به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین سید سجاد ایزدهی، رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در هفتاد و چهارمین نشست از سلسله نشست‌های مرکز مطالعات و پاسخ‌گویی به شبهات حوزه های علمیه تحت عنوان «تأملات» به بررسی موضوع «استاد فکر بر محور اندیشه‌های امام خمینی(ره)» پرداخت و گفت: تعبیر مقام معظم رهبری در سالگرد وفات مرحوم آیت الله مصباح یزدی از ایشان به عنوان استاد فکر یاد کردند، این منطق و این رویکرد موجب شد ما بتوانیم از برخی شخصیت های محوری و تأثیرگذار یاد کنیم که به معنای واقعی استاد فکر بوده و صرفاً استاد علم نبودند.
وی افزود: اصولاً علم یا معلومات برای بسیاری از اندیشمندان فراهم است؛ اما ضرورتاً پیشران، پیشرو و از افرادی که دانش و جامعه را متحول می کنند، نیستند. وقتی صحبت از علم می شود، منظور دانش معلومی است که در ذهن ما شکل می گیرد. اما الزاماً به این معنا نیست که شخص دارای معلومات زیاد بتواند به خوبی آن ها را پردازش کرده و به اندیشه جدیدی متناسب با این دانش ایجاد نماید. اضافه کردن معلومات در گذر زمان مسئله ای متفاوت با خلاقیت و نظریه پردازی است؛ حافظه فقط محل ثبت اطلاعات است و پیشرو شدن کامپیوتر بوسیله پردازشگر صورت می گیرد. فکر انسان ها همان پردازشگر اطلاعات آن هاست.
حجت الاسلام والمسلمین ایزدهی خاطرنشان کرد: تکرار افکار دیگران به صورت صرف مفید نیست و برای مفید واقع شدن اندیشه‌های ما می بایست بتوانیم نکته یا نکاتی را به آن ها اضافه کنیم.
امام خمینی(ره) نقطه ای عطف در تقسیم زمانه
وی شخصیت علمی امام خمینی(ره) را شخصیتی خلاق دانست و گفت: ایشان فضای موجود جهان معاصر را به گونه ای تحت تأثیر قرار داد که می توان جهان معاصر را به پیش از امام و بعد از امام تقسیم نمود. امام تفکری ایجاد کرد که متناسب با زمانه، متناسب با شرایط و توانمند برای ایجاد اثرات مفید در سطح جهان اسلام و حتی خارج از جهان اسلام بود.
این مدرس حوزه، استاد فکر را فرد دارای توان تحلیل به گونه مطلوب و ارزیابی و بازتولید دانش برشمرد و تصریح کرد: ادبیات دینی ما تا زمان امام خمینی(ره) نیز وجود داشته و افراد متعددی نیز مطالبی را به آن اضافه کرده اند؛ اما تا پیش از ایشان کسی نتوانسته بود این ادبیات را متحول و نوآورانه کند. حضرت امام خمینی(ره) دین داری روزآمد را به مردم عصر امروز ارائه کردند. ایشان مسائل مستحدثه را مورد بحث و پاسخ قرار دادند.
وی با اشاره به اینکه امام خمینی(ره) هم مطرح کننده نظریه ولایت فقیه بودند و هم ماندگاری آن را تضمین نمودند، افزود: حضرت امام فرمودند آن کسی که برای ما شریعت آورده قطعاً برای آن متصدی اجرا نیز تعیین کرده است. امام خمینی(ره) اشبه الناس به امام معصوم را شایسته حکمرانی می دانست و نوع نگاه ایشان مبتنی بر مبنا و دارای نظام واره بود.
بنیان گذاری جمهوری اسلامی؛ جامع و روزآمد
حجت الاسلام والمسلمین ایزدهی بیان داشت: امام راحل(ره) فیلسوف، عارف، عالم علم اخلاق، فقیه، متکلم، جامعه شناس و زمان شناس بود. ایشان مهندسی نظام را به خوبی می دانست و به صورت روزآمد و جامع جمهوری اسلامی را بنیان نهاد.
وی گفت: امام خمینی(ره) برای بقای حکومت اسلامی نیز اندیشه داشتند. ساختار مد نظر امام ساختار بومی و برگرفته از اسلام حداکثری بود؛ یعنی چیزی غیر از نظام مشروطه برگرفته از آموزه های غربی.
رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار کرد: اندیشه های حضرت امام خمینی(ره) عاقلانه و مدبرانه بود که به ایجاد ساختار متناسب با زیست بوم ما منجر شد. نوع نگاه بازخوانی شده امام نظمی است مبتنی بر مردم سالاری دینی و به دور از حزب گرایی.
