به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدرضا قلمکاریان اصفهانی استاد حوزه علمیه و پژوهشگر نجوم شامگاه شنبه در چهارمین قسمت از برنامه قرآن و علوم با عنوان «قرآن و نجوم» از شبکه قرآن ومعارف سیما به تهیه کنندگی سیدشهاب لاجوردی در سخنانی اظهار کرد: در قسمت اول برنامه قرآن و نجوم به ابعاد مکانی جهانی هستی از منظر علم نجوم پرداختیم و در این قسمت به ابعاد زمانی یا «فضا زمان» خواهیم پرداخت.
وی افزود: زمان در حقیقت یک ماهیت در ابعاد کلان نامعلوم برای بشر است، ما سالهای گذشته جلسات ویژه‌ای را در قم با حضور دو نفر از اساتید برجسته حوزه و دانشگاه با دبیری یکی از برجسته‌ترین دانشمندان حوزویی که تحصیلات دانشگاهی هم داشت با موضوع نجوم در فلسفه و فیزیک برگزار می‌کردیم که در این جلسات دکتر گلشنی فیزیکدان مطرح کشور و آیت‌الله فیاض از اساتید برجسته علم فلسفه حضور داشتند که در آن ماهیت زمان در فلسفه و علم فیزیک را چندین ساعت با هم گفت‌وگو کردند و این ماهیت ابعاد خیلی گسترده ای پیدا کرد که بیان آن در تصور ودرک بشر نبود و پیشنهاد این بود که یک تعاملی میان حوزه و دانشگاه ایجاد شود پیرامون مطالعه بر روی موضوع زمان، بنابراین یکی از مهمترین موضوعاتی که در برنامه گذشته نجوم در قرآن گفته شد که ما کشف رمز کنیم و اصلا موضوع علم کشف رمز از عالم است برای هدایت طبق آنچه ویژگی قرآن است، موضوع زمان است. اینکه امشب ما در این برنامه جمع شده‌ایم بر اساس یک شاخص زمانی است، اگر زمان را از عالم حذف کنیم، عالم بی معنی می‌شود و حرکت ازعالم حذف می‌شود، عالم عجین با حرکت زمان است.
استاد حوزه علمیه ادامه داد: لذا مهمترین موضوعی که زیرمجموعه زمان در نجوم مورد بحث قرار می‌گیرد بحث حرکات است، که خود تبعاتی دارند. حتی بر اساس دامنه درک ما ازعالم منجر به توجه ما به همین حرکت‌های پیرامونی همچون زمین به دور خودش، زمین به دور خورشید، حرکت این منظومه در کهشکان راه شیری، حرکت خود کهکشان راه شیری در عالم است. از یک نگرش دیگر حتی نمی‌توان فهرستی درستی از تعداد حرکت، خودِ زمین تهیه کرد، لذا می‌توان آغاز کرد ولی نمی‌توان به پایان رساند چرا که هر بار با نسبتی جدیدتر در عالم مواجه خواهیم شد. همه چیز در عالم دارای حرکت، شعور و هدف می‌باشند، نجومی که ما در قرآن به آن می‌پردازیم با موضوع زمان و حرکت در واقع مؤید هدف و حرکت ما است.
حجت‌الاسلام والمسلمین قلمکاریان اصفهانی با اشاره به مصادیق زمان در قرآن اظهارکرد: مهمترین موضوع دانش نجوم بحث زمان است، بطوریکه آن شاخه هیئت نجوم یا شاخه نجوم کروی تعیین زمان است، اما وقتی می‌آییم در محضر قرآن کریم و مبانی آن قرار می‌گیریم، می‌بینیم اشاره‌هایی خیلی کلان به این موضوع زمان داشته است. حتی در جایی هم قرآن کریم می‌فرمایند که شما در توانتان نیست، مانند آیه ۱۸۷ سوره اعراف آمده است؛ «یَسْأَلُونَکَ عَنِ السَّاعَةِ أَیَّانَ مُرْسَاهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ رَبِّی لَا یُجَلِّیهَا لِوَقْتِهَا إِلَّا هُوَ ثَقُلَتْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَا تَأْتِیکُمْ إِلَّا بَغْتَةً یَسْأَلُونَکَ کَأَنَّکَ حَفِیٌّ عَنْهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ اللَّهِ وَلَٰکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ» در این آیه نورانی قرآن کریم از رسول خدا(ص) درخصوص زمان وقوع قیامت سوال می‌کنند که قرآن به یاری پیامبر(ص) آمده و می‌فرماید؛ «پاسخ ده که علم آن منحصرا نزد ربّ و خدای من است، کسی به جز او آن را به هنگامش آشکار نکند، (شأن) آن ساعت در آسمانها و زمین بسی سنگین و عظیم است، نیاید شما را مگر ناگهانی. از تو می‌پرسند گویی تو کاملا بدان آگاهی. بگو: علم آن ساعت فقط نزد خداست».
