به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام سیدعباس ساطوریان در یکی از سلسله نشست های جوانی جمعیت با موضوع «پیامدشناسی فرزندآوری و مقایسه ویژگی های تک و چندفرزندها» که به همت مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه برگزار شد، با اشاره به آثار و برکات فرزندان برای والدین گفت: یکی از امیال فطری هر انسانی این است که صاحب شود. در آموزه های دینی و بنابر روایات خانه ای که فرزند در آن نباشد برکت نیز در آن نخواهد بود. به تعبیر پیامبر اکرم(ص) فرزند گلی از گل های بهشتی است.
وی ادامه داد: بنابر تحقیقات و نظر کارشناسان مربوطه، فرزندآوری می تواند موجب سلامت جسم والدین شود. به طور مثال میزان ابتلا به بیماری هایی همچون فشار خون و سرطان در والدین دارای فرزند کمتر است. بنابراین می توان گفت از اولین برکات فرزندآوری، آثار و فواید جسمانی آن می باشد.
مشاور خانواده اظهار کرد: پس از اقدام به فرزندآوری در زن و مرد تغییرات مثبت مغزی از جمله تقویت حواس، افزایش دقت و ارتقای ذکاوت و مهارت حل مسئله نیز اتفاق خواهد افتاد.
وی افزود: فرزندآوری علاوه بر آثار و فواید جسمانی، آثار و برکات روانشناختی بسیاری برای والدین به دنبال خواهد داشت. از جمله آثار روانشناختی که می توان به آن اشاره داشت لذت پدر و مادر شدن، احساس با فایده بودن و محبت دو طرفه والدین و فرزند است.
وجود فرزند باعث تعالی شخصیت والدین می گردد
حجت الاسلام ساطوریان خاطرنشان کرد: وجود فرزند باعث تعالی شخصیت والدین می گردد. زیرا پدر و مادر در مسیر زندگی گاهی از خواسته های خود به خاطر نیازهای فرزندشان گذشت کرده و صبوری می کنند؛ این از برکات روانشناختی وجود فرزند است.
وی که دکترای روانشناسی است، گفت: طبق بررسی ها و تحقیقات صورت گرفته، افراد دارای فرزند امید به زندگی بیشتری نسبت به افراد مجرد یا بدون فرزند دارند.
استاد حوزه و دانشگاه یادآور شد: فرزندآوری در کنار آثار و فواید جسمانی و روانشناختی، برکات خانوادگی نیز به همراه دارد. داشتن فرزند موجب تداوم و پایداری خانواده می گردد. زندگی خانواده یا زوج هایی که دارای فرزند هستند دارای مقاومت و تداوم بیشتری است؛ زیرا والدین به خاطر فرزندان خود سعی در رفع مشکلات و اختلافاتی که ممکن وجود داشته باشد، خواهند کرد.
وی تصریح کرد: همچنین داشتن فرزند باعث پویایی و توسعه اقتصادی خانواده می گردد. خداوند وعده داده است که رزق و روزی همراه اهل و عیال است.
حجت الاسلام ساطوریان بیان داشت: بنا به فرمایش پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، پنج نفر از دنیا می روند اما پرونده اعمال آن ها در دنیا بسته نمی شود کسی که درختی کاشته، کسی که چاه آبی برای بهره برداری مردم حفر کرده، کسی که مسجدی ساخته، کسی که قرآنی را نوشته و کسی که فرزندی شایسته از او به جای مانده است.
وی در ادامه با اشاره به روایتی از امام صادق علیه السلام در رابطه با برکات فرزندآوری گفت: امام صادق علیه السلام می فرمایند: مؤمن از شش چیز بعد از وفاتش استفاده می کند؛ فرزندی که برای او دعا می کند، قرآنی که به جای گذاشته، درختی که به یادگار گذاشته، چاهی که حفر کرده، صدقه جاریه ای که داشته و سنت نیکی که وی به جای مانده است.
نمی توان مسئولیت تربیت فرزند را به دیگران واگذار کرد
استاد حوزه و دانشگاه افزود: فرزندان، امانت الهی در نزد والدین هستند. والدین در قبال تربیت فرزندان خود مسئول بوده و می بایست به خدا پاسخ دهند؛ در نتیجه نمی توان مسئولیت تربیت فرزند را به دیگران واگذار کرد.
