به گزارش خبرگزاری حوزه، مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی در یکی از سخنرانی‌های خود به «شرح دعای روز نوزدهم ماه مبارک رمضان» پرداختند که تقدیم شما فرهیختگان
«اللَّهُمَّ وَفِّرْ فِیْهِ حَظِّی مِنْ بَرَکاتِهِ، وَسَهِّلْ سَبِیلِی إِلی خَیْراتِهِ، وَلا تَحْرِمْنِی قَبُولَ حَسَناتِهِ، یا هادِیا إِلی الحَقِّ المُبِینِ.»
«ای خدا در این روز بهره مرا از برکاتش وافر گردان، و به سوی خیراتش، مسیرم را سهل و آسان‌ساز، و از حسنات مقبول آن، مرا محروم مساز، ای راهنمای به سوی دین حق آشکار.»
بسم الله الرحمن الرحیم، لا حول و لا قوه الا بالله؛ امروز قصد داریم دعای روز نوزدهم ماه مبارک رمضان را معنا و بررسی کنیم.
* فراز اول دعا، اللَّهُمَّ وَفِّرْ فِیْهِ حَظِّی مِنْ بَرَکاتِهِ
در این دعا، سه درخواست اساسی از خداوند مطرح شده است:
* افزایش بهره از برکات ماه رمضان:
«وَفِّرْ فِیْهِ حَظِّی مِنْ بَرَکاتِهِ»؛ یعنی خدایا بهره مرا از برکات این ماه زیاد کن.
برکات رمضان شامل عبادت، تلاوت قرآن، دعا، استغفار، شب‌زنده‌داری و توسل به درگاه الهی است. بسیاری از افراد از این برکات غافل می‌مانند و فرصت‌های ارزشمند این ماه را از دست می‌دهند.
* هموار شدن مسیر خیرات:
«وَسَهِّلْ سَبِیلِی إِلی خَیْراتِهِ»؛ یعنی خدایا راه من را به سوی نیکی‌ها و اعمال صالح آسان کن.
گاهی موانعی مانند سستی، غفلت یا گرفتاری‌های دنیوی، ما را از انجام اعمال نیک بازمی‌دارند. از این رو، درخواست تسهیل مسیر خیرات بسیار مهم است.
* محروم نشدن از پذیرش حسنات:
«وَلا تَحْرِمْنِی قَبُولَ حَسَناتِهِ»، یعنی خدایا اعمال نیک من را بپذیر و مرا از قبول حسنات محروم مساز.
قبولی اعمال به اخلاص، نیت پاک و شرایط خاصی نیاز دارد و این دعا بیانگر این است که ما نه تنها باید عمل صالح انجام دهیم، بلکه باید نگران پذیرش آن نیز باشیم.
در ادامه، به اهمیت هوشیاری در برابر حقیقت مرگ و جهان پس از آن پرداخته شده است. حدیثی می‌گوید: قبر هر روز با پنج جمله ما را صدا می‌زند:
من خانه تنهایی تو هستم، برای خود انیسی فراهم کن.
یعنی با اعمال نیک، شب‌زنده‌داری، تلاوت قرآن و عبادات، خود را از تنهایی قبر نجات بده.
من خانه تاریکی تو هستم، برای خود چراغی بیافروز.
یعنی ایمان و اعمال صالح، روشنی‌بخش قبر خواهند بود.
من خانه مارها و عقرب‌ها هستم، برای خود تر عمل صالح آماده کن.
یعنی اگر انسان در دنیا گناه و ستم کرده باشد، در عالم برزخ با سختی‌های فراوانی مواجه خواهد شد و عمل صالح این سختی‌ها را کاهش می‌دهد.
من خانه آزمایش هستم، برای خود آمادگی فراهم کن.
یعنی انسان باید با یاد مرگ و قیامت، خود را برای محاسبه الهی آماده کند.
من خانه‌ای پر از وحشت هستم، برای خود آرامش و امنیت مهیا کن.
