به گزارش خبرگزاری حوزه، همایش «تبیین، تشریح و الزامات اجرای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» به همت انجمن مطالعات اجتماعی حوزه و مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در سالن جلسات ساختمان انجمن های علمی حوزه در قم برگزار گردید.
این همایش در راستای بررسی الزامات اجرایی سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با حضور اساتید متخصص در حوزه علوم اجتماعی تشکیل شد و سعی بر آن بود که پیوست اجرایی موضوعات اجتماعی سند مورد بررسی قرار بگیرد.
حجت الاسلام والمسلمین خیری، دبیر علمی همایش در ابتدای این همایش در سخنانی بیان داشت: تبیین و شفافیت سازی تدابیر سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از وظایف حوزویان است و سعی بر آن شده است که اساتید متخصص به تشریح و تبیین عرصه های مختلف سند بپردازند.
رئیس انجمن مطالعات اجتماعی حوزه در ادامه افزود: سند منتشر شده دارای ابعاد مختلف اجتماعی است که سعی شده است موضوعاتی همچون سرمایه اجتماعی، هنجارهای اجتماعی، مسئولیت پذیری، عبور از چالش جمعیت، تمدن ایرانی اسلامی، گسترش بهره مندی از رسانه، اقتدار اجتماعی و فناوری و مسئله زنان را در این همایش مورد بررسی قرار بگیرد.
حجت الاسلام والمسلمین خیری در موضوع مسئولیت پذیری بیان داشت: انسان در دین اسلام به عنوان خلیفه الهی مطرح می شود و لذا در تفسیر شهید صدر یعنی مسئولیت انسان در برابر خدا و امانتداری او و با این وجود انسان شخصیت «پاسخگویی» دارد.
وی افزود: راهکارهایی برای ارتقای مسئولیت اجتماعی وجود دارد مانند تغییر و اصلاح نظام معنایی و هویتی؛ خیر و احساس مسئولیت به جای لذت و سود صرف؛ احساس مسئولیت اساسی جامعه درباره حفظ نظام و انقلاب اسلامی و کارآمدی و پیشرفت آن و مسئولیت جامعه درباره آسایش دنیا و آخرت افراد. ولایت مومنانه و امامت جامعه.
حجت الاسلام فاضل قانع نیز در ادامه این همایش در سخنانی در موضوع تمدن نوین اسلامی ایرانی گفت: برای تحقق مبانی و اصول مصرح در این سند مانند: کرامت ذاتی انسان؛ عدالت اجتماعی؛ انعطاف؛ دانش‌اندوزی؛ نفی تحجر؛ توجه به اقتضائات زمان و مکان؛ همزیستی با سایر جوامع؛ شایسته‌سالاری و ...، شیوه‌ها و الگوهایی در دوران فراز تمدنی مسلمانان وجود دارد که استنباط و استخراج آن الگوها و به‌روزرسانی آنها می‌تواند گره‌گشای خوبی برای بخش طراحی و تعریف سازوکار تحقق الگوی پیشرفت باشد. پیشینیان ما تجربه موفقی در ورود به چرخه تمدن داشته‌اند و امروز ما گرفتار حجاب معاصرت هستیم و یقینا برخی مصلحت‌سنجی‌های سیاسی و تنگ‌نظری‌های اجتماعی بر نگاه ما حاکم است. این نقیصه را می‌توان در پرتو بازخوانی سیرۀ مسلمانان در تمدن نخست، برطرف کرد. البته لازمه اجرای این پیشنهاد، شکل‌گیری لجنه فراگیری از پژوهشگران در بازه زمانی چندساله است.
وی افزود: بازخوانی گذشته تاریخی جامعۀ مسلمان و روش‌ها و الگوهای کارآمد آنها در دوران فراز تمدنی، ما را با دلایل کامیابی مسلمانان در شکل‌دادن جامعه‌ای پیشرفته و متمدن، آشنا می‌کند و البته درخشش جامعه مسلمان در دوران فراز تمدنی، خود گواه آن است که مسلمانان به الگوهای کارآمدی برای سامان زندگی اجتماعی، دست یافته بودند.