وی با اشاره به این سوال که آیا چند فرزندی بهتر است یا تک فرزندی ادامه داد: یکی از سوالات رایج این است که آیا یک تک فرزند خانواده رشد بهتری دارد یا فرزندی که دارای خواهر و برادر می باشد. برای پاسخ به این سوال ابتدا باید توجه داشت که والدین تک فرزند و والدینی که دارای خواهر و برادر هستند هرکدام دارای چه ویژگی هایی می باشند.
حجت الاسلام ساطوریان اظهار کرد: والدین دارای یک فرزند، معمولا کنترل شدیدی بر روی فرزند خود دارند؛ زیرا تمام توجه والدین متوجه همین یک فرزند است. کنترل شدید فرزند مانع رشدبه هنجار او می شود؛ زیرا استقلال لازم و آزادی بهینه به وی داده نشده است.
وی خاطرنشان کرد: تک فرزندان در خانواده به دلیل اینکه خود را شدیدا زیر دید و نظر والدین می بینند، از این جهت احساس خوبی پیدا نمی کنند. همچنین والدین دارای تک فرزند، حمایت های افراطی نسبت به فرزند خود دارند. این نحوه از حمایت افراطی باعث ضعف مسئولیت پذیری فرزند می شود.
مشاور خانواده تصریح کرد: والدین تک فرزند یا به کنترل گری بیش از اندازه و یا حمایت های افراطی دچار می شوند.
وی گفت: در خانواده های چند فرزند به واسطه تعدد فرزند، کنترل بیش از اندازه یا حمایت های بی جا نسبت به فرزند کمتر است.
توقع بیش از اندازه از فرزند نداشته باشیم!
حجت الاسلام ساطوریان تصریح کرد: از دیگر ویژگی های خانواده تک فرزند، انتظارات افراطی است که والدین از فرزند خود دارند. توقع بیش از اندازه از فرزند باعث می شود که وی دچار اضطراب و احساس گناه شود.
وی ادامه داد: در خانواده های تک فرزند به دلیل توقع بالای والدین، فرزند نمی تواند تأیید والدین را دریافت نماید؛ زیرا سطح توقع به حدی بالا می رود که والدین سطح فعلی توان فرزند خود را لحاظ نمی کنند.
استاد حوزه و دانشگاه ضمن بیان ویژگی های افرادی که تک یا چند فرزندی هستند، گفت: تک فرزندها به طور معمول از نظر شناختی بسیار دقیق بوده و به جزئیات توجه بالایی دارند، و این باعث می شود که گاهی به کلیات توجه کافی را نداشته باشند.
وی اظهار کرد: افراد تک فرزند دارای ویژگی تقلید بوده و رفتاری بزرگ تر از سن خود دارند. زیرا فرد تک فرزند با دو بزرگ سال که پدر و مادر هستند بزرگ می شود و مدام از آن ها تقلید می کند.
حجت الاسلام ساطوریان خاطرنشان کرد: از دیگر ویژگی های تک فرزندها این است که دارای پیشرفت نسبی تحصیلی می باشند؛ زیرا این افراد از توجه و حمایت بالای والدین خود برخوردارند.
وی بیان داشت: افراد تک فرزند معمولاً علاقه مند به قانون هستند؛ و سعی می کنند مقررات را رعایت نمایند.
وابستگی زیاد تک فرزندها به والدین
مشاور خانواده ضمن بیان ویژگی های عاطفی تک فرزندها افزود: از جمله ویژگی عاطفی افراد تک فرزند این است که وابستگی آن ها به والدین نسبت به افراد دارای خواهر و برادر بیشتر است. زیرا تمام دنیای فرد تک فرزند را پدر و مادر وی در بر می گیرند در نتیجه از استقلال مناسبی برخوردار نیست.
وی یادآور شد: به دلیل دریافت حمایت های افراطی تک فرزندها از والدین خود ویژگی عاطفی دیگر آن ها این است که بسیار پر توقع هستند. زیرا در طول عمر خود با وجود حمایت های بیش از اندازه والدین، توانسته اند به همه خواسته های خود در مدت کوتاهی دست پیدا کنند. در نتیجه این افراد وقتی به در بسته ای برخورد می کنند معمولا شکننده عمل می کنند.
حجت الاسلام ساطوریان گفت: فرد تک فرزند خانواده همچنین دارای ویژگی خودمحوری است. یعنی همه چیز را به نفع خود می خواهد. خودمحوری در تعاملات اجتماعی و زندگی مشترک آینده افراد تک فرزند به ضرر آن ها خواهد بود.
وی ادامه داد: تحمل ناپذیری در مسائل مختلف در افراد تک فرزند بیشتر دیده می شود. زیرا معمولا چالش های زیادی را در زندگی خود تجربه نکرده اند.
