به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، آیین اختتامیه مدرسه کاربست هوش مصنوعی در مطالعات قرآنی از سلسله پیش نشست‌های دومین همایش بین‌المللی مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم و هفتمین همایش ملی اعجاز قرآن کریم، همراه با تجلیل از دکتر علیرضا طالب‌پور موسس پژوهشکده مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم دانشگاه شهید بهشتی، یکشنبه ۱۴ بهمن ماه در سالن همایش های دبیرخانه انجمن های علمی حوزه علمیه قم برگزار گردید.
کتاب «باور به اعجاز قرآن؛ مبتنی بر شیوه‌ای نوین در ارزیابی گزاره‌های کلامی» با حضور جمعی از اهالی حوزه و دانشگاه به نقد و بررسی گرفته شد.
در ابتدا، مصطفی مرادی عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن دانشگاه شهید بهشتی، طی سخنانی به آسیب‌شناسی تلاش‌های صورت‌گرفته تاکنون برای اثبات اعجاز قرآن کریم پرداخت.
وی خاطرنشان کرد: قرآن‌شناسان، متکلمین و علمای اسلامی از اواخر قرن دوم هجری تاکنون به حدود ۹۰ مورد از وجوه اعجاز قرآن رسیده‌اند که آنها را از لحاظ رویکرد روش اثبات اعجاز قرآن می‌توان در ۹ مورد گنجاند.
مرادی، روش اول اثبات اعجاز قرآن کریم را رویکرد درون‌دینی دانست و گفت: این رویکرد با استفاده از گزاره‌های دینی مانند آیات و روایات، به اثبات اصل اعجاز می‌پردازد. مهمترین چالش آن این است که بنیان استدلال آن بر گزاره‌های درون‌دینی است و برای جامعه برون‌دینی کارایی ندارد.
وی افزود: رویکرد دوم، نظریه صَرْفه است که وجه اعجاز قرآن را دخالت خداوند و بازداشتن معارضان از مقابله با قرآن می‌داند. این نظریه توضیح می‌دهد که آوردن کتابی مثل قرآن غیرممکن نیست و از قرن دوم تا پنجم قمری نیز باورمندانی داشته است، ولی بیشتر عالمان مسلمان مخالف این نظریه بوده و برخی آن را در مقابل اعجاز بیانی قرآن دانسته و نقدهای فراوانی بر آن وارد کرده‌اند. مهمترین چالش آن این است که اثبات ذاتی قرآن را نمی‌پذیرد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات میان رشته‌ای قرآن دانشگاه شهید بهشتی، سبک‌محوری را رویکرد سوم اثبات اعجاز قرآن کریم دانست و گفت: این روش می‌گوید یک نظم ویژه‌ای در قرآن کریم وجود دارد. سوالی که اینجا پیش می‌آید که آیا وجود یک نظم ویژه حتی اگر اثبات شود، بر اثبات اعجاز قرآن کفایت می‌کند یا خیر؟
مرادی با بیان اینکه رویکرد مصداق‌محور ادبی یا اعجاز ادبی قرآن، رویکرد چهارم در اثبات اعجاز این کتاب است که می‌گوید آیات قرآن کریم دارای ظرافت‌های ادبی است، افزود: چالش مهم این رویکرد این است که به صورت شهودی استدلال شده که قرآن دارای اعجاز ادبی است ولی تمامی آیات قرآن در آن به صورت مصداقی بررسی نشده‌اند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات میان رشته‌ای قرآن دانشگاه شهید بهشتی، رویکرد اعجاز غیبی و خبر از آینده را نیز یکی از رویکردها در این عرصه دانست و گفت: چالش این رویکرد نیز این است که برخی از پیشگویی‌ها در تاریخ وجود دارند که به حقیقت پیوسته‌اند.
مرادی، رویکرد اعجاز تاریخی را رویکرد ششم اثبات اعجاز قرآن کریم دانست که از اولویت داشتن عرب عصر نزول قرآن در فصاحت و بلاغت می‌گوید و اشاره می‌کند که وقتی آنها نتوانسته‌اند در مصداق‌آوری قرآن موفق باشند، دیگران هم نمی‌توانند. این رویکرد با چالش‌های زیادی مواجه است از جمله اینکه اثبات یقینی بودن گزاره‌های تاریخی کار سختی است. همچنین با توجه به پیشرفت‌هایی که امروزه در هوش مصنوعی و عقل جمعی بشر رخ داده چگونه می‌توان اثبات کرد ادبیات عرب عصر نزول اولویت دارد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات میان رشته‌ای قرآن دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه اعجاز ذوقی رویکرد دیگر در این عرصه است، افزود: این رویکرد می‌گوید اعجاز قرآن صرفا درک می‌شود و قابل توصیف نیست. طبیعتا چالش مهم آن هم این است که قابل اثبات و رد نیست چون یک اصل درونی است.
