به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، سعید طاووسی در دوره‌ ادبیات تاریخی که به همت انجمن ساهور و مرکز آموزش‌های آزاد در دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام برگزار شد، در رابطه با چگونگی انتخاب موضوع عنوان کرد: موضوع باید از دل محقق بجوشد و این امر تفاوتی در پژوهش و در داستان ندارد؛ چون به احساس و خیال او هم نیاز دارد.

وی در پاسخ به اینکه با این روش آیا کار سفارشی نباید انجام داد، گفت: نویسنده می‌تواند از موضوع کلان بیرون بیاید و در نهایت آن جزئی را که می‌خواهد انتخاب کند به همین خاطر قبول موضوعات سفارشی مشکلی ندارد.

این نویسنده و پژوهشگر با بیان اینکه نگارش رمان تاریخی هم فرصت و هم تهدید است، تصریح کرد: فرصت است چون مورخین بخش مهمی از کار را آماده کرده‌اند در حالی که در رمان غیر تاریخی صددرصد کار با نویسنده است. متون تاریخی دراماتیک هستند و برخی نگارنده های آنان ادیب بودند؛ مثلا در سیره ابن هشام گاهس جزئیاتی مانند رنگ لباس اندازه ریش گفته شده است که این‌ها همه فرصت است.

وی ادامه داد: در بعضی موارد مانند زنان اطلاعات خیلی کم است و در مورد برخی اشخاص مانند عمار هم خیلی زیاد است و این تهدید محسوب می‌شود؛ زیرا آدم تاریخی در دست نویسنده نیست و هر چیزی را نمی‌تواند به او نسبت بدهد. اگر قدسی باشد حساسیت‌ها بیشتر می‌شود به طور مثال در کتاب(آنک آن یتیم نظر کرده) در صفحاتی شخصیت عبدالمطلب مورد اهانت قرار می‌گیرد در حالی که ما در روایت داریم ایشان با سیرت انبیا و صورت ملوک محشور می‌شوند.

استاد دانشگاه بیان کرد: نوشتن از زبان معصومین (ع) ممنوع است. هرگز نباید به عنوان اول شخص روایت شوند. گاهی اوقات لازم نیست زندگی خود معصوم را بگوییم؛ کافیست معصوم محور باشد. برای مثال کرامات معصوم را بنویسیم مثلا رمان می تواند یک حدیث باشد یا در باره هر کار ویژه‌ای که امام انجام داده بنویسیم مانند ولیعهد شدن امام رضا علیه السلام، بنویسیم.

وی نوشتن درباره بستگان معصوم را شیوه دیگر دانست و افزود: به طور مثال می تواند درباره مادر اهل بیت (ع) یا همسران ایشان نوشت؛ حتی می‌توانیم از شخصیت‌های منفی مانند ام فضل هم استفاده کنیم. استفاده از شخصیت امامزاده‌ها، مانند موسی مبرقع و اصحاب معصومین (ع) اعم از معروف و گمنام نیز از دیگر روش ها است.

طاووسی اضافه کرد: خواندن همه‌ کتاب‌ها در مورد یک موضوع کار درستی نیست. چون ممکن است ذهن نویسنده را خراب کند. خواندن تفسیر خوب بهتر از خواندن هر تفسیری است. کتاب‌های تاریخی که علاوه بر روایت بینش هم می‌دهند بهترین کتاب‌های تاریخی هستند. مانند تاریخ صدر اسلام از دکتر زرگری‌نژاد.

وی ادامه داد: علاوه بر کتاب‌های تاریخی، تاریخ اجتماعی دوره‌ای که نویسنده می‌خواهد در مورد آن بنویسد نیز باید مورد مطالعه قرار بگیرد. مانند کتاب رحمت نبوی و خشونت جاهلی، مطالعه‌ی اطلس ها مثل اطلس شیعه آقای جعفریان.

منتقد ادبی اظهار کرد: داستان و تاریخ به هم شبیه هستند. هر دو روایت دارند اما روایت تاریخی مدعی واقعیت است و روایت داستانی چنین ادعایی ندارد. نویسنده رمان باید ابتدا زمینه و زمانه را استخراج کند، به جزئیات و سبک زندگی آن دوره مسلط باشد و حتی مسائل کلامی، اعتقادی و جزئیات تاریخی را در کار نشان دهد.

وی گفت: پاورقی دادن در رمان تاریخی ممنوع است. حتی در صورت ضرورت باید پی نوشت داد. البته هر چیزی که مستند دارد قابل استفاده نیست. به طور مثال تمام نکاتی که در مناقب و معجزات آمده قابل اعتماد نیستند؛ چون اگر قابل استناد بود در کتب متعددی ذکر می شد.

انتهای پیام