میزان نشاط و امید به آینده در تک فرزندها کمتر است
استاد حوزه و دانشگاه گفت: از دیگر ویژگی های عاطفی تک فرزندی این است که میزان نشاط، امید به آینده و رضایت از زندگی افراد تک فرزند کمتر از سایر افراد است.
وی سپس به بیان ویژگی های رفتاری تک فرزندها پرداخت و خاطرنشان کرد: از جمله ویژگی رفتاری که در افراد تک فرزند خانواده به چشم میخورد این است که در تعامل با دیگران از سازگاری پایین تری برخوردار هستند.
حجت الاسلام ساطوریان ادامه داد: تک فرزندها به دلیل تنهایی که تجربه می کنند، معمولا برای جبران این تنهایی به دنبال جایگزین های ناکارآمد همچون موبایل، تلویزیون و بازی های مجازی خواهد گشت.
وی اظهار کرد: مشکلاتی که در تک فرزندها دیده می شود معمولاً در چندفرزندها وجود ندارد. تحقیقات نشان می دهد نابغه ها معمولاً از خانواده های چندفرزندها بوده و هوش هیجانی چندفرزندها هم بیشتر است.
این مشاور خانواده بیان داشت: قدرت حل مسئله در چندفرزندها به مراتب بیشتر از تک فرزندهاست و از جهت روابط اجتماعی و اعتماد به نفس نیز وضعیت مطلوب تری دارند. نشاط بالا، مشکلات رفتاری کمتر، خودکنترلی بیشتر و قدرت سازگاری بالاتر نیز از دیگر ویژگی های چندفرزندها نسبت به تک فرزندهاست.
وی تصریح کرد: از آنجا که تحقیقات و مشاهدات بالینی به ما نشان می دهد چندفرزندها در ابعاد مختلف رشدشان وضعیت مطلوب تری نسبت به تک فرزندها دارند، لازم است والدین اگر دغدغه رشد خوب فرزندشان را دارند او را تنها نگذارند. تنها بودن فرزند هم مشکلاتی را برای والدین و هم برای خود فرزند به دنبال دارد. به تعبیر آلفرد بینه شاید یکی از بزرگترین ظلم هایی که والدین می توانند در حق فرزندشان کنند این است که او را تک فرزند نگه دارند.
بهترین فاصله سنی بین فرزندان چند سال است؟
حجت الاسلام ساطوریان با اشاره به فاصله سنی مناسب بین فرزندان گفت: بر اساس تحقیقات صورت گرفته این فاصله را می توان به چهار دسته زیر دو سال، بین دو تا سه سال، بین سه تا شش سال و بیشتر از شش سال تقسیم نمود؛ اینکه کدام یک از این فواصل سنی می تواند بهترین فاصله محسوب شود، بنا به اذعان محققین باید گفت که فاصله زیر دو سال برای فرزندان مناسب نیست. از مهمترین دلایل این گزاره عدم طی کردن دوره شیردهی به طور کامل، عدم شکل گیری کامل دلبستگی فرزند و عدم استراحت مادر در بین دو دوره بارداری است.
وی اظهار داشت: فاصله زمانی سه تا شش سال هم توصیه نمی شود. زیرا فرزندی که در این سنین است اگر خواهر یا برادری برایش به دنیا بیاید، دردسرهایی را برای خودش و والدین ایجاد خواهد کرد.
این استاد حوزه و دانشگاه با تأکید بر اینکه بیش از شش سال هم نمی تواند فاصله مناسبی بین تولد فرزندان باشد، گفت: با چنین فاصله ای دو فرزند در دو دوره رشدی کاملاً متفاوت قرار گرفته و به خوبی نمی توانند همدیگر را درک نمایند.
وی بهترین فاصله بین تولد دو فرزند را بین دو تا سه سال دانست و ابراز کرد: در این فاصله هم مادر می تواند دوره شیردهی را به طور کامل به اتمام برساند و هم بین دو فرزندش استراحتی چند ماهه را تجربه کند. از سوی دیگر دو فرزند به خاطر فاصله سنی نزدیکی که با هم دارند می توانند به خوبی یکدیگر را درک کرده و با یکدیگر هم بازی شوند.
حجت الاسلام ساطوریان در پایان خاطرنشان کرد: با توجه به میانگین سنی که در حال حاضر در کشور داریم، زوج های جوان می توانند با فاصله سنی دو تا سه سال یا تا سه سال و نیم به تعدد فرزندان خود بپردازند و به رشد جمعیت کشور نیز کمک کنند.