سرکار خانم دکتر منصوری در موضوع جایگاه اجتماعی زنان و فرصت های عادلانه ارائه کرد: یکی از نقاط قوت متن سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت «ابژه نکردن زنان» است. چراکه با ابژه کردن زنان و وارد کردن قید زنانه برای امور همانند غرب عمل کردیم. در فضای غربی از یونان باستان تا کنون، زن به عنوان یک موجود نباتی محسوب می شده است نه یک فرد متمدن و حتی برخی بیان می کردند که باید از زنان عبور کرد. در دوران مدرنیته زنان داوطلب بازپس گیری حق خود در سیاست، جامعه و خانواده هستند در حالی که در اسلام اساسا این نگاه وجود ندارد و از همان ابتدا به زن کرامت داده است.
وی افزود: می توانیم در ذیل سند پیوست های عملگرایانه قرار بدهیم تا بتوانیم از حقوق مادری دفاع کنیم و در واقع به زنان و مادران «امنیت روانی» اهدا کنیم. به عنوان مثال ساختارهای موجود در کشور تناسبی با فضای مادری ندارد و لذا در دانشگاه ها فضایی برای نگهداری کودکان نیست.
حجت الاسلام میرخندان در موضوع گسترش بهره مندی از فضای مجازی سالم افزود: با توجه به آن که رسانه ها بازتاب دهنده فرهنگ ها هستند باید با آن مواجهه دقیق تری صورت بگیرد، پیوست رسانه سالم را باید در دو عرصه سخت افزاری و نرم افزاری دنبال کرد به عنوان مثال روزنامه ها با توجه به کنترل و نظارتی که دارند کمتر دچار مشکلات فرهنگی می شویم، حال باید در حوزه رسانه به دنبال ایجاد اینترنت داخلی و تهیه ساختار قوانین باشیم که در بند ۱۶ سند بدان اشاره شده است.
وی افزود: در حوزه نرم افزاری باید به دنبال گسترش سواد رسانه در سطح جامعه برای تمامی اقشار باشیم. در عصر جدید معنای سواد تغییر کرده است و اگر کسی از رسانه نتواند استفاده کند، بی سواد محسوب می شود و لذا مک لوهان و استادش بر ذات رسانه و ایجاد دهکده جهانی تأکید داشت، با این وجود باید در کنار کنترل و «تنظیم گری بیرونی» توجه به «سواد رسانه» عموم جامعه داشته باشیم.
حجت الاسلام وافی در موضوع عبور از چالش جمعیت مطرح کرد: در چالش جمعیت بهتر است به جای استفاده کردن از کلماتی همچون گره، مانع، چالش یا بحران از کلمه «ابربحران» استفاده کنیم. در دنیا معروف شده به «معجزه ایرانی» چون توانستیم مسیر پیری ۶۳ سال را در ۷ سال طی کنیم. در بین کشورهای منطقه بعد از لبنان پیرترین کشور محسوب می شویم.
وی افزود: در ابر بحران جمعیت دچار تله جمعیتی شدیم. تله جمعیتی به این معنا که زنان یک کشور دیگر نتوانند بارور شوند و اکنون دچار این چالش هستیم. برای خروج از این بحران سه راه حل داریم: ۱. حاکمیت: سند قانون جوانی جمعیت باید به جد از سوی حاکمیت پیگیری شود و طبق سند، خدمات شهری برای خانواده با سه فرزند به بالا نیم بها شود ۲. حلقه های میانی: نخبگان و موثرین جامعه باید وارد میدان شده و به توجیه افکار عمومی بپردازند ۳. مردم: در کل دنیا رتبه اول در سقط عمدی جنین را داریم و می توانیم با گفتگو و روشنگری این آمار را کمتر کنیم. همچنین نمونه های تجربی زیادی داریم که تنها با گفتگو با مردم بدون پرداختن به امتیازاتی همچون زمین و خانه و .... دارای فرزند شدند.
حجت الاسلام دهقانی در موضوع تکافل اجتماعی و مواسات بیان داشت: با توجه به سابقه ای که در حوزه مددکاری اجتماعی دارم به نظر می آید ما فقر ادبیات در حوزه مددکاری اجتماعی داریم و نداشتن یک نظام مسائل نظری و مدون در این عرصه، بیشترین ضربه را وارد کرده است. مافیایی در عرصه مددکاری اجتماعی است که اجازه ورود ادبیات دینی و افراد مذهبی را نمی دهند و اغلب پژوهش های این رشته تطبیقی است.
