حجت الاسلام و المسلمین حمید محمدی، رئیس بیستمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم، در گفت وگو با خبرگزاری حوزه، گفت: حضور حوزه در نمایشگاه قرآن، فوق العاده است، و یکی از زیباترین بخش های نمایشگاه قرآن، از حیث ظاهری و محتوایی است به گونه ای که هر کسی وارد این بخش می‌شود، احساس آرامش خاصی به او دست می دهد.

وی در ادامه با بیان این که علی‌رغم محدودیت مکانی بخش حوزوی، غرفه ها مملو از محصولات فاخر و مناسب است، گفت: به نظر می‌رسد، بخش حوزوی نمایشگاه قرآن، که می‌بایست پیشتیبان اصلی محتوایی کل نمایشگاه باشد، نقش خود را آرام آرام پیدا کرده و امیدواریم در سال‌های آینده، شاهد نقش ایده‌آل حوزه در این عرصه باشیم.

مشروح گفت وگوی خبرنگار خبرگزاری حوزه،‌ با حجت الاسلام و المسلمین حمید محمدی رئیس بیستمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم را در ادامه می‌خوانید:

* به عنوان اولین سؤال بخش حوزوی بیستمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم را از حیث ظاهر و چیدمان غرفه ها چگونه دیدید؟

امسال در بیستمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم،‌ شاهد آن هستیم که بخش حوزوی، یکی از زیباترین بخش های نمایشگاه قرآن، از حیث ظاهری و محتوایی است. در طراحی و تزئین غرفه ها، در چینش آن و همچنین در وجود یک ساحت و حیات میانی که امکان گردش را بسیار سهل و آسان کرده، یک هنرمندی خاصی به کار برده شده است، به گونه ای که هر کسی وارد بخش حوزوی بیستمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم می شود، احساس آرامش خاصی به او دست می دهد. گر چه دو سه بخش مشابه بخش حوزوی را در بیستمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم داریم، اما الحق و الانصاف شاید در میان آن بخش ها نیز، بخش حوزوی آرامش، چشم نوازی و سادگی اش بیشتر است؛ در حقیقت به نظر من بخش حوزوی نمایشگاه قرآن، فوق العاده است.

*فارغ از شکل ظاهری، به نظر شما بخش حوزوی بیستمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم از نظر محتوایی در چه سطحی است؟

ما در عصر غیبت، جانشینان رسول الله(ص) و ائمه اطهار(ع) را، علمای حاضر در حوزه های علمیه می دانیم، لذا مقام تفسیر قرآن و حدیث و ثقلین بر عهده آن هاست. نمایشگاه فعلی نیز نمایشگاه قرآن و عترت است و به نظر می رسد جایی که بستر اصلی صدور محتوا برای تبیین، تحلیل، نشر و انتشار معارف ناب قرآن و اهل بیت(ع) است، باید همین حوزه های علمیه باشد. با توجه به محدودیت مکانی که در اختیار بخش حوزوی بوده غرفه ها مملو از محصولات فاخر و مناسب است. علاوه بر این در 4 الی 5 بخش دیگر نمایشگاه نیز، محصولات حوزه را شاهد هستیم؛ چنان که بخشی از محصولات حوزه در بخش دانشگاهی، بخشی در بخش پژوهشی و بخشی در بخش های فروش نمایشگاه مستقر است. لذا به نظر می‌رسد، بخش حوزوی بیستمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم، که بایستی پیشتیبان اصلی محتوایی کل نمایشگاه باشد، نقش خودش را آرام آرام پیدا کرده و ایفا می کند؛ هر چند که ما برای آن نقش ایده آل حوزه در عرصه قرآن فاصله زیادی داریم.

*به صورت کلی حوزه های علمیه و روحانیت در مقابل قرآن کریم چه وظیفه ای داشته و باید چه اقداماتی را انجام دهند؟

حوزه دو نقش کلیدی دارد؛ یکی در تولید مفاهیم قرآنی و تبیین این مفاهیم و گزاره ها، که ساحت های متعددی از جمله تولید منابع مناسب آموزشی، انجام پژوهش های مناسب برای به زبان روز کردن معارف قرآن کریم، ارائه آموزش های قرآنی خوب و تربیت عناصر قرآنی متناسب، حضور قرآن در عرصه های رسانه با تولید آثار هنری مناسب و حضور حوزه در عرصه ادبیات قرآنی دارد. نقش کلیدی دیگر حوزه در بخش تولید و بحث نظام سازی قرآنی است که از مهمترین دغدغه های مقام معظم رهبری نیز می باشد. اصولا مهمترین دلایل جاودانگی نظام جمهوری اسلامی این است که این نظام اسلامی، بناهای خودش را بر اساس نظامات استخراج شده از قرآن در حوزه نظام سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نظام تربیتی قرار دهد. البته نمی گویم این کار منحصرا وظیفه حوزه است، بلکه دانشگاه هم باید کمک کند، ولی انتظار اولیه از حوزه می رود.

