به گزارش خبرگزاری حوزه، مرحوم آیت‌الله محمدعلی ناصری از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به بررسی موضوع، «کنترل زبان به عنوان کارخانه عقلانیت و جهالت در مسیر سعادت و شقاوت انسان» در دعای مکارم الاخلاق پرداختند که متن آن بدین شرح است:

حضرت سجاد علیه‌السلام در دعای مکارم الأخلاق از خدا طلب می کنند که «وَ امْنِحْنِی حُسْنَ الْاِرْشَادِ»، خدایا به من توفیق ده که بندگان تو را به نحو احسن ارشاد کنم تا اینکه از عقاب آخرت دور باشند.

جلسات و معاشرت ها و جشن های ما غالباً آلوده به عیب جویی و غیبت و تهمت و حسادت و خودنمایی که این ها از گناهان و صفات رذیله هستند، می‌باشد.

با این حساب حضرت از خدا این گونه درخواستی دارد که بندگان گرفتار به این صفات را راهنمایی کنم. این اعمال و صفات آثاری هم دارد که در قیامت مجسم خواهد شد، مثلاً در مورد غیبت کردن این اثر در روایت هست که اعمال خوب غیبت کننده به پرونده فرد غیبت شده منتقل شود و برعکس.

پیامبر اکرم صلی‌الله وعلیه وآله فرموند: «مَنْ آذَی مُؤْمِناً وَ لَوْ بِشَطْرِ کَلِمَةٍ جَاءَ.یَوْمَ اَلْقِیَامَةِمَکْتُوباً بَیْنَ عَیْنَیْهِ آیِسٌ مِنْ رَحْمَةِ اَللَّهِ»، کسی که مؤمنی را به ناحق اذیت کند در روز قیامت روی پیشانی اش مأیوس از رحمت الهی نوشته شده است. در دورهمی ها مراقب زبان و گوش و چشم خود باشیم، این صفات رذیله سبب عقوبت در دنیای دیگر است.

دو چیز در انسان خیلی با عظمت است: اول عقل که در سعادت و شقاوت ما بسیار مؤثر است و دومی زبان است.

زبان می تواند بزرگترین وسیله سعادت و یا بزرگترین وسیله بدبختی باشد، به واسطه زبان انسان می‌تواند عبادت کند، دعا و اصلاح ذات البین کند و یا غیبت، خونریزی، دروغ و ... انجام دهد.

روایت هست زبان هر صبح به اعضای دیگر می‌گوید کیف أصبحتم؟ چگونه صبح کردید؟ یعنی حالِ شما چطور است؟ اعضای دیگر در جواب گویند: حال ما خوب است اگر تو بگذاری، چون خطر زبان زیاد است، خداوند متعال آن را هم در پشت دندان و هم در پشت در دو قفس نگه داشته است.

نبی اکرم صلی‌الله علیه وآله می فرمایند: « أمسِکْ لِسانَکَ؛ فإنّها صَدَقةٌ تَصَدَّقُ بها علی نَفسِکَ» زبانت را کنترل کن که این کار مثل این است که صدقه دادی تا بلا به تو نازل نشود.

در روایات فرق بین عاقل و جاهل اینطور آمده است که عاقل زبانش پشت قلب اش است، یعنی قبل از اینکه شروع به سخن گفتن کند فکر می کند چه بگوید، ولی جاهل قلبش پشت زبانش است، یعنی بدون تفکر حرف می زند؛ حرف که می زنی قبلش فکر کن و بسنج اگر به ضرر دین و دنیای توست حرف نزن.

امام باقر علیه‌السلام فرمودند: «إنّ هذا اللِّسانَ مِفتاحُ کلِّ خَیرٍ و شَرٍّ»، زبان کلید هر خیر و شری است، زبان دو حالت دارد هم کلید خیر و قرب الهی است و هم کلید شر و گناه است، حضرت می فرماید حواست باشد این زبان را در راه خیر به کار گیری.

امام رضا علیه‌السلام فرمودند: «إنَّ الصَّمتَ بابٌ مِن أبوابِ الحِکمَةِ» کسی که زبانش را کنترل کند خدا حکمت به او می دهد؛ و در قرآن هست «یُؤْتِی الْحِکْمَةَ مَنْ یَشَاءُ وَمَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْرًا کَثِیرًا» و به هر کسی حکمت داده خیر کثیر به او عطا کرده است.