وی بیان کرد: بخش دیگر موضوع دانش نجوم مربوط به اعداد است. این ساختارها تابعی از حرکت بوده و با حرکت بحث زمان مشخص می‌شود.
معرفی کتاب
۱.نجوم‌شناسی در قرآن
این کتاب با بهره‌گیری از میراث غنی تفسیری گذشتگان و استخدام دانش نجوم با هدف پاسخ‌گویی به شبهات، به مبحث نجوم‌شناسی در قرآن پرداخته است. ابتدا واژگان شبهه، تعارض و نجوم، مفهوم‌شناسی شده است. سپس مباحث عام نجوم که در قرآن آمده، بررسی شده است. سپس مباحث کیهان‌شناسی در قرآن واکاوی شده است. در ادامه، قرآن و اخترفیزیک مطرح شده است. شق القمر و شیارهای ماه، دیدگاه قرآن و علم نجوم در مورد شهاب‌سنگ، زندگی فرازمینی، وجود هفت زمین و ... از جمله این مباحث است. در نهایت نیز به علم هیئت در قرآن پرداخته شده است.
حجت‌الاسلام سیدعیسی مسترحمی، این کتاب را در ۵ بخش کلی تقسیم کرده و در هر یک از آنها مسائل مهمی را پیرامون رابطه قرآن با نجوم، کیهان‌شناسی، اخترفیزیک و هیئت بیان می‌کند
کتاب نجوم‌شناسی در قرآن در ۲۲۸ صفحه توسط انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم به چاپ رسیده است.
۲.زمین تنها مکان زندگی ما
زمین تنها مکان زندگی ما، کتابی ویژه کودکان در گروه سنی کودکان است. در این کتاب آیات نجومی قرآن در قالب داستان ارائه می‌شود. این کتاب همراه با واقعیت افزوده است.
در این کتاب به پرسش‌هایی همچون؛ «زمین چه شکلی است؟»، «جو هوای زمین چیست؟»، «چرخه آب چیست؟»، «شب و روز چگونه به وجود می‌آیند؟»، «سال چگونه به وجود می‌آید؟» و «فصل‌ها چگونه ایجاد می‌شوند؟» پاسخ داده می‌شود.
کتاب زمین تنها مکان زندگی ما، نوشته مهدی پیوندزنی و زینب باقری، توسط انتشارات رصدگر دانش به چاپ رسیده است.
۳-پیدایش کیهان و دگرگونی آن در مطالعات قرآنی و کیهان شناسی
مسئله شناخت و چگونگی ایجاد جهان، یکی از موضوعاتی است که ذهن بشر را به خود معطوف داشته است. کتاب پیدایش کیهان و دگرگونی آن در مطالعات قرآنی و کیهان‌شناسی، نوشته زینب باقری این موضوع را مورد مطالعه قرار می‌دهد. در میان نظریه‌های کیهان‌شناسی، انفجار بزرگ مقبول‌ترین جایگاه را دارد. بر اساس این نظریه، چگونگی شکل‌گیری جهان را می‌توان به شش مقطع توضیحی کاملاً متفاوت و غیرمساوی تقسیم کرد. در آیات متعددی از قرآن نیز آفرینش آسمانها و زمین در مدت شش روز مطرح گشته است. این کتاب با هدف بررسی رابطه‌ی گزاره‌ی قرآنی «آفرینش جهان در شش روز است»، با گزاره‌های علمی توضیح دهنده‌ی نظریه‌ی انفجار بزرگ و مراحل شکل‌گیری جهان، به روش تحلیلی- توصیفی نگاشته شده است.
این کتاب در ۷۲ صفحه توسط انتشارات رصدگر دانش به چاپ رسیده است.
یادآور می‌شود، برنامه جذاب و دیدنی «قرآن و علوم» به تهیه‌کنندگی سیدشهاب لاجوردی و سردبیری حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی و اجرای محمد عبادی، شنبه هر هفته، ساعت ۲۱ از شبکه قرآن و معارف سیما پخش شده و بازپخش آن نیز ساعت ۱۴:۱۵ روزهای یکشنبه، سه‌شنبه و پنجشنبه خواهد بود.
۳۱۳/۱۷
نظر شما