*تلاش های انجام شده در این زمینه را چگونه ارزیابی می کنید؟

با وجود تلاش های بسیار گسترده ای که در سی و سه سال گذشته صورت گرفته، راه بسیار بلندی پیش رو داریم که به آن نقطه ایده آلی که اشاره کردم برسیم، چرا که هنوز به آن درجه مطلوب که استخراج نظامات قرآنی و ارائه آن ها در قالب های عملیاتی برای حاکم شدن آن ها در جای جای جمهوری اسلامی باشد،‌نرسیدیم. اگر ما به این درجه مطلوب رسیدیم، می توانیم مدعی شویم که نظام جمهوری اسلامی، نظامی صد در صد قرآنی است؛‌ و این همان چیزی است که در قانون اساسی به آن تأکید و عنوان شده است نظام جمهوری اسلامی،‌ نظامی حکومتی است که مبتنی بر حکومت عدل و حق قرآن است، که تحقق این حکومت حق و عدل قرآن بسیار زمان بر بوده و باید برای آن تلاش کرد.

*حوزه های علمیه برای حرکت مطلوب و سریع در این مسیر، باید چگونه فعالیتی داشته باشند؟

بخش دیگر حوزه در حوزه تبلیغ و ترویج است. این که این محصولات تولید شده را در جذابترین قالب ها و برترین شکل ها و هنری ترین آن ها در لایه های مختلف جامعه نفوذ داده و به پیش ببرد. به نظر بنده،‌ هنوز در این بخش حوزه خیلی کار دارد. تربیت عناصر قرآنی اعم از قاریان برجسته، مبلغان قرآنی ممتاز،‌ مؤلفان زبر دست که بتوانند برای کودکان و نوجوانان و بانوان و خانواده ها قرآنی بنویسند، ‌از جمله این کارهاست. ما امروز تنها تعداد محدودی کودک تفسیر‌نویس حوزوی برای نوجوان داریم که بتوانند آثار فاخر تولید کنند، از این رو باید در این مسیر تلاش کرد

*برپایی نمایشگاه هایی مانند نمایشگاه بین المللی قرآن کریم،‌ تا چه میزان در حرکت حوزه های علمیه در این جهت مؤثر است؟

این نمایشگاه، ضعف ها را خوب نشان می دهد؛ الان بخش نوجوان بیستمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم را تحویل دوستان حوزوی دادیم و آن ها در این زمینه کار می کنند و خوب است. در تبلیغ گفتاری و انتقال مفاهیم دینی به صورت گفتاری حوزه موفق است و توانسته مبلغانی را در این خصوص تربیت و آماده کند، ولی در بخش محصولات قرآنی متناسب با شرایط روز در حوزه هایی مثل رسانه، ‌اینترنت و ... تا نقطه مطلوب فاصله داریم.

*جدای از مباحث مربوط به بیستمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم، ضرورت روی آوردن طلاب و روحانیون به سمت قرآن چیست و چه فوایدی می تواند داشته باشد؟

ما هر جا حوزوی قرآنی را به عنوان مبلغ فرستادیم،‌ انقلاب قرآنی در آن جا شکل گرفته است؛ ‌چه خارج کشور و چه داخل. برای مثال در کشور ماداگاسکا یک روحانی اعزام شد و به دلیل این که هم فاضل حوزوی و هم قاری قرآن بود و ترجمه قرآن نیز می دانست، منشأ تربیت قاریان بزرگ شد؛‌ همان آقا وقتی منتقل به ساحل عاج شد، آن جا نیز تأثیرگذار بود. من خودم ساحل عاج بودم و مشاهده کردم دوره آموزشی ایشان یک سر و گردن بالاتر از بقیه بود و این به دلیل قرآنی بودن این فاضل حوزوی بود. یعنی تسلط بر علوم قرآن،‌ معارف قرآن،‌فنون قرآنی که یکی از آن ها فن قرائت است، در رشد و تربیت افراد فوق العاده مؤثر است.

