به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، حجت‌الاسلام صادقیان در نشست علمی نهمین نمایشگاه کتاب حوزوی و معارف اسلامی مشهد در سخنان خود دو جنبه اصلی از تاریخ علم را، از دو منظر هویتی و فهم بهتر علوم مورد بحث قرار داد.
این استاد حوزه علمیه بیان کرد: تاریخ علم می‌تواند هویت یک علم را روشن کند. برای مثال، اگر ثابت شود که قدیمی‌ترین نسخه‌های کتب حدیثی، مربوط به قرن سوم هجری است و قبل از آن هیچ نسخه‌ای وجود نداشته، این موضوع می‌تواند این فرضیه را تقویت کند که حدیث در قرن سوم هجری ساخته شده است.
وی ادامه داد: به این ترتیب، اگر این اسناد در مجامع علمی مورد بحث قرار بگیرند و کسی بپرسد که قدیمی‌ترین نسخه مربوط به چه زمانی است و پاسخ بیاید قرن سوم، هویت و اتصال حدیث به صدر اسلام و ائمه اطهار(ع زیر سوال می‌رود.
حجت‌الاسلام صادقیان تاکید کرد: اگر روش‌های نادرست در بررسی تاریخ علم به کار گرفته شوند، می‌تواند نتایج معکوس داشته باشد و موجب شود که دستاوردهای علمی و هویت دینی به راحتی انکار گردد.
وی اشاره داشت: تاریخ علم باید به شیوه‌ای درست تبیین شود تا حرکت علمی اسلامی را روشن کرده و مانع از تشکیک در دستاوردهای دینی و علمی گردد.
این استاد حوزه و پژوهشگر حوزه علمیه خراسان بر تاثیر تاریخ علم بر فهم بهتر علوم تاکید کرد و گفت: شناخت تاریخ یک علم می‌تواند به علاقه‌مندان کمک کند تا مبانی آن علم را بهتر درک کنند. به عنوان مثال، تاریخ علم فقه را می‌توان در دوره قرن چهارم هجری بررسی کرد که بزرگان آن از قبیل شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی و دیگران بودند.
وی بیان کرد: بررسی تاریخ علم نباید به تاریخ فقها خلاصه شود. در حال حاضر، بیشتر مباحث مطرح شده در باب تاریخ علم، در واقع تاریخ فقها می‌باشد و این اشتباه است، و باید مباحث علم فقه و تحول آن را در طول ادوار مختلف بررسی کرد و نباید تاریخ علم را با تهاجم و کتاب‌شناسی و فهرست‌نویسی اشتباه گرفت.
حجت‌الاسلام صادقیان در ادامه سخنان خود به روش‌های مختلف بررسی تاریخ علم اشاره و یکی از روش‌های خاص را برجسته کرد.
وی با بیان اینکه جان اسکینر، استاد دانشگاه کمبریج، معتقد است که در بررسی هر علمی باید سه ضلع یک مثلث از جمله قصد مولف از نوشتن کتاب، مفهوم و محتوای کتاب و در نهایت شرایط و بستر تاریخی که کتاب در آن نوشته شده است، مورد توجه قرار گیرد، گفت: این روش می‌تواند کمک کند تا مختصات و ماهیت علوم اسلامی بهتر درک شود و از سوءتفاهم‌ها و تشکیک‌های نادرست جلوگیری گردد.
حجت‌الاسلام صادقیان در پایان تاکید کرد: ورود به بحث تاریخ علم می‌تواند نقش موثری در تقویت هویت اسلامی و دینی داشته باشد و باعث شود شناخت بهتری از علوم اسلامی حاصل شود.
