به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام خدابخش عبدلی در یادداشتی به ادامه بررسی اجمالی، مرور چشم انداز حوزه‌های علمیه خواهران و مروری بر آنچه که در برنامه میان مدت پنج ساله آمده است، پرداخت و آورده است: برنامه پنج ساله اول، پاسخ به مطالبه جدی مقام معظم رهبری دانسته شده است برنامه ای که می خواهد مسیر تحقق طرح تحول را روشن نماید.

بدیهی است تحقق اهداف چشم انداز و رسالت های تمدن ساز حوزه علمیه خواهران منوط به حرکت در قالب یک نظام مدیریتی کارآمد و برنامه محور، میسر خواهد بود و برای نیل به اهداف، نیازمند برنامه ریزی و برنامه سازی در بازه های زمانی یکساله می باشیم و از اینجا می توان به اهمیت بالای برنامه ها و برش های برنامه ای یکساله پی برد. گفتنی است برنامه پنج ساله ذیل راهبردهای چشم انداز، لباس تدوین پوشیده است.

نکته مهم و قابل توجه اینکه، اگر پتانسیل چشم انداز، تحقق سه هدف عمده در نظر گرفته شده؛ تحقق این اهداف سه گانه با توالی منطقی، در سه برنامه پنج ساله، توزیع شده است به نحوی که تحقق هدف یکم، سازمان را برای تحقق بخشیدن به هدف دوم مهیا می کند و بالعکس اگر هدف یکم محقق نشود تحقق هدف دوم و سوم منتفی خواهد بود و پرواضح است اگر هدف اول با تاخیر، به کسوت تحقق درآید واقعیت یابی هدف دوم در برنامه پنج ساله دوم نیز مشمول عبارت سلب به انتفای موضوع خواهد شد، اصولا این نگاه که پله اول چشم انداز و برنامه پنج ساله اول، جهت آشنایی مجموعه با آن بوده باشد بایستی مورد تامل و بازنگری جدی قرار گیرد و مبنای علمی آن در دامن مباحث برنامه ریزی، تبیین گردد.

آن سه هدف مهم چشم انداز عبارتند از؛

1 توانمندی علمی، تربیتی، فرهنگی و تبلیغی ناظر به ویژگی های چشم انداز
۲ صاحب نظر در فهم، تبیین و ترویج اندیشه اسلامی در راستای هدایت گری، جریان سازی، توانمندی در تعامل سازنده، تاثیرگذاری و تعیین کنندگی اجتماعی در عرصه زن و خانواده
۳ توانا در تولید علم و ترویج اندیشه اسلامی به منظور دستیابی به محوریت رسمیت یافته حوزه های علمیه خواهران در عرصه زن و خانواده
بنابراین برنامه پنج ساله اول، متکفل تربیت نیروی انسانی توانمند و شایسته در عرصه های تعلیم و تربیت، پژوهش، فرهنگ و تبلیغ و مدیریت می باشد.

اهداف

ارتقای زیرساختی، توسعه توانمندی های علمی و مهارتی طلاب و توانمندسازی نخبگان حوزوی از اهداف عرصه تعلیم و تربیت می باشد و در ساحت پژوهشی، در کنار ارتقای زیرساختی، به کیفیت بخشی آثار پژوهشی و توانمندسازی نخبگان حوزوی توجه شده است. در بخش اهداف فرهنگی تبلیغی، علاوه بر اهداف مشابه بخش های پیشین، موضوع تحکیم و تعالی خانواده مدنظر قرار گرفته است. تعدد و تکثر اهداف برنامه پنج ساله،در عرصه مدیریت و پشتیبانی، نسبت به دیگر عرصه ها، قابل توجه است و از جمله موارد متمایز و البته مهم، طراحی و استقرار مدیریت عملکرد می باشد.
شایان تاکید است ارتقای کمی و کیفی زیرساختی، کیفیت بخشی نسبت به کارویژه های عرصه های مربوط از نکات غیرقابل اغماض مندرج در بخش اهداف می باشد و می توان گفت نقطه درخشان اهداف ذکر شده، توجه خاص به موضوع توانمندسازی نخبگان در همه عرصه ها، من جمله عرصه مدیریتی و پشتیبانی می باشد.

سیاست ها

۲۳ سیاست در عرصه تعلیم و تربیت، ۳۵ سیاست در پژوهش، ۴۱ سیاست در بخش فرهنگی تبلیغی و ۴۷ سیاست در مدیریت و پشتیبانی قید شده است که بررسی موارد، نشان دهنده توزیع مناسب، و شکست و توزیع سیاست و اهداف کلی در سیاست ها و اهداف خرد می باشد.

راهبردها

در عرصه تعلیم و تربیت، از جمله توفیقات مجموعه، تدوین و ارسال نظام تعلیم و تربیت بوده است که به عنوان برنامه مهم و تنها برنامه در ذیل راهبرد شماره یک، درج شده است. تقویت صبغه پژوهشی نظام آموزشی از دیگر موارد مهم و ارزشمند می باشد.

