به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، محمدجواد هراتی، دبیر شورای تحول و ارتقای علوم انسانی و رئیس مرکز توسعهٔ پژوهش و آموزش عالی قرآن و علوم انسانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در اختتامیهٔ پنجمین همایش علوم انسانی اسلامی، پژوهش و فناوری که از سوی مجمع پژوهشگاه‌های علوم انسانی عصر روز یکشنبه ۲۵ آذرماه به صورت حضوری و برخط در سالن شهید سلیمانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، اظهارکرد: در حوزهٔ علوم انسانی در کشور، شاید سال ۱۳۹۹ بود که مجموعه پژوهشگاه علوم انسانی به همت حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لک‌زایی تشکیل شد و خود شکل‌گیری این مجمع، زمینهٔ تحولات بعدی را رقم زد.

علوم انسانی در مرحلهٔ رشد و بالندگی

رئیس مرکز توسعهٔ پژوهش و آموزش عالی قرآن و علوم انسانی وزارت علوم تحقیقات و فناوری افزود: بعد از این تحولات، گفتمانی که در حال شکل‌گیری است، علوم انسانی، علوم مبنا برای سایر علوم است. این گفتمان تقریباً در حال تبدیل‌شدن به گفتمانی مسلط و در حال رشد و بالندگی است. وزیر علوم هم بعد از ۴۵ سال، از حوزهٔ علوم انسانی انتخاب شد و این نشان می‌دهد علوم انسانی به رشد و بالندگی رسیده است.

مبناشدن علوم انسانی برای سایر علوم، در حال تبدیل‌شدن به یک اَبَر اِنگاره

هراتی با اشاره به نگاه «اَبَر اِنگاره» به علوم انسانی ادامه داد: مجموعه‌های غیر علوم انسانی، مانند مهندسی علوم پایه، براساس آن نگاه کانتی که علوم انسانی را بیشتر به‌سمت فرهنگ هدایت می‌کرد، علوم انسانی را علم نمی‌دانستند. این مبناشدن علوم انسانی برای سایر علوم، در حال تبدیل‌شدن به یک اَبَر اِنگاره است. اگر این فرایند و روند ادامه پیدا کند، قطعاً شاهد تحولات خیلی خوب و مثبتی خواهیم بود. همگی به برکت تحولات بعد از انقلاب اسلامی و توجه به حوزهٔ علوم انسانی با رویکرد علوم انسانی اسلامی اتفاق افتاد.

نقش محوری علوم انسانی بر سطوح نه‌گانهٔ آمادگی فناوری

وی با بیان خاطره‌ای در این زمینه ادامه داد: در بحث نگاه علوم انسانی، سال گذشته بحثی در ستاد وزارت علوم مطرح شد. موضوع فناوری را دوستان فنّی ـ مهندسی فقط در حوزهٔ فنی ـ مهندسی می‌دیدند. فناوری یک فرایند است که از ایده به تولید محصول می‌رسیم و نهایتاً تولید انبوه یا تجاری‌سازی مراحلی را برشمرده بودند که سطوح فناوری می‌گویند. در شورای معاونان وزارت علوم و استادان گفتم علوم انسانی که جایگاهی ندارد، علوم نهایتاً فقط تولید ایده می‌کنند. ما کار پژوهشی انجام دادیم و در آن کار پژوهشی که به شورای معاونان ارائه شد، ثابت کردیم اتفاقاً در حوزهٔ فناوری و سطوح فناوریِ علوم انسانی نه‌تنها چنین نیست، بلکه بدون علوم انسانی هیچ‌کدام از این سطوح آمادگی فناوری نُه‌گانه شکل نمی‌گیرد و علوم انسانی نقشی مؤثر و محوری دارد.

دبیر شورای تحول و ارتقای علوم انسانی اظهار کرد: آنجا توانستیم اثبات کنیم که علوم انسانی می‌تواند مبنای سایر علوم باشد و تصور علوم انسانی را ندارد که بیشتر نگاه فرهنگی و برون‌داد دارد.

قائم مقام وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در علوم انسانی ادامه داد: حوزهٔ علوم انسانی و این گفتمان به یک اَبَر اِنگاره یا پارادایم مسلط تبدیل می‌شود. کاری که می‌توانیم در حوزهٔ ستاد وزارت علوم انجام دهیم، تسهیل‌گری و اموری است که مرتبط با تسهیل کار پژوهشگاه‌ها و مراکز علم پژوهشی است.

تحول و تبدیل این گفتمان به یک اَبَر اِنگاره، از وظایف پژوهشگاه علوم انسانی

دبیر شورای تحول و ارتقای علوم انسانی وزارت علوم افزود: اصل کار با پژوهشگاه‌های علوم انسانی اسلامی و اصل این تحول و تبدیل گفتمان به یک اَبَر اِنگاره، از وظایف پژوهشگاه علوم انسانی است. امیدوارم مجموعهٔ پژوهشگاه‌ها و مراکز علمی و آموزشی علوم انسانی به این امر اهتمام ویژه داشته باشند.

رئیس مرکز توسعهٔ پژوهش و آموزش عالی قرآن و علوم انسانی وزارت علوم تحقیقات و فناوری اضافه کرد: مجموعهٔ پژوهشگاه علوم انسانی از سال ۱۳۹۹ش منشأ خیرات و برکات زیادی بود، ازجمله اینکه تحولی در حوزهٔ علوم انسانی اتفاق افتاد، ایده‌ها و فکرها و موضوعاتی که از همین مجمع و اتاق فکرهایی که در این مجموعه شکل گرفت نیز راهگشا بود. علوم انسانی به جایگاه خودش از همین حلقه‌ها و مجموعه‌ها دست خواهد یافت.

وی گفت: امیدوارم با همت عزیزان در پژوهشگاه‌های علوم انسانی ـ اسلامی، در واقع این ارتقای جایگاه علوم انسانی و تحولی که مد نظر است، با رویکرد علوم انسانی، هرچه سریع‌تر اتفاق بیفتد.

۳۱۳/۱۷