به گزارش خبرگزاری حوزه، مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی در یکی از سخنرانی‌های خود به «شرح دعای روز بیستم ماه مبارک رمضان» پرداختند که تقدیم شما فرهیختگان
«اللَّهُمَّ افْتَحْ لِی فِیْهِ أَبْوابَ الجِنانِ، وَأَغْلِقْ عَنِّی فِیْهِ أَبْوابَ النِّیْرانِ، وَوَفِّقْنِی فِیْهِ لِتِلاوَةِ القُرْآنِ، یا مُنْزِلَ السَّکِینَةِ فِی قُلُوبِ المُؤْمِنِینَ.»
«خدایا در این روز برای من درهای بهشت را بگشای، و درهای آتش دوزخ را ببند، و مرا توفیق تلاوت قرآن عطا فرما، ای فرود آورنده وقار و سکینه بر دل‌های اهل ایمان.»
در این دعای شریف که از گنجینه‌های معنوی ماه مبارک رمضان است، بنده از درگاه خداوند متعال سه درخواست اساسی دارد.
نخست، گشایش درهای بهشت
دوم بسته شدن درهای دوزخ
و سوم توفیق تلاوت قرآن کریم.
* سنخیت اعمال و رفتار با گفتار در طول حیات معنوی
این سه درخواست در حقیقت به هم پیوسته و مکمل یکدیگرند، زیرا انسان با تلاوت و تدبر در قرآن کریم، راه سعادت و بهشت را می‌شناسد و از مسیر شقاوت و دوزخ دوری می‌گزیند.
اما نکته مهم این است که استجابت این دعا مستلزم عمل و تلاش بنده است.
تنها با زبان خواستن کافی نیست؛ باید در مسیر بهشت گام برداشت و اعمال نیک انجام داد. به عنوان مثال، کمک به نیازمندان، تهیه مایحتاج ضروری برای خانواده‌های کم‌بضاعت، و انفاق در راه خدا با حفظ آبرو و کرامت انسانی گیرنده، همگی اعمالی هستند که درهای بهشت را به روی انسان می‌گشایند.
همچنین، درخواست بسته شدن درهای دوزخ باید همراه با پرهیز عملی از گناهان و معاصی باشد.
نمی‌توان از خداوند خواست که ما را از دوزخ دور کند، در حالی که اعمال و رفتار ما دوزخی است.
در حقیقت، این دعا تعهدی است از سوی بنده که می‌خواهد با اعمال صالح خود، مسیر بهشت را در پیش گیرد و از راه دوزخ دوری کند.
* ولایت‌پذیری؛ کلید اصلی ورود به بهشت و نجات از دوزخ
در این میان، خداوند راه نجات را برای بندگانش هموار ساخته است. برخی با شهادت در راه خدا، همچون جعفر طیار، با دو بال معنوی به سوی بهشت پرواز می‌کنند و بدون گذر از پل صراط، مستقیم وارد بهشت می‌شوند.
این پل که از مو باریک‌تر و از شمشیر برنده‌تر است، تنها با «نور ولایت اهل بیت علیهم‌السلام» قابل عبور است. این نشان می‌دهد که ولایت‌پذیری و پیروی از اهل بیت علیهم‌السلام، کلید اصلی ورود به بهشت و نجات از دوزخ است.
در نتیجه، این دعای شریف به ما می‌آموزد که سعادت اخروی در گرو سه عنصر اساسی است: عمل صالح، تقوا و پرهیزگاری، و ولایت‌پذیری. هر سه این عناصر باید در کنار هم باشند تا انسان بتواند به هدف والای خود که همان رسیدن به بهشت الهی است، دست یابد. خواندن این دعا در واقع تجدید پیمانی است با خداوند متعال برای حرکت در این مسیر متعالی.
* شرح و تفسیر روایت ولایت و پاداش پرهیزگاری
در ادامه تفسیر دعای روز بیستم، روایات ارزشمندی درباره نقش ولایت و پرهیزگاری در سعادت اخروی نقل شده است که به صورت منسجم به شرح آن می‌پردازیم:
در روایات آمده است که پیامبر اکرم(ص) و امیرالمؤمنین(ع) در روز قیامت بر در بهشت ایستاده‌اند و همچون مأموران مرزبانی، گذرنامه ولایت افراد را بررسی می‌کنند. این تشبیه به مرزبانی دنیوی، تصویری روشن از اهمیت ولایت‌پذیری ارائه می‌دهد.
همان‌طور که برای عبور از مرزهای دنیوی نیاز به مدارک معتبر است، برای ورود به بهشت نیز «ویزای ولایت» ضروری است.