وی افزود: به نظر می آید باید نخبگان در حوزه تکافل اجتماعی و مواسات ابتدا به تولید ادبیات بپردازند و سعی کنند تاثیر و تاثرات دین را با تکافل و مددکاری اجتماعی پیوند دهند.
آقای دکتر نصیری در موضوع فناوری و اقتدار اجتماعی گفت: مفهوم توسعه صرفا فنی و مهندسی نیست و لذا در سندی که ارائه شده است مفهوم توسعه دقیق فهم نشده است و لذا می توانیم از منظر علوم اجتماعی به مقوله توسعه ورود کنیم؛ دکتر ستاری در اواخر مسئولیت خود گفت ما تازه متوجه شدیم که تکنولوژی فنی نیست و محقق ابتدا باید فن آوری و نظام مسائل آن را بشناسد سپس به مسائل فنی بپردازد. در واقع فناوری موضوعی میان رشته ای از فنی، اجتماعی، صنعت و تجارت است.
وی افزود: موانع مهمی در پیشروی توسعه و پیشرفت فناوری است که به برخی از آنها اشاره می کنیم تمرکز گرایی برا حل مسائل، دیوان سالاری، بی ثباتی مدیریت، بی توجهی جدی به آموزش نیروهای جوان و انتقال تجربیات، محدود کردن فناوری به دانشگاه ها و نه عموم جامعه.
دکتر نصیری خاطرنشان ساخت: پیشنهاداتی هم در باب ارتباط صنعت و تکنولوژی مطرح است ۱. در نظر گرفتن جایگاه دین و علوم اجتماعی در عرصه صنعت ۲. هدایت پایان نامه و تعامل با مراکز علوم انسانی ۳. شناختن علایق، حساسیت ها، موانع تولید، آینده نگری و فرهنگ ها در تکنولوژی ها ۴. نوشتن برنامه ها و اسناد با افق چشم اندازه ۵ ساله و بلکه بیشتر ۵. توجه به نقش، تعامل و مشارکت مردم در حوزه تکنولوژی.
حجت الاسلام غفاری فر در موضوع تضمین آزادی اجتماعی بیان داشت: در تعریف آزادی سیاسی گفته‌اند آزادی انجام دادن انواع کارهای مختلفی است که حکومت اقتضا می کند نظیر؛ آزادی استفاده از ابزارهایی که از طریق آنها شهروند بتواند صدای خود را به گوش دیگران برساند و در حکومت تأثیر عملی داشته باشد.
وی افزود: اولین ضمانت یا اولین راهکار: تقویت ولایت فقیه با همه لوازمش هست، با استفاده از تمام ابزار کتبی، شفاهی، سمعی، بصری، هنری و قانونی برای تحقق؛ فهم کلام امام توسط همه مخاطبین، ایجاد زمینه مشارکت عمومی در تنقیح واجراء و در صورت نیاز تکمیل پیشنهادات امام جامعه، ایجاد بستر لازم برای عملیاتی شدن پیشنهادات امام.
سرکار خانم حیاتی در موضوع نقش زن در خانواده افزود: بر اساس تتبع در نمونه های تاریخی در حوزه زنان موفق به این نتیجه می رسیم که نقش اساسی زن در خانواده به تکمیل دو پازل نقش همسری و نقش مادری محقق می شود. نقش همسری در خانواده با سکینه و آرامبخشی برای همسر در درون خانواده محقق می شود. لذا زن باید مسئولانه این نقش را پذیرفته و به لوازم آن پایبند باشد. اما نقش مادری با انتقال هویت به فرزند و تربیت یک نسل آتی کشور به او سپرده شده است.
وی در پایان گفت: راهکار های عملیاتی در نقش محوری همسر مانند قوانین حمایتی است که البته قوانین موجود بیشتر حمایت از نقش مادری است نه نقش همسری و در نقش مادری تضمین مرخصی های زایمان که متاسفانه در کشور برای ادامه کار مادر بعد از اتمام مرخصی نگرانی ایجاد کرده است و تسهیل در نگهداری از فرزند در محیطی امن.
