به گزارش خبرگزاری حوزه، کتاب "زندگی، مادری، کنشگری" به قلم خانم مریم خادمی و زینب اعلمی، اثری در حوزه تجربه‌نگاری است که با هدف ثبت و انتقال تجربیات زیسته زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی و خانوادگی تدوین شده است این کتاب به بررسی نقش‌آفرینی مادران در ساحت اجتماع می‌پردازد و تجربه زیسته زنانی را واکاوی می‌کند که به گفتمان سوم (زن کنشگر اجتماعی در محوریت خانواده) باور دارند.
نویسندگان در این اثر، چالش‌های مربوط به این حوزه را از زبان بانوان پایبند به گفتمان انقلاب اسلامی در نسل جدید شناسایی و تبیین می‌کنند. همچنین، با تمرکز بر تجربه عملی برخی بانوان نسل جدید که توانسته‌اند در بسترهای علمی، فرهنگی و اجتماعی گوناگون نقش‌آفرینی کنند و در عین حال، همسران و مادران شایسته‌ای باشند، راهکارها و ایده‌هایی را برای تحقق این امر و رفع موانع پیش‌روی مخاطبان ارائه می‌دهند.
نشست تخصصی نقد و بررسی این کتاب به صورت مجازی در محیط اسکای روم برگزار شد. در این نشست، حجت‌الاسلام حمید آقانوری استاد حوزه و دانشگاه، دکتر ناهید سلیمی عضو هیأت علمی پژوهشکده زن و خانواده و دکتر مهدی تکلو مدیر دفتر مطالعات جنسیت و جامعه به عنوان ناقد حضور داشتند.
همچنین، دکتر علیرضا مؤمن آرانی و حجت‌الاسلام حامد عبداللهی نیز به ترتیب به عنوان مدیر کارگروه تجربه‌نگاری فرهنگی و دبیر علمی، در این نشست مشارکت کردند.
هدف از برگزاری این نشست، آشنایی پژوهشگران، فعالان حوزه زنان و خانواده و عموم علاقه‌مندان با دیدگاه‌های مطرح شده در این اثر و مشارکت در بحث و تبادل نظر پیرامون آن‌ها بود.
معرفی کتاب، محورهای اصلی و نتایج پژوهش
در ابتدای نشست نقد و بررسی کتاب زندگی، مادری، کنشگری، زینب اعلمی، یکی از مؤلفان کتاب، به معرفی اثر و تبیین رویکرد پژوهشی و محورهای اصلی آن پرداخت. سخنان وی زمینه‌ای را برای درک بهتر محتوای کتاب و بحث‌های مطرح شده در نشست فراهم کرد.
اعلمی با تأکید بر رویکرد کیفی، دو پژوهش مکمل را برای بررسی مسائل زنان در گفتمان انقلاب اسلامی ارائه کرد.
وی در ادامه مسئله اصلی پژوهش را چگونگی جمع عملی بین خانواده و مسئولیت اجتماعی و شناسایی موانع و راهکارها عنوان کرد و گفت که رویکرد پژوهشی اثر شناسایی موانع از طریق تجربه زیسته و بررسی راهبردهای مادران موفق در تنظیم نقش‌ها است.
مؤلف کتاب، جامعه آماری را مادران تحصیل‌کرده، نخبه، متدین و علاقه‌مند به گفتمان انقلاب اسلامی معرفی کرد و تحلیل مضمون را مبنای پژوهش دانست.
وی با رد تعارض ذاتی بین کنشگری و خانواده در رویکرد اسلامی، این تعارض را عارضه مدرنیته دانست و با بیان اینکه پژوهش حاضر، برخلاف بسیاری از پژوهش‌های نظری، به بررسی چالش‌های عملی زنان در زیست‌جهان کنونی می‌پردازد، محورهای اصلی کتاب را تبیین کرد.
اعلمی با اشاره به الگوی مفهومی تنظیم نقش‌ها (صفحه ۱۸۸ کتاب)، این الگو را با تمرکز بر زن و مادر به عنوان کانون، تشریح کرد. این الگو حمایت‌های خانواده و اجتماع و راهبردهای فردی زنان را شامل می‌شود و به بررسی راهبردهای زمینه‌ای، موقعیتی و نشاط معنوی می‌پردازد. نشاط معنوی به عنوان موتور محرک زنان کنشگر در این الگو نقش کلیدی دارد.