یکی از راهبردهای وزین و به شدت مورد نیاز، با توجه به آنچه که در هندسه علمی حوزه های علمیه خواهران و نیز میدان اقتضائات اجتماعی مشاهده و درک می شود موضوع مهندسی رشته ها و گرایش هاست(آمایش سرزمینی)که پا به پای توسعه رشته ها باید مدنظر مدیران تاسیس و توسعه سازمان قرار گیرد و قطعا اگر در این بخش، توقف به منظور تامل و تدقیق صورت گیرد نه تنها به معنی رکود و هزینه زاید نمی باشد بلکه به منزله سرمایه گذاری اثربخش و مبارکی خواهد بود که ثمرات آن در بخش سامان یافتن منابع انسانی مجموعه، متجلی می گردد و می تواند ابرهای پربارش و موج های تبلیغی و اثرگذاری های فرهنگی را در تمام کشور توسعه بخشیده و پربسامد سازد.

از برنامه های مبارکی که ذیل راهبرد ۴ آمده است توجه به ترویج انس با قرآن و حفظ کلام وحی می باشد که در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری و با اتکا به آن و در سایه فضل الهی، با مرافقت، موافقت و تفاهم با سازمان های مسئول در موضوع ترویج فرهنگ قرآنی نظیر اوقاف،می توان کارهای اثرگذار مطلوبی را به سامان رساند و ملاحظه و پیگیری تفاهمات صورت گرفته و استفاده از پتانسیل های دیده شده در آنها و تداوم تفاهم نامه ها در استیفای اهداف قرآنی،یاریگر مجموعه خواهد بود.

ارتقای اساتید و بررسی و بازطراحی آموزشی از دیگر مقوله های کیفی ارزشمند در برنامه می باشد. بهره برداری از ظرفیت آماده و نهفته دانش آموختگان با سازماندهی نظامند آنان، می تواند با سرعت استانداردی ما را به اهداف کمی و کیفی در قسمت استادپروری نائل سازد. برای بازطراحی متون آموزشی نیز لازم است به نظرات ابراز شده در مصاحبه های عمیق با اساتید و طلاب تراز توجه گردد و پیوست اقناعی متن های آموزشی موجود، به همراه آموزش متون و کتاب ها، تدارک شود.

راهبرد ارتقای سطح پذیرش طلاب

از موضوعات حیاتی می باشد که توجه مجموعه ستاد و مدیریت های واسط را به خود معطوف نموده و امید است با به کارگیری مدیران و کادر توانمند، مخصوصا در واحدهای علمی_تربیتی، موضوع پذیرش و رشد کمی آن، نصاب مطلوب و قابل قبولی را رقم بزند.

بررسی های استقرایی حاکی از نتیجه بخش بودن پیگیری ها و تلاش های میدانی می باشد و در این راستا، ستاد می تواند اقدامات شایسته ای را در تبادل ایده ها و تجربه نگاری های مدیران توانمند به انجام رساند و رابطه مستقیمی میان میزان دغدغه مندی جاری در مدارس با میزان افزایش یا کاهش پذیرش طلبه برقرار است.

از دیگر فاکتورهای مهم، نگاه آسیب شناسانه برای ترمیم انصراف ها می باشد. باید دید چند درصد از کسانی که با اهداف و دغدغه های دینی و فرهنگی وارد میدان تحصیلات حوزوی می شوند می توانند خود را به خط پایان برسانند و چه دلایلی غیر از آنچه که مربوط به مجموعه حوزه نیست در ارتفاع گرفتن میله های نمودار انصراف ها موثر می باشند. قابل قبول نیست که هزینه های پنهان و آشکار بسیار، مصروف جذب و پذیرش طلاب گردد و از طرف دیگر به خاطر عللی که چه بسا قابل مدیریت می باشند از دست بروند و تبدیل به هزینه های منفی برای حوزه و فرهنگ اجتماعی گردند.

راهبردهای فرهنگی

از جمله موارد بسیار ضروری، ساماندهی و بهسازی تبلیغ و مبلغین می باشد که تحت عنوان «بهسازی نظام فرهنگ و تبلیغ» در برنامه قید شده است. اگرچه کارهای خوبی در این مورد صورت گرفته اما هنوز تا رسیدن به حد مطلوب فاصله معناداری دیده می شود.

راهبرد ارتقای فرهنگ عفاف و حجاب

راهبرد شماره ۳ با عنوان ارتقای فرهنگ عفاف و حجاب از علائم پتانسیل کنشگری برنامه پنج ساله می باشد و می تواند در صورت تحرک مناسب و بهنگام، فرصت صدرنشینی به حق حوزه علمیه خواهران در ساماندهی موضوعات اقتضایی مرتبط با موضوع زن و خانواده را نصیبش نماید و بخشی از آنچه که در هدف متعالی چشم انداز ۱۴۱۴ تقریر شده است محقق گردد. در نظر گرفتن مثلث حیا، عفت و غیرت در تحقق بخشیدن به حجاب عفیفانه از مولفه های مورد تاکید می باشد و نباید اضلاع این شکل هندسی منتظم و مبارک یعنی حجاب، از نظر دور داشته شود. به همین منظور بایستی در برنامه ریزی ها، ظرفیت خانواده ها نیز لحاظ گردد. لازم به تاکید نیست که نگاه درونی در این موضوع، با توجه به هویت زنانه مجموعه، از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد.