وی با تأکید بر اینکه تفکیک قوا، انتخابات و احزاب در جمهوری اسلامی ایران چیزی غیر معادل های غربی آن است، اظهار داشت: این ها نوع بازخوانی شده تشکیلات غربی با قرائت اسلامی است.
امام خمینی(ره) برای برون رفت نظام از بحران ها هم برنامه داشت
حجت الاسلام والمسلمین ایزدهی گفت: حضرت امام خمینی(ره) برای حل بحران ها و گره های نظام جمهوری اسلامی نیز راهکارها را ارائه داده است. ایشان به طور مثال مجمع تشخیص مصلحت نظام را در راستای حل اختلافات بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان قانون اساسی ایجاد کرد. تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی، تأسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و سایر دستگاه های ویژه نظام جمهوری اسلامی ایران برای حراست و تضمین بقای این نظام و برگرفته از خلاقیت حضرت امام خمینی(ره) بوده است.
وی ادامه داد: امام یک رویکرد جدید به فقه داشت. ایشان گفتند که فقه شامل فقه فردی و حکومتی است. اینکه بیش از هزار سال فقه به صورت فردی دنبال می شد، ناشی از ذات فقه نبوده و در شرایطی که فقیه بتواند دارای نفوذ اجتماعی گردد، فقه نیز دارای برنامه برای حکمرانی اسلامی هست.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ایجاد انگیزه و نشان دادن نقشه راه برای عاشقان دین را از دیگر ویژگی های شخصیتی امام خمینی(ره) برشمرد و خاطرنشان کرد: ایشان در موقعیت های مختلف واکنش های دقیق را ارائه کردند.
وی گفت: امام در زمان رژیم طاغوت در قبال کتاب اسرار خاص حَکَمی زاده به نام اسرار ۱۴۰۰ ساله، کتاب کشف الاسرار را نوشته و در این کتاب متناسب با اقتضائات زمانه خودش ادله ولایت فقیه را برمی شمارد، سپس آن را جامه عمل نیز می پوشاند و انقلاب اسلامی ایران را رقم می زند.
نگاه امام به مسئله حکمرانی در همه جای دنیا قابل بهره برداری است
این پژوهشگر بیان داشت: امام خمینی(ره) متناسب با شرایط و زمانه خود به ارائه راهکار می پردازد. طبیعی است که باید تحول و پیشروی با حفظ اصول و مبانی داشت و حضرت امام برای تضمین بقای این نظام این روش را در پیش گرفتند.
وی ضمن بیان اینکه امام خمینی(ره) با نظام های نژادپرستانه و سلطه گرایانه مخالفت داشت، افزود: نوع نگاه امام به مسئله حکمرانی و مسائلی همچون نیازها و حقوق بانوان جنبه جهانی داشته و در نقاط مختلف دنیا قابل بهره برداری است.
حجت الاسلام والمسلمین ایزدهی اظهار کرد: اگر نگاه ما جهانی نبود، ناظر به جهان اسلام نبود و مبتنی بر شایسته سالاری و شناخت واقعیت های موجود نبود، طبیعی است که مؤلفه های انقلاب اسلامی دچار تحریف می شد.
وی گفت: انقلاب اسلامی بعد از بیش از ۴۰ سال نیازمند تفکر خلاقانه جامع رو به جلوی مبتنی بر روش شناسی دینی، زمان شناسی متناسب و مردم شناسی مطلوب است تا در نهایت بتواند مسیر رشد و تحول آفرینی خود را در سطح جهانی ادامه دهد. طبعاً الگوی ما در این حوزه، امام خمینی(ره) است که خلاقانه، هوشمندانه و جامع نگرانه آمد و ساختاری را ایجاد کرد که به طور عملی می تواند بقای خود را تضمین نماید.
عامل بقای نظام جمهوری اسلامی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تأکید بر استمرار جمهوری اسلامی ایران با وجود تمام مشکلات پیش روی آن و فشارهای جهانی بیان داشت: همه می دانند که استمرار این انقلاب و نظام حاصل نمی شود، مگر با ساختار قوی و مبنایی پیشینی.
وی در پایان با اشاره به اهمیت خلق الگوهای پیش رو ادامه داد: ما باید مبتنی بر الگوی امام خمینی(ه) به صورت خلاقانه اقدام به ایجاد الگوهای پیش رو بپردازیم تا بتوانیم همانند مقام معظم رهبری این انقلاب را نو به نو تا هنگام ظهور حضرت ولی عصر(عج) جلو ببریم.