مؤلف کتاب، نیت جهادی و رویکرد فکری را عامل موفقیت مادران کنشگر دانست. این عوامل شامل باور به سنت‌های الهی، گرایش‌های معنوی و نشاط دینی است.
وی همچنین راهبردهای کنشگری اجتماعی (صفحه ۱۴۸) را شامل کاهش فاصله کار و زندگی، کنش‌های فراساختاری و تنوع کنشگری‌ها معرفی کرد.
اعلمی مادران ناکنشگر را درگیر ساختارهای مردانه‌ای دانست که آنان را مجبور به انتخاب بین مادری و کنشگری می‌کند. این ساختارها الگوهای مردواره‌ای را به عنوان تنها الگوی موفقیت به آنان تحمیل می‌کنند.
مؤلف کتاب، احساس تنزل دینی را از آسیب‌های مادران ناکنشگر دانست و آن را زمینه‌ساز حرکت آنان در پژوهش دوم معرفی کرد.
اعلمی راهکار کلان را تقویت عاملیت زنان در مواجهه با ساختارها دانست و با رد تعارض ذاتی بین مسئولیت‌های اجتماعی و خانوادگی، عاملیت را کلید حل تزاحم و تقویت نوآوری اجتماعی معرفی کرد.
نقد مسئله‌محور و طرح سوالات اساسی
حجت‌الاسلام حمید آقانوری، استاد حوزه و دانشگاه، به عنوان ناقد اول کتاب زندگی، مادری، کنشگری به نقد مسئله‌محور این اثر پرداخت و با تأکید بر رویکرد حکمت عملی، چالش‌های پیش‌روی زنان انقلابی در جامعه امروز را بررسی کرد.
حجت‌الاسلام آقانوری با اشاره به علاقه‌اش به کتاب گفت: شاید کمتر به نقاط ضعف آن بپردازم. وی سپس سوالات اساسی درباره جایگاه زنان در جامعه انقلابی مطرح کرد و افزود: اگر دعوای غربی وجود نداشت و ما انقلاب کرده بودیم، چه دنیایی برای زنان پیشنهاد می‌کردیم؟ بعد از ۲۰ سال، اکنون با چالش‌های جدیدی روبرو هستیم و در سال چهلم انقلاب نیز با موج‌های تازه‌ای مواجه خواهیم شد.
وی با طرح این سوال که اساساً برای زنان انقلابی چه طرحی داریم؟ به نقد هویت زن مسلمان پرداخت و گفت: ما دچار یک نامسئله شده‌ایم. هر بار ثابت می‌کنیم که براساس هویت زن مسلمان، زن باید حضور اجتماعی داشته باشد، اما بارها این مسأله را تکرار می‌کنیم. آیا هویت اجتماعی زن مسلمان واقعاً مسئله اصلی است؟ به‌علاوه، مخاطب این کتاب، زن تحصیل‌کرده مذهبی است که تعدادش کم نیست.
استاد حوزه و دانشگاه با طرح این سوال که چگونه بین مادری همسری و نقش اجتماعی جمع کنیم؟ مسئله اصلی کتاب را تبیین کرد.
وی با تأکید بر رویکرد حکمت عملی اظهار داشت: این پژوهش به نوعی از پژوهش‌های حکمت عملی تعلق دارد و نمی‌توان با منطق حکمت نظری و گزاره‌ای به این مسئله پرداخت. باید از منطق عقل عملی صحبت کنیم. وی به اهمیت تجربه‌نگاری اشاره کرده و گفت: بهترین کار این است که ببینید آیا این فضایی که ایجاد کرده‌اید نمونه‌ای دارد یا نه. سپس به سراغ نمونه بروید و بپرسید چه خبر است؟ اگر در زندگی شما چنین اتفاقی افتاده و بین این نقش‌ها جمع شده، چه چیزی داریم؟ همان را دنبال کنیم تا منطق کتاب مشخص شود.
حجت‌الاسلام آقانوری با اشاره به تلاش کتاب برای ارائه راهکار از خلال مطالعات و مصادیق، گفت: این کتاب سعی دارد از میان مطالعات و مصادیق مختلف، یک اندیشه را پرورش دهد و از آن راهکارهایی استخراج کند.
