به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام عماد رحیمی، از کارشناسان عرصه خانواده به سؤال خبرنگار حوزه‌نیوز با موضوع «راهکارهای عملی پرورش صبر و پرهیز از جزع» پاسخ داد که تقدیم شما فرهیختگان می شود.
پرسش: چگونه می‌توانیم در مواجهه با مشکلات و چالش‌های زندگی، مهارت صبر را تقویت کنیم و از بی‌تابی و جزع دوری نماییم؟
پاسخ:
بسم‌الله الرحمن الرحیم؛ برای دستیابی به زندگی سرشار از آرامش و تعادل، یکی از بنیادی‌ترین مهارت‌هایی که باید به آن مجهز باشیم، توانایی رویارویی با چالش‌ها و دشواری‌هاست.
صبر که به عنوان یک هنر فعال و پویا شناخته می‌شود، مستلزم آموزش و تمرین گام به گام است تا بتوانیم به درجات بالای آن دست یابیم.
* پرهیز از جزع؛ مهم‌ترین اصل در مواجهه با مشکلات
در مواجهه با فشارهای زندگی و مشکلات، ممکن است احساس رنج و درد عمیقی را تجربه کنیم. زمانی که فشارهای بیرونی با محدودیت‌ها و تنگناهای درونی ما همراه می‌شود، وضعیت روحی و روانی ما همچون درختی نحیف و آسیب‌پذیر می‌شود که با کوچک‌ترین فشار و تنشی، دچار شکستگی و آسیب می‌گردد.
مهارت صبوری به ما این امکان را می‌دهد که ساختار روان‌شناختی خود را همچون درختی تنومند و استوار پرورش دهیم، به گونه‌ای که مشکلات و فشارهای بیرونی نتوانند این ساختار محکم را درهم بشکنند. این استحکام درونی به ما اجازه می‌دهد که علی‌رغم تمام دشواری‌ها، به مسیر زندگی خود ادامه دهیم.
همان‌طور که خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِی کَبَدٍ»، انسان در رنج و سختی آفریده شده است و این مشقت، بخشی جدایی‌ناپذیر از ماهیت زندگی انسان است. برای افزایش توان صبوری و تقویت این مهارت حیاتی، نیازمند رعایت اصول و مراحلی هستیم که باید به دقت مورد توجه قرار گیرند.
یکی از مهم‌ترین اصول در مواجهه با مشکلات، که از سختی‌های به ظاهر ساده مانند پنچر شدن خودرو در گرمای طاقت‌فرسای تابستان تا چالش‌های جدی و پیچیده‌تر مانند مواجهه با بیماری‌های سخت را شامل می‌شود، پرهیز جدی از بی‌تابی و جزع و فزع است.
این اصل اساسی، نخستین و مهم‌ترین گام در مسیر دستیابی به مهارت صبوری و تقویت آن محسوب می‌شود.
* طرح پرسش «چرا من؟»، «چرا الان؟»
در مواجهه با مشکلات، جزع و بی‌تابی به أشکال مختلفی بروز می‌کند؛ مانند کوبیدن مشت بر فرمان خودرو، فریاد کشیدن، داد و بیداد کردن، و طرح پرسش‌های بی‌حاصلی همچون «چرا من؟» یا «چرا الان؟».
باید از خود بپرسیم که در مواجهه با مشکلات، چند بار به چنین رفتارهایی متوسل شده‌ایم، از داد و فریاد گرفته تا کوبیدن به در و دیوار و ناسزاگویی، و آیا هرگز این رفتارها به حل مشکلات‌مان کمکی کرده است؟
ائمه معصومین (علیهم‌السلام) در این باره تعالیم ارزشمندی دارند. آنها تأکید می‌کنند که بی‌تابی و جزع نه تنها آنچه را از دست رفته باز نمی‌گرداند، بلکه زخم‌های موجود را نیز التیام نمی‌بخشد.
امام کاظم (علیه‌السلام) در حکمتی عمیق می‌فرمایند: «کسی که جزع می‌کند دو مصیبت دارد، در حالی که فرد صبور تنها یک مصیبت دارد». این حقیقتی است که در زندگی روزمره به وضوح قابل مشاهده است.
در واقع، فردی که در مواجهه با سختی‌ها بی‌تابی می‌کند، باید دو مسئله را همزمان مدیریت کند:
۱. آرام کردن و کنترل خود
۲. حل کردن مشکل یا مصیبت پیش آمده
این دوگانگی باعث می‌شود فرد مجبور شود انرژی مضاعفی صرف کند. علاوه بر این، خود عمل جزع و بی‌تابی، انرژی روانی فرد را تحلیل می‌برد و توان او را برای مقابله مؤثر با مشکل اصلی کاهش می‌دهد.
بنابراین، اولین و مهم‌ترین گام در مسیر مقابله با سختی‌ها این است که تمرین کنیم هنگام مواجهه با مشکلات، از جزع و بی‌تابی خودداری کنیم.
نظر شما