مرادی، رویکرد هشتم اعجاز قرآن کریم را رویکرد مصداق‌محور علمی برشمرد و گفت: چالش این رویکرد این است که صرفا نمی‌توان با پیدا کردن چند مورد از اعجاز علمی قرآن ادعا کرد تمام قرآن کریم یک معجزه آسمانی است.
عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات میان رشته‌ای قرآن دانشگاه شهید بهشتی، رویکرد نهم را که در قرون اخیر با پیشرفت کامپیوتر به دست آمده روش اعجاز عددی و ریاضی دانست و افزود: این رویکرد نیز دچار چالش‌های متعددی است، یا محقق شدن آن کار مشکلی است و یا بعضا عمومیت ندارد و برخی از آنها نیز به آن حد از شگفتی نمی‌رسد که خاصیت فرابشری داشته باشد.
مرادی، متد اثبات اعجاز قرآن مبتنی بر شیوه‌ای نوین در ارزیابی گزاره‌های کلامی را حاصل ۱۷ سال فعالیت پژوهشکده مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم دانست و گفت: تلاش شده تا یک فتح البابی برای ارزیابی و اثبات مابقی گزاره‌های کلامی قرآن کریم صورت بگیرد.
در ادامه، دکتر علیرضا طالب‌پور موسس پژوهشکده مطالعات میان رشته‌ای قرآن دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به کتاب «باور به اعجاز قرآن؛ مبتنی بر شیوه‌ای نوین در ارزیابی گزاره‌های کلامی» و به عنوان مولف این کتاب گفت: گزاره‌های کلامی گزاره‌هایی هستند که ناچاریم برای اثبات آنها چند ویژگی را مد نظر قرار بدهیم که ویژگی اصلی آن برون‌دینی بودن است، چرا که معنا ندارد اعجاز قرآن را برای مخاطب برون‌دینی با استفاده از گزاره‌های درون‌دینی اثبات کنیم.
طالب‌پور به ارائه محتوا در چند محور بر اساس کتاب «باور به اعجاز قرآن؛ مبتنی بر شیوه‌ای نوین در ارزیابی گزاره‌های کلامی» پرداخت و گفت: بعضی انسان‌ها قطّاع بوده و زود به یقین می‌رسند. از طرفی برخی شکّاک بوده و دیر به یقین می‌رسند. پس باید در ابتدا مشخص کنیم که بحث ما سر اطمینان نوعی است نه شخصی.
وی افزود: در روش نوینی که در کتاب «باور به اعجاز قرآن؛ مبتنی بر شیوه‌ای نوین در ارزیابی گزاره‌های کلامی» مطرح شده، سعی گردیده تا شاخصه‌های زیر را داشته باشد: قابل اعمال بر همه متون باشد. کمّی باشد. سلیقه افراد در آن بی‌تاثیر باشد. برون دینی باشد. متقن بودن؛ بدین صورت که نسبت به آن شبهه نشود. اثر موارد ادعایی با امتیاز کم به شدت تضعیف شود. و امکان افزایش باور باشد.
طالب‌پور در مورد نحوه امتیازدهی به پارامترهای اصلیِ صراحت، صحت، اعتبار، سبقت و سندیت، گفت: برای هر یک از پارامترها حد آستانه (trl) ۰/۷ در نظر گرفته شده و حد آستانه امتیاز تجمیع شده همه پارامترها هم ۰/۵ در نظر گرفته شده است. روش تجمیع پارامترها نیز ضرب است.
موسس پژوهشکده مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم گفت: این روش مخصوص اعجاز علمی است، اما سایر رویکردهای اعجازی باید شاخص‌ها و پارامترهایشان به صورت جداگانه کشف شود.
طالب‌پور تاکید کرد: ما قدم اوّل را برداشتیم؛ خروجی آماده است تا افراد قدم‌های بعدی را در سایر اعجازها برداشته و این پارامترها را روی کتاب دیگر تطبیق دهند.
موسس پژوهشکده مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم با بیان اینکه آزمایش متد موجود در این کتاب در مدارس صورت گرفته و در نتیجه میزان دین‌داری دانش‌آموزان افزایش پیدا کرده است، گفت: ما به طور کلی بهترین بازخوردها را از جوانان داشتیم.
وی خاطرنشان کرد: ما این متد را در کل قرآن پیاده کردیم؛ در گام بعدی باید این متد در تک سوره‌ها هم انجام شود؛ چون تحدی قرآن در یک سوره هم بوده است. همچنین از حروف مقطعه می‌توان هم عدم تحریف قرآن و هم اعجاز قرآن را اثبات کرد. این از ایده‌های جدّی است.