وی با اشاره به هویت دوگانه کتاب، گفت: یک نکته جدی این پژوهش هویت دوگانه آن است. این کتاب هم محصولی از تلاش‌های پژوهشی است که در جشنواره جایزه ملی کتاب برگزیده شده و هم به بررسی موضوعات مختلف پرداخته و پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت ارائه می‌دهد. این پیشنهادات به سمت کارگاه‌های تنظیم نقش و ایجاد پدیده‌هایی مانند نوبانو هدایت شده است.
ناقد اول کتاب با اشاره به تکمیل چرخه توسط افرادی که بر روی این کتاب کار کرده‌اند، گفت: افرادی که بر روی این کتاب کار کرده‌اند، یک چرخه را تکمیل کرده‌اند و این اثر یکی از معدود پژوهش‌های موجود در این عرصه است که نمونه‌های مشابه آن به‌سختی یافت می‌شود.
حجت‌الاسلام آقانوری با اشاره به تأثیر کتاب بر زندگی و حل مسائل اساسی جامعه، گفت: این اثر به بحران‌های زنان پرداخته است.
تحسین رویکرد سیستمی کتاب و شیوایی متن
دکتر ناهید سلیمی، عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده و ناقد دوم کتاب زندگی، مادری، کنشگری، به بررسی رویکرد سیستمی کتاب و تحلیل رضایت از زندگی پرداخت و بر لزوم توجه به مفهوم انسان انقلابی و اصلاح درون در کنشگری اجتماعی زنان تأکید کرد.
دکتر سلیمی با اشاره به لذت خود از مطالعه کتاب گفت: وقتی کتاب را گرفتم، سریع تمامش کردم. برعکس احوالات اخیر که مطالعه برایم طول می‌کشد، از این کتاب لذت بردم و آن را جذاب یافتم. به مؤلفان کتاب تبریک می‌گویم. او همچنین به تحسین شیوایی و روانی متن پرداخت.
وی با اشاره به نکته جذاب کتاب و رویکرد سیستمی آن گفت: این کتاب برخلاف بسیاری از پژوهش‌ها به ابعاد مختلف مسئله پرداخته و به بررسی زن نخبه انقلابی اجتماعی به عنوان ورودی سیستم می‌پردازد. این رویکرد به من محیطی از کنشگری و ناکنشگری می‌دهد که اتصالات آن مفهوم‌سازی شده است. او رویکرد سیستمی کتاب را نقطه قوت آن دانست.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با اشاره به هدف نامرئی کتاب در ایجاد یک سیستم یادگیرنده گفت: نویسندگان تلاش کرده‌اند تا علاوه بر معرفی اجزا، به بحث‌های فردی و محیطی نیز بپردازند. من توانستم پروسه‌ای را که منجر به این خروجی شده است درک کنم و نقاط ضعف برای اصلاح یادگیری را شناسایی کنم. او به بررسی هدف نویسندگان در ارائه یک سیستم یادگیرنده پرداخت.
تحلیل پدیده محوری رضایت از زندگی و تأثیر مدرنیته
سلیمی با اشاره به پدیده محوری رضایت از زندگی، گفت: اگر این موضوع بیشتر توضیح داده شود، سازوکاری مشخص برای یک بحران معنا خواهد بود. در این کتاب، زنی را می‌بینیم که تحت تأثیر مدرنیته است و بحث‌های آموزشی و اشتغال او نیز در این چارچوب تعریف می‌شود. انتظار او از زندگی، ترکیبی از ارزش‌های اسلامی و تأثیرات مدرنیته است که در نهایت، معنای رضایت از زندگی را برای او تغییر می‌دهد.
وی با اشاره به نارضایتی زنان از زندگی، گفت: این نارضایتی معمولاً به محتوای مسائل برمی‌گردد که ربطی به شرایط محیطی و حکمرانی ندارد. باید بررسی کنیم که چرا نظام معنایی ما درباره رضایت از زندگی تغییر کرده است و چه چیزهایی برای زنان انقلابی و مذهبی در زمینه اسلامی می‌تواند رضایت ایجاد کند. این دوگانه‌ها نیاز به بررسی و تجویزاتی دارند تا پدیده محوری ما به درستی شکل گیرد.
نقد مفهوم انسان انقلابی و لزوم توجه به اصلاح درون
ناقد دوم اثر با اشاره به اینکه انقلابی بودن یک شبکه مفهومی برای تحلیل ایجاد می‌کند، گفت: در تحلیل کتاب، به ویژه در بخش اول، با این شبکه مفهومی مواجه نمی‌شویم. انقلابی بودن شامل مفهوم کنشگری انقلابی، انسان انقلابی و رفتار انقلابی است که در گزاره‌های یافته‌های پژوهش قابل انطباق است. او به نقد مفهوم انسان انقلابی در کتاب پرداخت.
