به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام علی آقا صفری، از محققان حوزوی جمعه شب در نشست علمی « تحلیل مدیریتی سوره مبارکه فلق و دلالت های سازمانی آن» که در بخش حوزوی سی و یکمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم در تهران برگزار شد گفت: توجه به مدیریت نقش برخی از زمان ها برای برنامه ریزی بسیار مهم است که در سوره فلق به آن اشاره شده است.
وی افزود: شناخت عوامل زمینه ساز، مبانی اجرای تصمیم و پاکسازی سازمانی از منابع مخرب، مدیریت تعارض و تضاد با توجه به کلیدواژه های این سوره قابل مشاهده است.
این محقق افزود: در مدیریت علمی امروز بیان می شود که باید زمان به خوبی مدیریت شود. در ادبیات دینی توجه به زمان و استفاده از زمان نیز مورد تاکید شده است. ولی مطلب اضافه آن است که در آیاتی چون قل اعوذ برب الفلق، یا خیر من الف شهر، یا انفاسکم فیه تسبیح، مساله خاصی بیان شده است و آن هم تاکید به زمان های خاص است. یعنی اینکه زمان به هو زمان علاوه بر اینکه دارای تاثیر است بلکه برخی زمان ها در عملکرد مثبت و منفی نیز اثر گذار است.
استاد مدیریت اسلامی بیان کرد: مدیریت مبتنی بر قرآن کریم بیان می کند که به زمان های خاص توجه داشته باشید زیرا این زمان ها در رفتار آنها موثر است. مدیریت رایج توجه به زمان خاص در رفتار ندارد.
وی گفت: مساله بعدی، توجه به تهدیدات محیطی است. معمولا در ادبیات مدیریت به عوامل محیطی ملموس توجه می شود ولی قرآن بیان می کند مسایل محیطی چون تاریکی، حسودان و... از عواملی هستند که ممکن است روی انسان اثر بگذارند.
حجت الاسلام صفری یادآورشد: مساله بعدی، تهدیدات و شناخت عوامل مخرب است. اگر انسانی یک عنصر نا مطلوب باشد می تواند بستر را برای فریب مدیران فراهم سازد و ممکن است مدیر نیز قدرت تشخیص نداشته باشد. قرآن به بحث نظارت بیشتر روی نیروی انسانی تاکید کرده است ولی مدل آن با روش های رایج متفاوت است.
وی اظهارکرد: نمی توانیم با دوربین های نظارتی به نیت های افراد آگاه شویم. بلکه باید روی انگیزه های نیروها کار کنیم.
حجت‌الاسلام صفری افزود: راهکارهای برون رفت از تهدیدات بر اساس قرآن و راه صیانت از سازمان و سرمایه های سازمان، استعانت از خداوند متعال است. خداوند بیان می کند که «قل اعوذ برب الفلق». یعنی از حسد و شرارت راهی جز استعانت از خداوند متعال وجود ندارد.
استاد مدیریت اسلامی بیان کرد: بر اساس سوره فلق سه گزاره مدیریتی شامل توجه به زمان های خاص ،توجه به تهدیدات محیطی و صیانت و حفاظت از شر انسان های حسود بیان شده است.
وی گفت: خداوند در قرآن بیان می کند که تنها راه در امان ماندن از شر حسودان و تهدیدات، استعانت از خداوند است. یعنی باید در سازمان شرایط استفاده از امدادهای الهی ایجاد شود. یعنی اگر بخواهیم برای استخدام نیروی انسانی مطلوب که سازمان را ترک نکند، غیبت سازمانی نداشته باشد و به نیروی نظارتی الهی معتقد باشد باید اندیشه خود کنترلی را در آنها فعال کنیم.
حجت الاسلام صفری یادآور شد: مدیریت کنونی با تصویری که از انسان اجتماعی و اقتصادی و خود آگاه و خنثی (اسیر در چنگال محیط) دارد در چارچوب مدیریت از نظر قرآن دارای نقص است. تنها راه برون رفت از این مساله در گام نخست این است که خود انسان اقداماتی را انجام دهد و در گام بعدی بحث توجه به حمایت و هدایت و امداد الهی داشته باشد.