یاد خدا، انس با قرآن و عمل صالح، آرامش حقیقی را به همراه دارد.
متأسفانه بسیاری از افراد، چنان در دنیا غرق شده‌اند که از حقیقت مرگ و قیامت غافل هستند. در حالی که قبر، اولین منزلگاه آخرت است و ما باید برای آن آماده باشیم.
در پایان، بار دیگر به اهمیت بهره‌برداری از برکات ماه رمضان اشاره می‌شود. برخی افراد حتی در سحرگاهان نیز از این فرصت استفاده نمی‌کنند، در حالی که حتی بیماران نیز می‌توانند از دعا و ذکر در این ماه بهره ببرند.
ماه رمضان فرصتی است برای رشد معنوی، که باید آن را غنیمت شمرد و از برکات آن بیشترین بهره را برد.
* فراز دوم دعا، وَسَهِّلْ سَبِیلِی إِلی خَیْراتِهِ
بارالها! مسیر مرا به سوی خیرات این ماه هموار کن. ماه مبارک رمضان فرصت‌های بی‌شماری برای انجام کارهای نیک و دستگیری از نیازمندان فراهم می‌کند.
خدایا، مرا در این مسیر یاری کن تا بتوانم در حد توان، افطاری دهم، نیازمندی را سیر کنم و به فقیرانی که در سختی به سر می‌برند، کمک کنم.
گاهی برخی از افراد در شرایطی زندگی می‌کنند که حتی قادر به تهیه یک وعده غذای ساده نیستند.
در این میان، برخی فقرا، باوجود نیاز شدید، عزت‌نفس و آبروی خود را حفظ می‌کنند و حاضر به درخواست کمک از دیگران نیستند. کمک به چنین افرادی، از جمله برترین اعمال خیری است که در روایات اسلامی مورد تأکید قرار گرفته است.
اینکه انسان به فقیر آبرومندی که هرگز نیاز خود را فاش نمی‌کند، دست یاری برساند، اجر و ثواب عظیمی دارد. پیامبر اکرم (ص) و اهل‌بیت (ع) به این موضوع اهمیت زیادی می‌دادند.
در روایت آمده است که روزی عالمی به شخصی فرمود: «چرا به همسایه‌ات که گرسنه بود، غذا ندادی؟»
آن شخص پاسخ داد: «من از وضعیت او بی‌اطلاع بودم.»
آن عالم در پاسخ فرمود: «من به تو اعتراض می‌کنم، نه به خاطر اینکه کمک نکردی، بلکه به خاطر اینکه چرا بی‌اطلاع بودی!»
این روایت، مسئولیت اجتماعی ما را در برابر دیگران به خوبی نشان می‌دهد.
انسان مؤمن، نباید نسبت به حال همسایگان و اطرافیان خود بی‌تفاوت باشد. اگر کسی شب را سیر بخوابد، درحالی‌که همسایه‌اش گرسنه است، او مسلمان واقعی نیست.
این روایت هشدار می‌دهد که صرف عبادت و نماز، برای نجات و سعادت انسان کافی نیست، بلکه عمل به تکالیف اجتماعی و کمک به نیازمندان نیز بخش جدایی‌ناپذیر ایمان است.
پس باید از حال همسایگان و اطرافیان خود باخبر شویم و در صورت نیاز، به یاری آنان بشتابیم.
ماه رمضان فرصت مناسبی است تا با فراهم کردن بسته‌های غذایی، مانند مقداری برنج، روغن، گوشت و دیگر اقلام ضروری، به خانواده‌های کم‌بضاعت کمک کنیم.
برخی گمان می‌کنند که عبادت صرفاً در نماز و دعا خلاصه می‌شود، اما این تصور نادرست است.
دعا و نماز، بدون عمل به وظایف اجتماعی، ناقص خواهد بود. همان‌طور که نماز و روزه از ارکان دین هستند، کمک به فقرا و نیازمندان نیز از نشانه‌های ایمان واقعی است.
