به گزارش خبرگزاری حوزه، به اذعان بسیاری از اساتید و کارشناسان، علیرغم فوریت داشتن و اولویت توجه به مسایل اقتصادی و به تبع آن، لزوم تلاش همه‌جانبه مسئولان و مدیران کشور برای حل مشکلات معیشتی مردم، به هیچ وجه نباید از اهمیت مقوله فرهنگ غافل شد، چه آن که ثمره این غفلت، به بارنشستن خسارت های بسیاری است.
با این حال متأسفانه جدای از برخی بی توجهی ها و کم توجهی ها به این عرصه، در سال های اخیر شاهد نوعی افت و تنزل فرهنگی در جامعه هستیم و حال آن که بر اساس نگاه و رویکرد رهبر فرزانه و حکیم انقلاب، توجه به «فرهنگ» در ارتباط مستقیم با ارزش‌ها و آرمان‌های اصیل انقلاب اسلامی قرار دارد؛ ارزش‌هایی برآمده از فرهنگ ایرانی- اسلامی که هدف غایی آن، تحقق عزت و سربلندی حقیقی ملت ایران است و بر این منوال باید بر لزوم تلاش در جهت مقابله با افت فرهنگی تأکید کرد.
نیازمند برنامه ریزی منسجم و هدفمند هستیم
بنابرگفته دکتر طیبه توکلی مدرس حوزه و دانشگاه، لازمه اصلاح فرهنگی و مقابله با معضل افت فرهنگی، برنامه ریزی منسجم و هدفمند مسئولان و تلاش در جهت رفع خلأها و کمبودها در این زمینه است.
وی معتقد است: این که مقام معظم رهبری چند سال پیش تأکید فرمودند که اهمیت فرهنگ برای جامعه همچون اهمیت و ضرورت وجود اکسیژن برای تداوم حیات بشری است، خود این مساله نشان دهنده جایگاه رفیع مسایل فرهنگی است و این که بی توجهی به این مقوله می تواند در حیات جامعه انسانی، خلل جدی وارد سازد.
توکلی همچنین خاطرنشان کرد: اهمیت و حساسیت فرهنگ و به تبع آن مسایل فرهنگی تا بدانجاست که اگر مشکلات و معضلات فرهنگی یک جامعه مرتفع نگردد، نمی توان چندان اُمیدی به حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ... به معنای واقعی کلمه داشت چرا که فرهنگ بر همه این حوزه ها و عرصه ها به شکل مستقیم و یا غیرمستقیم، تأثیر می گذارد.
وی افزود: البته باید توجه داشت که اصلاح فرهنگی و رفع معضلات مربوطه، یک شبه و با صدور بخشنامه و دستورالعمل محقق نمی شود بلکه نیاز به کار جدی و مستمر و در ضمن صبوری و حوصله بسیار تا رسیدن به نتیجه مطلوب در این باره، کاملاً احساس می شود.
اصلاح فرهنگی با رویکرد انقلابی
حجت الاسلام سید محمود موسوی حسب، پژوهشگر حوزوی و فعال فرهنگی نیز با بیان این که شرایط امروز کشور در عرصه فرهنگی مستلزم اهتمام جدی در راستای اصلاح و بازسازی انقلابی ساحت فرهنگ است، ابراز داشت: بازسازی انقلابی عرصه فرهنگ و به پیوست آن رسانه به‌عنوان ساختار فرهنگ‌ساز دنیایِ فعلی، نیاز به شناخت مختصات دقیق تحولات دارد و این که بدانیم راهکارها و برنامه های ما در این قضیه مبتنی بر چه ایده هایی است.
وی با تأکید بر لزوم بها دادن به ایده های نوآورانه و خلاقانه در حوزه فرهنگی به خصوص از جانب جوانان مؤمن و انقلابی افزود: البته باید توجه داشت بر اساس رهنمودها و چارچوب فکری حضرت آقا، مراد و منظور از حرکت انقلابی در حوزه فرهنگ یعنی حرکتی خردمندانه و عاقلانه، چه آن که از منظر ایشان، معنای انقلابی بودن به هیچ وجه بی‌هوا و بی‌حساب حرکت کردن نیست.
از همه ظرفیت های ممکن بهره ببریم
وی همچنین با بیان این که اساساً بازسازی انقلابی حوزه فرهنگ و رسانه نیازمند ایجاد همگرایی حداکثری و فعال‌سازی پتانسیل‌های مختلف حوزه فرهنگ است، ابراز داشت: نکته حائز اهمیت دیگر این که باید بدانیم چتر فرهنگ، چتری با گستره ی پردامنه و وسیع است و لذا در بحث اصلاح و بازسازی فرهنگی باید به همه جوانب امر توجه کرد نه این که صرفاً به یک یا دو بُعد اکتفا شده و از توجه به دیگر ابعاد و زوایا غفلت صورت گیرد، ضمن آن که به شدت نیاز داریم که از همه ظرفیت هایی ممکن در جبهه فرهنگی برای این منظور بهره ببریم.