سلیمی با اشاره به اینکه در شبکه مفهومی انقلابی، انسان کنشگر ویژگی‌های رفتاری خاصی پیدا می‌کند بر لزوم توجه به اصلاح درون در کنشگری اجتماعی زنان تأکید کرد و گفت: به عنوان مثال، اصلاح درون در منظومه فکری رهبری به خوبی مشخص است. اما در بخش اول کتاب، کمتر با یک انسان انقلابی روبرو هستیم که به دلیل ضعف معنایی و آگاهی، به اصلاح درون توجه کند.
وی با اشاره به اینکه ما به اصلاح درون خود نمی‌پردازیم و نکات مطرح‌شده در کنشگری به مختصات زن کنشگر انقلابی تبدیل می‌شود، گفت: در تحلیل ناکنشگری، علت کمرنگ بودن این بحث این است که زن انقلابی توجهی به اصلاح درون ندارد و آن را در خود جستجو نمی‌کند.
نقد توجه به ساختار و لزوم توجه به تجربیات درون‌زا
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با اشاره به اینکه زن کنشگر انقلابی باید به ساختار حساس باشد و در برابر آن روحیه اصلاح‌گری داشته باشد، گفت: در بخش دوم کتاب، با کاستی‌هایی مواجه می‌شویم که نشان می‌دهد این زنان چه مطالبه‌ای از ساختار می‌توانند داشته باشند. در بخش اول به کاستی‌های ساختار پرداخته شده و در بخش دوم به ویژگی‌های فردی و عاملیتی که برای کنشگری موفق لازم است. این دو بخش قابلیت ادغام و نتیجه‌گیری مشترک دارند و من تجویز می‌کنم که تحلیل‌ها به سمت یک شبکه مفهومی انقلاب هدایت شود.
سلیمی با اشاره به اینکه یکی از ویژگی‌های انسان کنشگر انقلابی حساس بودن به دیگران است، گفت: صحبت درباره زن انقلابی، علاوه بر مطالبات و موفقیت‌ها، مسئولیت‌های شبکه‌ای را بر دوش ما می‌گذارد. در تحلیل نهایی، باید به بررسی کنش انقلابی پرداخته شود.
وی با اشاره به اینکه در بخش دوم پژوهش، موفقیت‌ها کمتر به بحث ساختار پرداخته شده است، گفت: اگر به دنبال یک سیستم موفق هستیم، باید به تجربیات درون‌زا و برون‌زا در کنشگری زنان توجه کنیم.
تقدیر از پژوهش و نقد دغدغه محوری کتاب
در ادامه دکتر مهدی تکلو، مدیر دفتر مطالعات جنسیت و جامعه و ناقد سوم کتاب زندگی، مادری، کنشگری، به نقد رویکرد کتاب و تأکید بر چارچوب نظری الگوی سوم پرداخت. وی همچنین به چالش‌های پیش‌روی زن انقلابی و لزوم بازنگری در روایت رایج از الگوی سوم اشاره کرد.
تکلو با تقدیر از پژوهش انجام شده گفت: ما در مطالعات جامعه‌شناختی به سوژه زن انقلابی کمتر توجه کرده‌ایم، در حالی که این سوژه یک پدیدار و الهیات جدید است و تحولی اجتماعی محسوب می‌شود. بسیاری از تحولات اجتماعی ما نیز مرهون تحقق این زن است.
وی با اشاره به اینکه کتاب کار ارزنده‌ای انجام داده و به دنیای زن انقلابی نزدیک شده است، گفت: این کتاب تلاش کرده تا دنیای این زن را در رنج‌ها و دستاوردهایش صورت‌بندی کند. من با محتوای کتاب هم‌نظر هستم، اما سعی دارم زاویه دیگری به بحث اضافه کنم.
مدیر دفتر مطالعات جنسیت و جامعه با اشاره به اینکه کتاب یک مسئله محوری را از ابتدا تا انتها پیگیری می‌کند، گفت: این کتاب دغدغه‌ای را در خود دارد. بحث‌های نظری در حوزه الگوی سوم کافی نیست و ما به پژوهش‌های کاربردی‌تری نیاز داریم. دغدغه ما تحقق الگوی سوم است و کارهای نظری در این زمینه چندان سودمند نیست.