در این میان، گروهی ویژه وجود دارند که به دلیل اعمال خاص خود، بدون نیاز به گذر از پل صراط، مستقیماً وارد بهشت می‌شوند. این افراد با دو بال معنوی پرواز می‌کنند و وقتی اهل بهشت از آنها می‌پرسند که چگونه به این مقام رسیده‌اند، دو ویژگی مهم خود را بیان می‌کنند:
۱. قناعت و رضایت به حداقل‌های دنیوی
۲. پرهیز از گناه در خلوت و تنهایی
در تأیید اهمیت پرهیز از گناه در خلوت، داستان ابن سیرین، صاحب معروف تعبیر خواب، نقل شده است.
* داستان ابن سیرین، صاحب معروف تعبیر خواب
او که در جوانی شاگرد بزاز (پارچه‌فروش) بود، در موقعیتی قرار گرفت که زنی قصد فریب او را داشت. اما او با وجود جوانی و زیبایی، از گناه گریخت و حتی برای پاک شدن از گناه، متوسل به آلودگی ظاهری شد.
در پاداش این عمل، خداوند لباسی بهشتی به او عطا کرد که تا پایان عمر کهنه نشد و علم تعبیر خواب نیز به او عنایت شد.
این داستان نکته مهمی را روشن می‌سازد:
علم تعبیر خواب، که از علوم ویژه الهی است، لزوماً به تحصیلات آکادمیک وابسته نیست، بلکه موهبتی الهی است که در پی تقوا و پرهیزگاری به انسان عطا می‌شود.
چنانکه علمای بزرگ به این مسئله توصیه کرده‌اند، برای دریافت این علم باید سوره یوسف را بسیار تلاوت کرد و البته خواب را نیز نباید برای هر کسی بازگو نمود.
این روایات و داستان‌ها همگی بر یک اصل تأکید دارند:
الف: پاداش‌های الهی، چه در دنیا و چه در آخرت، نتیجه عمل صالح و تقوای واقعی است.
ب: گشوده شدن درهای بهشت به روی انسان، مستلزم ترکیبی از ولایت‌پذیری، پرهیزگاری در خلوت و آشکار، و قناعت در زندگی دنیوی است.
در بخش دیگری از دعا که با عبارت «وَأَغْلِقْ عَنِّی فِیْهِ أَبْوابَ النِّیْرانِ» بیان شده، درخواستی عمیق برای محافظت از نفس در برابر اعمال و رفتارهایی است که انسان را به سوی جهنم می‌کشاند.
این درخواست در حقیقت تعهدی است از سوی بنده برای دوری از گناهان و معاصی.
* توفیق تلاوت قرآن
«وَوَفِّقْنِی فِیْهِ لِتِلاوَةِ القُرْآنِ» اشاره به اهمیت انس با قرآن کریم در ماه مبارک رمضان دارد.
روایات تأکید می‌کنند که تلاوت قرآن در این ماه، ارزش و ثوابی مضاعف دارد. برای بهره‌مندی بیشتر از این فرصت معنوی، برنامه‌ریزی منظمی توصیه شده است:
تلاوت در سحرگاه، پیش از اذان صبح
قرائت یک حزب پس از نماز صبح
تلاوت پیش از نماز ظهر
قرائت بعد از نماز عصر
تلاوت در هنگام افطار
* نزول سکینه و آرامش
عبارت «یا مُنْزِلَ السَّکِینَةِ فِی قُلُوبِ المُؤْمِنِینَ»، به یکی از مهم‌ترین نشانه‌های ایمان اشاره دارد: وقار و آرامش قلبی.
این ویژگی که در سیره بزرگان دین همچون آیت‌الله بهجت(ره) مشهود بوده، نتیجه ایمان راستین و ارتباط عمیق با خداوند متعال است. این آرامش و وقار:
نشانه‌ای از کمال ایمان است
در رفتار و منش ظاهر می‌شود
موجب تأثیرگذاری معنوی بر دیگران می‌شود
این سه درخواست در کنار هم، مسیر کاملی برای تعالی روحی انسان در ماه مبارک رمضان ترسیم می‌کنند:
۱. پرهیز از گناه (بستن درهای جهنم)
۲. ارتباط با کلام الهی (تلاوت قرآن)
۳. دستیابی به آرامش معنوی (نزول سکینه)
در مجموع، این دعا به ما می‌آموزد که برای رسیدن به سعادت حقیقی، باید همزمان در مسیر تقوا گام برداشت، با قرآن مأنوس شد و به مقام آرامش و اطمینان قلبی دست یافت. این سه عنصر در کنار هم، تضمین‌کننده سعادت دنیوی و اخروی انسان هستند.
برای دانلود صوت اینجا را کلیک کنید
نظر شما