این پژوهشگر حوزوی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به عبارتی از امام خمینی(ره) مبنی بر این که «اگر فرهنگ درست بشود، یک مملکت اصلاح می شود»، خاطرنشان کرد: با نگاه به انبوه بیانات و رهنمودهای حضرت امام(ره) و همچنین مقام معظم رهبری به خوبی متوجه عمق نگاه راهبردی امامین انقلاب به مقوله زیربنایی و کلیدی فرهنگ و مسایل مبتلابه آن می شویم اما مشکل اینجاست که برخی مسئولان فرهنگی چنین نگاه عمیقی به قضایا ندارند و یا این که عزم و اراده ای قوی برای تحقق بایسته های فرهنگی مبتنی بر چارچوب های دینی و انقلابی از خود نشان نمی دهند.
ضرورت بازگشت به فرهنگ خودی
وی افزود: از نگاه حضرت امام (ره) کلیدی ترین راهکار مقابله با فرهنگ غرب و بیگانه و نجات از عوارض شوم تهاجم فرهنگی، همانا بازگشت به فرهنگ خودی است؛ البته مسلم است که مطالبه جدی پیر جماران از همه ما، تلاش وقفه ناپذیر در مسیر بستر سازی برای احیای احکام و ارزش های اسلام ناب محمدی(ص) و در یک کلمه تحقق کامل فرهنگ دینی در جامعه بوده است.
مخاطب شناسی؛ لازمه توفیق در تولیدات فرهنگی
دکتر مهدی اسلامی عضو هیئت علمی پژوهشگاه امام صادق(ع) هم با بیان این که تلاش در جهت حل مشکلات فرهنگی به صرف ادعا و شعار ممکن نیست، خاطرنشان کرد: برخورداری از نقشه راه فرهنگی مبتنی بر مخاطب شناسی، ذائقه شناسی و برآمده از نظام مسائل فرهنگی کشور لازمه موفقیت در زمینه مسایل فرهنگی و حل معضلات مربوطه است.
وی همچنین گفت: از سوی دیگر ما نیازمند راهکارهایی در سه فاز کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای این قضیه هستیم و این که با شناسایی نیازها و اولویت های کشور در عرصه فرهنگی با برنامه و هدفمند به دنبال حل مشکلات و یا کاسته از حجم آن ها باشیم.
این مدرس دانشگاه با تأکید بر لزوم تلاش در جهت ارتقای سواد فرهنگی افراد جامعه بیان داشت: از سوی دیگر و از آنجا که فرهنگ به عنوان زیرساخت سایر عرصه‌ها به شمار می رود، لذا بررسی و شناسایی مشکلات و معضلات موجود در این حوزه امری ضروری و حیاتی است که در این رابطه باید از ظرفیت نخبگان و اساتید حوزه و دانشگاه همچنین کارشناسان مجرب استفاده کرد.
وی افزود: مساله مهم دیگر ناظر به بحث تولیدات و محصولات فرهنگی است و به اعتقاد بنده، در راستای کسب توفیقات لازم در این زمینه و دست یابی به اهداف حداکثری ابتدا می بایست مخاطب هدف را به‌خوبی شناخت و به مؤلفه هایی چون سن، جنسیت، نیازها، علایق و دغدغه‌های او توجه نمود چرا که این شناخت زمینه ای فراهم می کند تا محتوایی تولید گردد که برای مخاطب جذاب و مفید باشد.
اسلامی همچنین یادآور شد: تولید و محصول فرهنگی به این جهت که به سلیقه و ذائقه افراد مرتبط است طبعاً می بایست با طبع و میل آنها سازگار باشد تا مورد توجه قرار گیرد و شناسایی این مساله با ساده‌انگاری ممکن نیست، به خصوص در رابطه با نسل‌های جدیدتر که بر اثر تحولات فرهنگی و ذائقه‌سازی دستگاه‌های خارجی به سادگی تحت تاثیر قرار نمی‌گیرند.
وی در خاتمه گفت: یکی از مهم ترین مطالبات رهبر معظم انقلاب در سال های اخیر لزوم توجه به کیفیت محصولات و تولیدات فرهنگی بوده است و طبعاً در این راستا آن چه مهم است این که فرآیند ایده پردازی و تولید آثار را به اهالی توانمند و متعهد در عرصه گسترده و متنوع فرهنگ و هنر بسپریم و البته در این بین، نظارت و هدایتگری لازم را هم داشته باشیم تا ثمره این فعالیت ها در نهایت منجر به جبران اُفت فرهنگی شود.
گزارش از: سیدمحمدمهدی موسوی
نظر شما