* فراز سوم دعا؛ وَلا تَحْرِمْنِی قَبُولَ حَسَناتِهِ
«وَلا تَحْرِمْنِی قَبُولَ حَسَناتِهِ؛ پروردگارا! مرا از پذیرش حسنات این ماه محروم مگردان».
من دعا می‌خوانم، نماز شب می‌خوانم، روزه می‌گیرم و اعمال عبادی بسیاری انجام می‌دهم.
این‌ها همه حسنات و اعمال نیکی هستند که به امید قبولی در درگاه تو انجام می‌دهم. خدایا، مبادا این اعمال از بین بروند و از ثواب و اجرشان محروم شوم!
انسان ممکن است با انجام برخی گناهان، ثواب و حسنات خود را از دست بدهد. از جمله این گناهان، غیبت است که در روایات تأکید شده تأثیر بسیار منفی بر قبولی اعمال دارد.
در حدیثی آمده است که اگر کسی غیبت دیگری را کند، تا چهل روز اعمال عبادی او پذیرفته نخواهد شد. یعنی نماز، روزه و سایر عبادات او در نامه عملش ثبت نمی‌شود.
تصور کنید فردی چهل روز نماز خوانده، روزه گرفته و عبادت کرده باشد، اما به دلیل یک غیبت، تمام آن حسنات از بین برود.
در روایات آمده است که شخصی پس از آنکه شنید دیگران غیبت او را کرده‌اند، برایشان هدیه‌ای فرستاد. وقتی از او دلیل این کار را پرسیدند، پاسخ داد: «آن‌ها حسناتشان را به من هدیه کردند، پس من نیز به رسم تشکر، هدیه‌ای برایشان فرستادم».
این روایت نشان می‌دهد که غیبت نه تنها گناهی بزرگ است، بلکه سبب انتقال حسنات از غیبت‌کننده به فردی می‌شود که مورد غیبت قرار گرفته است.
بسیاری از افراد، هنگام شنیدن غیبت خود، واکنش نادرستی نشان می‌دهند. به جای آنکه از این اتفاق عبرت بگیرند و خود از غیبت پرهیز کنند، ممکن است عصبی شوند و حتی با غیبت متقابل پاسخ دهند. اما این کار، گناه را دوچندان می‌کند و باعث می‌شود که حسنات بیشتری از دست برود.
خدایا، مرا از این دام‌های شیطانی حفظ کن! کاری کن که غیبت نکنم تا حسناتم از بین نرود، دروغ نگویم که اعمال نیکم نابود نشود، به نامحرم نگاه نکنم که اجر عباداتم کم نشود، و سوءظن به دیگران نبرم که موجب زوال ثواب‌های معنوی‌ام نشود.
* فراز پایانی دعا؛ یا هادِیا إِلی الحَقِّ المُبِینِ
«یا هادِیا إِلی الحَقِّ المُبِینِ؛ ای خدایی که ما را به سوی حق آشکار هدایت می‌کنی!»
تویی که مسیر درست را به بندگانت نشان می‌دهی و آنان را به راه راست رهنمون می‌سازی.
امروز، ما را به دین اسلام هدایت کرده‌ای و نعمت عظیم شیعه دوازده‌امامی را به ما عطا نموده‌ای. این توفیق، نعمتی بی‌بدیل است که باید قدر آن را بدانیم.
«حق مبین» همان حقیقت آشکار است، و یکی از بزرگ‌ترین جلوه‌های این حقیقت، ولایت اهل‌بیت علیهم‌السلام است.
کسی که در مسیر ولایت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام و ائمه اطهار علیهم‌السلام قرار بگیرد، به روشنی به حقیقت رسیده و در مسیر سعادت گام برداشته است.
ای پروردگاری که ما را به این حق روشن هدایت کرده‌ای! این دعاهایی که از تو طلب کردیم، در حق ما مستجاب بفرما. خدایا! توفیق روزه‌داری در این ماه مبارک را به همه ما عنایت کن، ما را از فیوضات و برکات این ماه محروم مساز.
برای دانلود صوت اینجا را کلیک کنید
نظر شما