نقد رویکرد کتاب و تأکید بر چارچوب نظری الگوی سوم
تکلو به نقد رویکرد کتاب و تأکید بر ضرورت چارچوب نظری الگوی سوم پرداخت و گفت: ما با مسئله عدم تحقق الگوی سوم زن مواجه نیستیم و این الگو تا حدی جلو رفته است. اما مشکل اصلی نبود چارچوب نظری مناسب و منطبق بر واقعیت‌های این زنان است که اجازه نمی‌دهد مسائل و دستاوردهای آن‌ها به درستی شناسایی شود.
وی با اشاره به اینکه نمی‌توانیم به خوبی توضیح دهیم که چرا در انقلاب اسلامی مدیون زنان هستیم، گفت: ما در مرحله پساتحقق قرار داریم، اما این خلأها مانع درک واقعیات میدانی می‌شود. اگر بر جنبه‌های نظری بیشتر تأکید می‌کردیم، نتیجه کار متفاوت می‌شد.
ناقد سوم اثر با اشاره به اینکه رنج‌های این زن برای ما ناآشنا نیست، گفت: اطلاعات میدانی مطالعه‌شده جدید نیست و ما از مشکلات این زنان آگاهیم. اما اگر چارچوب نظری و حساسیت متفاوتی داشتیم، نحوه مطالعه و تحلیل این واقعیت‌ها متفاوت می‌شد.
نقد روایت رایج از الگوی سوم و تأکید بر تشخیص زن مجاهد
تکلو با اشاره به اینکه مسئله اصلی کتاب، چالش بین جمع نقش‌ها و تعادل آن‌ها است، گفت: ما نتوانسته‌ایم ثابت کنیم که این چالش به عنوان معضلی در جمع یا تنظیم نقش‌های مختلف وجود دارد.
وی با اشاره به روایت رایج از الگوی سوم، گفت: این روایت زن شرقی را به عنوان زنی محصور در خانواده و زن غربی را به عنوان زنی که از خانواده گذشته معرفی می‌کند. این الگوی سوم که به دنبال تقلیل خواسته‌های زنان است، نادرست است و باعث ایجاد بسیاری از چالش‌ها می‌شود.
مدیر دفتر مطالعات جنسیت و جامعه با اشاره به اینکه چالش اصلی زن انقلابی تنها تعادل بین دو حوزه نقش نیست گفت: این مسئله نه تنها مربوط به زنان، بلکه به کل جامعه است. نویسندگان تلاش کرده‌اند تا فاصله‌هایی از روایت‌های مدرن و اشتغال زنان ایجاد کنند، اما واقعیت این است که مردان نیز اگر بخواهند کنشگری کنند، با همین چالش‌ها مواجه می‌شوند. سؤال اینجاست که چرا به مسائل مردان توجه نمی‌شود و چرا آن‌ها موظف به حل این معضل نیستند؟
وی با اشاره به اینکه تشخیص مزیت الگوی سوم زن، توانایی او در گذشتن از خانواده و سلامتی فرزندان برای حفظ چیزهای دیگر است، گفت: این زن مجاهد با چالش‌هایی مواجه است، چرا که دنیای او مردانه است و ساخت خانواده نیز ساختاری مردانه دارد. در الگوی سوم، خانه و جامعه باید تغییر کند و زن موظف است خانه‌ای که در آن زندگی می‌کند را به محیطی شخصی تبدیل کند و ساختار آن را ویرایش نماید.
پاسخ به نقد دکتر سلیمی در خصوص مفهوم انسان انقلابی
در ادامه نشست مریم خادمی، دیگر مؤلف کتاب زندگی، مادری، کنشگری، در پاسخ به نقدهای مطرح‌شده در نشست به تبیین رویکرد پژوهش و مفهوم انسان انقلابی در بخش اول کتاب پرداخت و بر نشاط معنوی به عنوان موتور محرک زن کنشگر تأکید کرد.
خادمی با اشاره به نکات دکتر سلیمی درباره کمرنگ بودن مفهوم انسان انقلابی در پژوهش اول، گفت: با نظر خانم دکتر سلیمی موافقم. در پژوهش اول، انسان انقلابی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. دلیل این امر، مرحله‌ای است که زنان مورد مطالعه در آن حضور دارند؛ یعنی دوران پسامادری. این زنان که نامادرانی هستند به شدت احساس تنزل کرده و در حال شکل‌گیری شوک مادری هستند، بنابراین نمی‌توان انتظار رفتار یک انسان انقلابی بالغ را از آن‌ها داشت و باید شرایط آن‌ها را درک کرد.
