به گزارش خبرگزاری حوزه، استاد علی اکبر رشاد رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در همایش ملی "اجتهاد عقل گرا" که در قم برگزار شد، گفت: رساله شافعی اولین کتاب اصولی نیست، بلکه طبق نقل قول های دقیق حضرات صادقین(ع) مؤسس دانش اصول هستند که ممکن است در تدوین آن عامه اهل سنت پیشی گرفته باشند؛ مرحوم سید مرتضی در ابتدای طرح و تدوین اصول فقهی شیعه در خصوص ضرورت تدوین یک علم برای شیعه در مقابل اصولیون سنی می گوید که مبادی و مسائل جدا است و بسیاری از اصولیون سنی در آن زمان این دو مسأله را خلط کردند.

وی با بیان ضرورت عقل و عقلانیت در فهم روایات و دین الهی گفت: کاربست نقل در گروه آن است که این دسته از معلومات و معارف را که عقل محض است به دست آورده باشیم؛ عقل گستره بسیار وسیعی در حوزه تولید معرفت دینی ایفا می کند؛ عقل منبع و مصباح و معیار است اما بیش از این در معرفت دینی نقش آفرینی می کند و باید گفت عقل حجت ساز است و اگر عقل به کار بسته نشود حجیت کتاب و سنت هم اثبات نمی شود.

استاد رشاد گفت: تحفظ بر متون و نصوص در ظرف تاریخی خود لازم بود، اما وقتی این تشخیص سبب شد که بعضی نسبت به فقه شیعه ایراد بگیرند و آن را غیر عقلانی بدانند، بسیاری از علما به سمت اصول فقه رفتند.

وی خاطرنشان کرد: عقل مبناپرداز است و اصول فقه ما نیز مبنای خود را از عقل دریافت می کند و همچنین عقل در فقه نیز مبناساز است؛ به سهم عقل و قرآن در استنباط کم توجه شده ایم و نیاز داریم اصول را توسعه بدهیم.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تاکید کرد: تمام علم اصول بر تمام کلام استوار است و چون کلام شیعه با کلام اهل تسنن متفاوت است باید اصول شیعه نیز متفاوت شود.

وی در پایان گفت: اصول فقه مبنا دارد و همه مسائل و قواعد آن منطقی و روش شناختی است؛ مرحوم شیخ طوسی نیز همین مطلب سیدمرتضی را در ضرورت تأسیس و تدوین اصول مستقل شیعه بر تفاوت مبانی تأکید می کند و بیان می دارد اصول مبتنی بر علم کلام است.