طالب‌پور درباره اهمیت ابزارهای جدید و کامپیوتر و هوش مصنوعی نیز گفت: آشنایی با ابزارهای جدید، کمک به ابتکار و نوآوری می‌کند. هوش مصنوعی فرصت بسیار خوبی برای یکسری ابتکارها است. حمایت‌های رهبر انقلاب اسلامی هم از کامپیوتری کردن منابع دینی و ساخت نرم‌افزارهای نور بسیار جدی و قابل ستایش است.
وی تاکید کرد: متد ارائه‌شده در کتاب «باور به اعجاز قرآن؛ مبتنی بر شیوه‌ای نوین در ارزیابی گزاره‌های کلامی» تکمیلی بر رویکردهای دیگر اعجاز قرآن کریم است که سعی کرده نقاط ضعف و چالش‌های رویکردهای گذشتگان را برطرف نموده و ما را به یقین نزدیک به صد در صدی برساند.
در ادامه این برنامه، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعیسی مسترحمی مدیر گروه قرآن و علوم مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث جامعۀ‌المصطفی و حجت‌الاسلام والمسلمین محمد امینی تهرانی مدیر مدرسه عالی تفسیر این مجتمع، حسن‌رضا رضایی عضو هئیت علمی مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث، نقدهای خود را به کتاب «باور به اعجاز قرآن؛ مبتنی بر شیوه‌ای نوین در ارزیابی گزاره‌های کلامی» ارائه کردند.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی رئیس انجمن قرآن‌پژوهی حوزه علمیه قم نیز در سخنانی، دکتر طالب‌پور را خادم‌القرآن توصیف کرد و از زحمات او و اعضای پژوهشکده مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم تقدیر کرد.
رئیس انجمن قرآن‌پژوهی حوزه علمیه در ادامه، در مورد جامعیت یا عدم جامعیت متد کتاب «باور به اعجاز قرآن؛ مبتنی بر شیوه‌ای نوین در ارزیابی گزاره‌های کلامی» و همچنین حجیت این روش، نکاتی را ارائه کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور نیز در سخنانی با قدردانی از یک عمر مجاهدت دکتر علیرضا طالب‌پور گفت: حوزه علمیه و طلاب به نحوی مرهون زحماتی هستند که دکتر طالب‌پور در بنا نهادن گام‌های اولیه تاسیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی کشیده است.
رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور در تکمیل مطلب فوق افزود: اولین طرح‌ها و پیشنهادهای شروع کار این مرکز از سوی دکتر طالب‌پور و جمعی از طلاب مطرح شد و خروجی آن خدمت رهبر معظم انقلاب اسلامی ارائه گردید و کار آن آغاز شد.
دکتر محمدرضا قاسمی دبیر ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه‌های علمیه نیز مراتب قدردانی مدیر حوزه‌های علمیه از طلاب و اساتید حاضر در مدرسه کاربست هوش مصنوعی در مطالعات قرآن را ابلاغ کرد.
وی گفت: یکی از دغدغه‌های همیشگی آیت‌الله اعرافی این است که انجمن‌ها و جریان‌های علمیهم از ظرفیت فنی هوش مصنوعی و کاربست آن در حوزه دانشی خود مطلع شوند و هم نظام مسائلی که مرتبط با این ساحت‌های دانشی است، مورد توجه این انجمن‌ها قرار بگیرد.
دبیر ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه علمیه ابراز امیدواری کرد تا فصل جدیدی از فعالیت‌ها در حوزه قرآن‌کاوی رایانشی در تعامل میان مجموعه‌های دغدغه‌مند در این حوزه شکل بگیرد و با تلاش همگانی مجموعه‌های دغدغه‌مند، زمینه کار فنی و محتوایی مسئله قرآن‌کاوی رایانشی انجام شود.
تقدیر از دکتر طالب پور
در این مراسم به پاس سال‌ها مجاهدت علمی و اندیشه‌ای، لوح تقدیری با امضای آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه توسط حجت‌الاسلام والمسلمین بهرامی و دکتر قاسمی، به دکتر علیرضا طالب‌پور موسس پژوهشکده مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم اهدا و پیام مدیر حوزه‌های علمیه خطاب به وی قرائت شد.
در بخش پایانی این مراسم، آیین اختتامیه مدرسه کاربست هوش مصنوعی در علوم قرآنی برگزار شد و گواهینامه پایان‌دوره این مدرسه به طلاب شرکت‌کننده اعطا شد.
انتهای پیام
نظر شما