وی در ادامه اضافه کرد: دینداری که در فضای باز و رسانه و در بین جوانان و نوجوانان شدت بیشتری پیدا می کند یکی از زمینه های بدحجابی امروز و علت اصلی آن زمینه سیاسی و اقتصادی بی‌حجابی و گردش اقتصادی این سنخ از پوشش ها و مد لباس ها برای برخی از افراد است.

حجت‌الاسلام مهدی شجریان با موضوع حجاب و چالش های ادراک عدالت جنسیتی ادامه داد: ما برابری را شرط تحقق عدالت نمی دانیم و عدالت جنسیتی و عدالت را در دوسطح واقعی و ادراکی می‌دانیم، عدالت واقعی مقتضی برابری و گاهی اقتضای عدم برابری در حقوق و تکالیف است؛ اما در سطح ادراکی داستان کمی متفاوت می شود.

حجت‌الاسلام شجریان به فلسفه‌های حجاب اشاره و عنوان کرد: با بررسی بین ۵۰منبع و مطالعه آن ها حجاب را حول ۴ محور یافتیم، که شهید مطهری نیز در کتاب مسئله حجاب به آن اشاره کرده که عبارتند از ؛ آرامش روانی برای خود افراد، تحکیم نظام خانواده، تقویت نیروی کار اجتماعی و حفظ حرمت زن.

وی در ادامه اضافه کرد: در سطح ادراکی برابری اصل بوده و نابرابری خلاف اصل است؛ به این معنا که مادامی که دلیل موجهی بر نابرابری ارائه نشود ادراک عدالت با شکست مواجه می شود و دچار اختلال می گردد و فلسفه های مشهور و رایج برای حجاب عفاف را توجیه می‌کنند و مصادیقی از حجاب که منطبق با مسئله عفاف نیستند نیازمند به توجیه هستند که در غیر این صورت مسئله ادراک عدالت جنسیتی با چالش مواجه می شود.

حجت الاسلام اصغر اسلامی تنها، استادیار مطالعات فرهنگی و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام گفت: با دو انسان معطوف به تصویر که میل به بی حجابی دارد و انسان دینی که معطوف به کلمه است و معنا را با حجاب و پوشاندن نشان می‌دهد روبه رو هستیم.

وی ادامه داد: حجاب مسئله فردی و شخصی و نهادی نیست، اگر حجاب را در سطح تمدنی تحلیل کنیم با ۲ نوع تمدن روبه رو هستیم ، تمدنی که تصویر پایه است و تمدنی که کلمه پایه است.

در بخشی از این هم اندیشی حجت الاسلام احمد شاکرنژاد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به موضوع گونه شناسی واکنش های معنوی به گشت ارشاد اظهار داشت: در حوزه معنویت پژوهی این سوال مطرح است که معنویت های جدید کنشگری های اجتماعی دارند یا ندارند؟ که در این باره برخی می‌گویند دارند و برخی نیز اعتقاد به عدم کنشگری اجتماعی هستند.

وی در ادامه افزود: در ماجرای اخیر درباره برخورد گشت ارشاد با خانم مهسا امینی در اینستاگرام تعداد ۵۰۰ پیج معنویت گرا را بررسی کرده ام تا موضع آن‌ها را مورد بررسی و مطالعه قرار دهم که نتیجه آن این بود که دسته های معنویت گرا متناسب با عصر جدید معنویت را تعریف کرده و متناسب با آن موضع گرفته اند.

دکتر سید محمد علی غمامی، مدیر گروه مطالعات فرهنگی و ارتباطات دانشگاه باقر العلوم علیه السلام در ادامه این نشست با موضوع بدلواره های اربعین به ارائه پرداخته و مطرح کرد: حجاب یک مسئله اجتماعی است که طبیعتاً آخرین مسئله نیز نیست که تبدیل به بحران می‌شود، مسائل اجتماعی دیگری نیز بوده که تا به حال تبدیل به بحران شده و دشمنان به آن دامن زده اند.

وی عنوان کرد: ما باید معطوف به مسئله اجتماعی حجاب شویم و تعریفی از حجاب در نظام حاکمیتی باید ارائه شود تا به بهترین شکل این مسئله اجتماعی درک شود.

