حجت‌الاسلام والمسلمین حق‌پناه، در بازدید خود از روند ارزیابی تقریرات دروس خارج فقه و اصول مدرسه سطح ۴ دانشگاه علوم اسلامی رضوی(مدرسه میرزا جعفر) در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، بر اهمیت فرآیند «تقریر» در علم‌آموزی تاکید کرد، و بیان داشت: «تقریر» به معنای بازنویسی مطالب گفته‌شده توسط استاد درس خارج، به قلم شاگرد و بر اساس فهم او از درس است.
وی توضیح داد: اگر شاگرد آنچه استاد می‌گوید را کلمه‌به‌کلمه یادداشت کند، این تنها به نوعی «املا نویسی» تنزل می‌یابد و تولید علم نمی‌کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین حق‌پناه در تشریح سه نوع تقریر گفت: در نوع نخست، شاگرد تمام مطالب استاد را بی‌کم‌وکاست می‌نویسد اما به دلیل عدم تکمیل و مراجعه مجدد، این نوع تقریر کارآمد نیست و تولید علمی به همراه ندارد. نوع دوم، تقریری است که فقط خلاصه‌ای از درس استاد ارائه می‌شود و بعد از آن دیگر به متن رجوع نمی‌شود؛ این رویکرد نیز ناکارآمد است. نوع سوم که بهترین شکل تقریر است، توسط طلبه‌ای انجام می‌شود که ضمن توجه دقیق به نکات مهم درس، آن‌ها را به‌صورت کامل‌تر و جامع‌تر با مراجعه به منابع، تحلیل مطالب و استنتاج نظریات مختلف، تبدیل به یک اثر علمی ارزشمند کند.
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان افزود: بسیاری از کتاب‌های فقهی و اصولی ارزشمند در چند سده اخیر، حاصل همین فرآیند «تقریر» هستند. نمونه‌هایی همچون تقریرات مرحوم آیت‌الله العظمی خویی(ره) از درس‌های مرحوم نائینی و همچنین کتاب‌های اصول و فقه امام خمینی(ره)، که به کمک شاگردان برجسته ایشان تدوین شده‌اند، گواهی بر اهمیت این روش علمی است. به‌عنوان مثال، کتاب «تهذیب‌الاصول» توسط آیت‌الله جعفر سبحانی و همچنین تقریرات دیگر شاگردان در نجف، مانند تحریر مکاسب و کتاب البیع امام خمینی(ره)، از جمله آثار ماندگار و ارزشمندی هستند که از این فرآیند علمی تولید شده‌اند.
وی همچنین بر نقش پشتکار، فهم عمیق و زحمات شبانه‌روزی طلبه‌ها تاکید کرد، و بیان داشت: حضرت آیت‌الله علم‌الهدی، امام جمعه مشهد، اشاره کرده‌اند که برای درک درست ۲۰ دقیقه از درس استاد، وقت بسیار بیشتری را صرف کرده‌اند. همین طور مرحوم آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی می‌فرمودند که برای هر درس نیم‌ساعته مرحوم آیت‌الله بروجردی(ره)، گاه تا هشت ساعت مطالعه و پژوهش به‌منظور تکمیل مطلب انجام می‌دادند تا به یک تقریر کامل دست یابند.
حجت‌الاسلام والمسلمین حق‌پناه با ابراز خرسندی از فضای علمی و بانشاط حاکم بر مدرسه سطح چهار(مدرسه میرزا جعفر) اظهار داشت: دیدن اساتید دلسوز، خودساخته و متعهد در کنار طلاب پرانگیزه، نویدبخش آینده‌ای روشن برای حوزه است.
وی از مسئولان این مدرسه و برنامه‌ریزی امتحانات تقدیر کرد و افزود: این تلاش‌ها، در تدریس، تحصیل و تهذیب، می‌تواند موجب ارتقای سطح علمی حوزه‌های علمیه و تولید علوم ماندگار برای جهان اسلام شود.
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان در پایان برای دست‌اندرکاران این حرکت علمی ارزشمند از خداوند متعال طلب توفیق کرد و بر لزوم استمرار فعالیت‌های علمی-پژوهشی تاکید نمود.
نظر شما