به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه»، جامِ جَهانْنَما، یکی از نشریات معتبر فارسیزبان در هند، در تاریخ ۵ رجب ۱۲۳۷ق (۲۸ مارس ۱۸۲۲م) در شهر کلکته آغاز به انتشار کرد و به مدت ۵۴ سال، یعنی تا ۱۲۹۳ق (۱۸۷۶م)، به حیات خود ادامه داد. این نشریه با استفاده از چاپ سربی و به خط نستعلیق به سبک نگارش هندی، در چاپخانه «میشن پرس» به چاپ میرسید. هر شماره این نشریه معمولاً شامل تعداد صفحات مختلف بود و به صورت هفتگی، هر چهارشنبه منتشر میشد.
شمارگان نشریه بین ۲۵۰ تا ۲۶۰ نسخه در هر نوبت چاپ بود و هر نسخه به قیمت دو روپیه (و بعدها با ضمیمه، سه روپیه) به فروش میرفت. قیمتگذاری روپیهای برای هر نسخه نشاندهنده محلی بودن این نشریه و مخاطبان آن، یعنی فارسیزبانان ساکن هند بود. مدیر و سردبیر این نشریه دو هندو به نامهای هوری هورداتا و لالا سداشوک بودند.
زبان روزنامه در شمارههای اول تا هفتم اردو بود، اما به دلیل عدم موفقیت در جذب مخاطب، از شماره هشتم (۱۶ مه ۱۸۲۲) به دو زبان فارسی و اردو منتشر شد. از شماره یازدهم به بعد، تنها به زبان فارسی ادامه یافت و از سالهای ۱۸۲۳ تا ۱۸۲۹میلادی، ضمیمهای به زبان اردو نیز همراه آن منتشر شد. اگرچه زبان جام جهاننما از ابتدا فارسی بود، این نشریه میتوانست نخستین روزنامه فارسیزبان هند لقب گیرد، اما پیش از تغییر زبان آن، روزنامهای به نام مرآة الاخبار به زبان فارسی منتشر شده بود.
زبان جام جهاننما، فارسی سنتی بود که با صنایع ادبی آمیخته و ویژگیهای خاص فارسی هندی را دارا بود. واژگان اردو، انگلیسی، هندی و لهجههای محلی نیز در آن دیده میشد که گاهی درک مطالب را برای فارسیزبانان غیر هندی دشوار میکرد. آنطور که گفته شد بخش مهمی از این روزنامه به اخبار مربوط به ایران و دربار آن اختصاص داشت و مطالب تاریخی بسیار مهمی در آن از ایران منتشر شده که بسیار حائز اهمیت و برای امر پژوهش فوقالعاده مهم است.
مطالب این نشریه شامل اخبار هند، ایران و کشورهای اروپایی، پاورقیهایی مشابه «هزار و یک شب»، روایتهای کوتاه طنزآمیز و آگهیهایی تحت عنوان «اشتهار» بود؛ جام جهاننما یکی از اولین منابعی بود که خبر توقف زبان فارسی در هند را منتشر کرد.
نظر شما