خانم مریم منصوری، نویسنده و فعال فرهنگی حوزه بانوان در ادامه این نشست با موضوع حجاب و بدن بندی خاطرنشان کرد: در ساحت روح مندی غرب و در ذهن انسان غربی بدن انسان نقطه ثقل مقاومت می شود و هنر سرمایه داری مدرن این است که مصرف گرایی لذت محور در فضای جدید پر رنگ کند و سرمایه داری متاخر با بحث از هستی بدنی شده، خود را تقویت می‌کند.

وی در ادامه افزود: با حاکمیت این فضا بر جوامع هویت انسانی بدنمند می شود که شاید بهترین جا برای تصور این گفته فضای اینستاگرام باشد که با تصویر و بدن افراد تجربه می‌شود و زبان انسان ها از تکلم را به تصویر تغییر می دهند.

در ادامه این نشست دکتر سید محمد کاظمی، عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به بحث سلف در فضای مجازی خاطرنشان کرد: سلف به شدت در جامعه متورم می‌شود و به راحتی وارد زندگی مردم شده است ، سلف تعریف شده براساس طبقات در فضای مجازی به فرد ارزش ها و هنجارها را نشان می‌دهد و نحوه تبعیت را مشخص می‌کند.

عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اضافه کرد: براساس گفته علمای سیاست ، سیاست در فضای ساختارهای کلان تعریف نمی‌شود و تمام کنش ها ، رفتارها و سبک های زندگی انسان را می‌توان محل سیاست در نظر گرفت که باعث می‌شود مسائل جزئی را در بحث کلان مطرح شوند.

وی افزود: شبکه های معاند و رقیب در تلاش هستند هر مبحث اجتماعی که قابلیت سیاسی شدن را دارد با غیر طبیعی جلوه دادن تبدیل به مباحث سیاسی و موضوعات ثانویه کنند و به بحران اجتماعی تبدیل کنند.

دکتر علیرضا مؤمن پژوهشگر مطالعات اجتماعی با اشاره به موضوع مورد بحث با عنوان غفلت از زیرساخت‌های فرهنگی برای ساماندهی امر حجاب اظهار داشت: اگر مسئله حجاب را به عنوان امری با چند بعد بدانیم طبیعتاً ساماندهی آن نیز باید با نگاهی باشد که به ابعاد مختلف آن توجه داشته باشد.

پژوهشگر مطالعات اجتماعی در ادامه افزود: در زیرساخت ساماندهی لایه های مفهومی تر از فرهنگ باید مورد توجه قرار گیرد و جامعه اسلامی توانایی ارزیابی اجتماعی در موضوعات مختلف را داشته باشد تا بتوان زیر ساخت های فرهنگی را ساماندهی کرد.

خانم حوریه بزرگی، پژوهشگر فرهنگ و اتباطات در ادامه این نشست با اشاره به فضای حاکم در فضای مجازی مطرح کرد: در فضا و عصر حاضر معانی را رسانه‌ها روایت می‌کنند و اینکه چه معنایی تولید و غالب شود و جهان ذهنی افراد و افراد عمومی چگونه شکل بگیرد، نسبت جدی با اینکه چه کسی روایت ها را مطرح می‌کند، دارد.

وی در ادامه با اشاره به اتفاقات شکل گرفته درباره فوت مهسا امینی ابراز کرد: در جبهه‌ رقیب رویکرد کلی وجود دارد و از یک بستر نرم فرهنگی شروع می کنند تا کم‌کم فرایند استعمار زن را شکل دهند و گام به گام با جذب قشرهای خاکستری مراتبی از نافرمانی و مقابله با حاکمیت را کلید بزنند.

حجت الاسلام والمسلمین رضا اسلامی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ادامه با ارائه موضوع ابعاد فقهی سیاست ترویج حجاب عنوان کرد: اخلاق اسلامی با فقه ممزوج شده است و مسئله حجاب یک مسئله شخصی نیست بلکه امری اجتماعی بوده و تبعات عمومی دارد به عنوان مثال؛ اگر کسی نمازش ترک شود می گویند فلانی نمازش را نخوانده و این انعکاس پیدا می کند و جنبه اثباتی آن آثار اجتماعی پیدا می کند؛ همچنین در روزه خواری، ترک حج و ترک حجاب نیز اینگونه است جنبه عمومی دارد.