وی با اشاره به لزوم درک شرایط زنان در دوران پسامادری، گفت: به ندرت به این موضوع پرداخته‌ایم که یک زن انقلابی پس از مادر شدن، چه شرایط درونی باید داشته باشد تا از بروز شوک جلوگیری کند.
پاسخ به نقد دکتر تکلو در خصوص رویکرد پژوهش و الگوی سوم
مؤلف کتاب با اشاره به سخنان دکتر تکلو، گفت: من با بسیاری از نظرات ایشان موافقم و کتاب را در راستای صحبت‌های ایشان می‌بینم. متن کتاب نتوانسته به خوبی مضامین را منتقل کند. نیاز به پژوهش‌های کاربردی در کنار بحث‌های نظری انکارناپذیر است. ما چهل سال است که درباره چیستی زن مسلمان صحبت می‌کنیم و پژوهش‌های زیادی درباره زن تراز انقلابی انجام شده، اما هیچ تنوعی از استعدادها و علائق این زنان دیده نمی‌شود.
خادمی با اشاره به اینکه در دوران پساتحقق هستیم و الگوی سوم محقق شده است، گفت: ما نیز قصد داشتیم این موضوع را بررسی کنیم. در پژوهش اول، نشان دادیم که توصیه به خانه‌نشینی و تمرکز بر مادری برای زن تحصیل‌کرده مذهبی قابل اجرا نیست. چنین توصیه‌ای ناشی از عدم شناخت زن امروز است و تنها به نارضایتی او منجر می‌شود.
وی با اشاره به پژوهش دوم گفت: در این پژوهش به زنی پرداختیم که دچار شوک مادری نشده و توانسته بین نقش‌های مختلف خود تعادل برقرار کند. هدف ما ارائه یک چارچوب نظری برای این چگونگی بود. پرداختن به مبانی بحث الگوی سوم در این کتاب که بر پایه تجربه زیسته است امکان‌پذیر نیست و نیاز به کتاب دیگری برای بررسی کامل این ابعاد وجود دارد.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه ما در مرحله پساتحقق هستیم و چارچوب نظری مناسب برای زن تحصیل‌کرده مذهبی نداریم، گفت: مسائل مطرح‌شده در فضای علمی ما غالباً به تحلیل‌های فمینیستی و خشک درباره اشتغال محدود می‌شود و به مسائل واقعی این زنان توجهی نمی‌شود. این موضوع در فضای علمی ما به‌ندرت مورد بررسی قرار می‌گیرد.
تأکید بر نشاط معنوی به عنوان موتور محرک زن کنشگر
خادمی با اشاره به بحث کنشگری گفت: کنشگری به معنای واقعی فقط مختص مردان نیست. نمی‌دانم چرا این تصویر از کتاب به ناقد محترم منتقل شده است. ما از زنان کنشگر پرسیدیم که تصویرشان از ۲۰ سال آینده چیست. پاسخ‌ها شامل تحلیل‌هایی درباره زندگی خانوادگی و اجتماعی بود. آن‌ها می‌خواستند مؤثر اجتماعی باشند چون در گفتمان سوم انقلاب اسلامی بزرگ شده‌اند. هدف ما از کنشگری در این کتاب، به‌دست آوردن مؤثر بودن در جامعه است.
وی با اشاره به اینکه موتور محرک زن کنشگر، نشاط معنوی است، گفت: نشاط معنوی به معنای عدم توقف و ناامیدی است، زیرا این زنان با ایمان به سنت‌های الهی و یاری خداوند، به حرکت ادامه می‌دهند. در مصاحبه‌ها، همه افراد دارای ذهنیت معنوی و جهادی بودند و این سبک زندگی را انتخاب کرده‌اند. ما نشان دادیم که نشاط بر پایه معنویت و اعتقاد به سنت‌های الهی عامل محرک آن‌هاست.
نویسنده کتاب با اشاره به اینکه زنان به خاطر باور به سنت‌های الهی از خانواده خود می‌زنند، گفت: این زنان برای خدا اقدام می‌کنند و مطمئن‌اند که خداوند هر نقصانی را جبران می‌کند. این مفهوم در مدل تنظیم نقش‌ها مورد توجه قرار گرفته است.
نظر شما