وی اظهار کرد: در ابتدا باید مسایل را شناسایی کرد، دوم گزینه ها برای اعمال در نظر گرفته شود و سوم اینکه گام های عملی در این مسیر برداشته شود. قرآن بیان می کند که در حوزه ای که تخصص نداریم نباید نفی و اثبات کنیم.
این محقق افزود: استفاده از خرد جمعی از دیگر تاکیدات قرآنی است که در ماجرای ملکه سبا و حضرت سلیمان بیان شده است. نکته دیگر تجزیه و تحلیل برای اعمال نظر و هر نوع کاری است که این مساله نیز در همین داستان بیان شده است.
استاد مدیریت اسلامی بیان کرد: نظریه قرآنی بیان می کند که همه کارهایی که مرتبط به مدیریت زمان و تهدید و تجربه و تحلیل لازم است در کنار مشورت باید انجام شود ولی همه این ها باید با اتکای به خداوند باشد. ادعای ما این است که اگر امداد و مدد الهی نباشد، آنچه که بشر ساخته است می تواند ما را مرعوب سازد ولی خداوند بیان می کند که ما چنان بنی اسراییل را مرعوب کردیم که خودشان خانه های خود را تخریب کردند. پس اگر به امداد الهی معتقد باشیم می توانیم دشمنان را مرعوب سازیم.
وی گفت: اگر مدعی هستیم که الگوی مدیریتی استخراج می کنیم باید ببینیم که سوره مبارکه فلق در حوزه مدیریتی چه الگویی ارایه کرده است. ضمنا در عرصه انسان و قابلیت های انسان چه مسایلی را در نظر گرفته ایم.
حجت الاسلام صفری یادآور شد: بر اساس مطالعاتی که در عرصه مدیریت داشته ایم، سطح مقالات و تحلیل ها با توجه به اینکه در این عرصه، اندیشمندان و صاحبان فکر و اندیشه با تخصص های لازم ورود نکرده اند نسبت به وظایف و خلاقیت و ... الگوی منبعث از قرآن نداریم و در عرصه رفتار سازمانی و مدیریت و به کارگیری هم الگوی قرآنی را ارایه نکرده ایم. باید محققان در این عرصه ورود کنند و الگوی قرآنی را استخراج و ارایه کنند.
وی اظهار کرد: انجام کار از طریق دیگران را شاکله علم مدیریت می دانند. ولی باید بدانیم که اصل، انجام کار از طریق دیگران است یا همراه با دیگران؟ الگوی مدیریتی بر اساس قرآن کریم باید توسط فعالان قرآنی و علمی در شاخه های مختلف ایجاد شود.
این محقق افزود: فرایند تاسیس سازمان و شرایط ارتقای نیروی انسانی مبتنی بر نگاه مدیریتی غیر قرآنی است. درخواست داریم که مدیران باید در این عرصه تلاش بیشتری کنند و مدل مدیریت قرآنی را استخراج کنند و به کار گیرند. بیش از ۱۵۰ سال از عمر مدیریت می گذرد ولی چرا هنوز تفسیری بر اساس الگوی مدیریت قرآنی نداریم. متاسفانه این کار به شکل گروهی دنبال نمی شود.
استاد مدیریت اسلامی بیان کرد: در وهله نخست مباحث مدیریتی مبتنی بر گزاره های قرآن کریم باید تولید و تبیین شود. وقتی مبانی ارزش شناسی و هستی شناسی و معرفت شناسی ما با آنچه علم مدیریت فعلی بیان می کند و ما نیز آن را به کار می گیریم، متفاوت است چگونه می توانیم به الگوی زیست بر اساس قرآن برسیم.
وی گفت: قرآن به نیازها و هم به چگونگی تامین نیازمندی ها توجه می کند. از جمله سوره مبارکه فلق است که به همه ارکان مدیریتی توجه دارد.