راهبرد تشکیل، استحکام خانواده و فرزندآوری

نکته مهم در اینجا می تواند ایجاد تمهید لازم برای تحقق بخشیدن به هدف موردنظر، یعنی تحقق رویکرد فرزندآوری در جامعه طلاب و تبعًا در جامعه متاثر از آن باشد و تلاش های فرهنگی در بستر خانواده ها با توجه به وجود تزاحمات موجود، اثربخش خواهد بود یا باید محذورات متصوَر مثل مشکلات اقتصادی حل و رفع گردند یا اینکه با کار فرهنگی، هویت مشکل بودن آنها در اذهان جامعه، محو و هضم گردد تا خودِ موضوع فرزندآوری به عامل تهدیدی برای استحکام و آرامش خانواده ها و طلاب تبدیل نگردد.

راهبردهای مدیریت و پشتیبانی

از برنامه های بسیار ضروری و اثرگذار در بالا بردن راندمان سازمانی، استقرار نظام مدیریت و بهسازی جذب و گزینش منابع انسانی می باشد و قطعا یکی از علاج های مشکلات کمبود منابع انسانی در سطوح مدیریتی، وجود خلل و فرج هایی در سیکل جذب،گزینش و نگهداشت می باشد و بنا بر آنچه که در لایه های مختلف سازمان، وجدان می شود سازمان در تنظیم و تدوین جدول رشد منابع انسانی، نیازمند تغییر رویکردها و پررنگ شدن آموزش های متناسب ضمن خدمت و اهتمام به اجرای نظام ارزیابی و ارتقا می باشد و در این صورت برای اولویت قرار گرفتن برخی موضوعات خوب اما نه در اولویت، مجالی نخواهد ماند.

پذیرفتنی و منطقی نیست که نیروی انسانی که سالها در بخش های مختلف به ارائه خدمات پرداخته است بدون داشتن سیر صعودی، اندر خم یک کوچه مانده باشد و این موضوع، زمانی که دارای کثرت وجودی و فراوانی باشد غیرقابل اغماض خواهد بود.

راهبرد دیگری که با شماره ۶ در میان راهبردهای مدیریت و پشتیبانی، خودنمایی می کند راهبرد «طراحی و استقرار مدیریت عملکرد» می باشد که از برنامه های مهم و قابل توجه آن، اصلاح و بهسازی فرآیندهای برنامه ریزی می باشد.

با مطالعه آنچه که در طول سه سال گذشته و در آئینه برنامه نمای سامانه مبنا می توان ملاحظه نمود به نظر می رسد شیفتی در نوع نگاه به موضوع برنامه ریزی و بخش های درگیر در این موضوع، بایستی صورت گیرد و عقلانیت برنامه ریز در مجموعه از مرحله امضایی به مرحله تاسیسی تغییر فاز دهد.

در صورتی که برنامه ریزان، همانطور که از بطن واژه برنامه ریز منبعث می شود به حدی از ورود و اشراف به وظایف و اهداف مورد نظر بخش های مختلف پیکره حوزه های علمیه مخصوصا بخش مدیریتی آن برسند ضمن توانمندی در ارزیابی برنامه های پیشنهادی هر بخش و تطبیق آنها با راهبردهای کلان، خود نیز به ارائه و طراحی برنامه های مناسب در قالب برش های سالیانه توفیق خواهند یافت و زمانی که به چنین توانمندی در بخش برنامه ریزی و نظارت رسیدیم مجموعه ستادی، پتانسیل لازم را برای تقبل و به مقصد رساندن باری که بر دوش می کشد دارا خواهد بود.

راهبرد هشتم؛ پیشگیری و مواجهه با نفوذ و انحرافات

علاوه بر آنچه که ممکن است با برنامه ریزی های تخریبی بیرون سازمانی برای هر مجموعه پیش آید که لزوم هوشیاری در قبال آنها مورد تاکید و توجه می باشد اما برخی افکار و گزاره های ظاهرا بی اهمیت، به مرور در سازمان و در اذهان منابع انسانی آن رسوب پیدا می کند که با کمی تعمق خواهیم دید همین افکار و ذهنیت های به ظاهر بی اهمیت و همین موجبه های جزئیه سلبی،منجر به رکود و یا حتی عقب گرد می گردد و می توان برگزاری دوره های کوتاه بررسی فقهی و با هدف تصحیح نگاه سازمانی و اداری را پیشنهاد نمود که به مراتب اثربخش تر و مفیدتر از برگزاری برخی دوره های غیرضرور می باشد.

در پایان ضمن ادای خالصانه و خاضعانه ترین درودها به پیشگاه همه خدمتگزاران عرصه های مختلف حوزه های علمیه خواهران، توفیقات روزافزون همه همکاران گرانقدرمان را از خدای قادر متعال مسالت می کنیم.

انتهای پیام/