*لازمه این که ما بتوانیم این سطح تأثیر را از حوزه علمیه داشته باشیم چیست؟ یعنی حوزه باید چه کار کند؟

لازمه این قصه که ما بتوانیم این سطح تأثیر ا از حوزه داشته باشیم و انتظارات مان از حوزه برآورده شود، این است که در تمام حوزه های علمیه از سال اول تا سطح خارج فقه، طلبه، لحظه ای از قرآن جدا نشود. ایجاد دارالقران در تمام مدارس علمیه، داشتن برنامه های منظم قرآنی در برنامه های  رسمی، داشتن برنامه های فوق برنامه ویژه در ساحت های فراغت طلاب، تربیت قاریان و حافظان قرآن برجسته، تربیت مفسران برجسته و همچنین تربیت مدرسان و معلمان قرآن برجسته، از ضرورت های توسعه فعالیت های قرآنی در کشور است. به نظر می رسد پاشنه آشیل قرآن حوزه است. یعنی اگر ما توانستیم در حوزه های علمیه قرآن را به سطحی برسانیم که عناصر فاخر تربیت کنیم، می توانیم امیدوار باشیم که در سطح جامعه، فرهنگ قرآنی رشد و ارتقاء پیدا می کند.

*حوزه های علمیه تا چه میزان در فعالیت های قرآنی موفق بودند؟

ما اکنون، نقش تحولات دو سه سال اخیر در حوزه های علمیه را  در جامعه می بینیم و مطالبه سال گذشته مقام معظم رهبری مبنی بر 10میلیون حافظ قرآن، حاکی از این است که آقا احساس کردند، امروز ظرفیت های خوبی فراهم شده و امکان تحقق دارد و از این رو این مطالبه را مطرح کردند. همین امسال اول ماه رمضان اعلام کردند انس جوانان با قرآن رشد کرده و نشاط و شور قرآنی در جامعه پیدا شده است؛‌ این مسائل ناشی از این است که هم اکنون روحانیت رسالت خود را در حوزه قرآن  انجام می دهد. بخشی از ایجاد شور و نشاط  قرآنی، به عهده حوزه بوده و در حال انجام است. اگر حوزه بتواند در ده سال آینده، چند صد مفسر بزرگ، چند هزار مبلغ قدر و چند هزار قاری و حافظ کل تربیت کند؛ ما در حقیقت می توانیم جاودانگی قرآن در جامعه ایرانی و جامعه اهل بیتی(ع) و نیز ایده آل گری در حوزه توقعات قرآنی را محقق شده ببینیم.

*برخی از بازدیدکنندگان بخش حوزوی نمایشگاه قرآن و همچنین برخی از غرفه داران این عقیده را دارند که باید با توجه به ظرفیت عظیم حوزه های علمیه، فضای بیشتری از نمایشگاه در اختیار بخش حوزوی قرار می گرفت؛ نظر شما به عنوان رئیس نمایشگاه، در این خصوص چیست؟

چون فضای بیش از این نداشتیم، مورد اعتراض دوستانیم؛ حتی برخی از بخش های نمایشگاه اعتراض دارند که چرا بخش حوزوی نسبت به سال گذشته از نظر فضا کمتر نشده، حال آن که ما فضای کمتری نسبت به سال گذشته در اختیار گرفتیم. تقریبا بخش حوزوی یکی از بزرگترین بخش های بیستمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم است.

*آیا تبلیغات شهری و تلویزیونی برای بیستمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم به اندازه کافی بوده است؟

تبلیغات لازم نیست؛ نه پول اضافی داریم و نه صلاح است که پول را در این جا خرج کنیم؛ وجود 22 شبکه تلویزیونی که هر روز دوربین های شان در نمایشگاه قرآن فعال است و هر روز برخی از آن ها حتی گزارش زنده پخش می کنند، ما را مستغنی می کند از این که تبلیغات کنیم. برترین تبلیغ حضور خود رسانه ملی است؛ الان در بخش خبر صدا و سیما، همه روزه از 2 الی 7دقیقه از این نمایشگاه خبر می رود و خبر هم که قله رسانه است. ما ضروری نمی بینیم. تبلیغات شهری نیز تا جایی که رایگان بود و به بودجه نمایگشاه می آمد، انجام شد. به نظرم ضرورتی هم برای این کار نیست.

*نظر شما راجع به ابتکار بخش حوزوی بیستمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم و دعوت از آستانه مقدسه حضرت عباس(ع) برای ایجاد غرفه ای خاص، چیست؟

غرفه حضرت عباس(ع) غرفه ای بسیار زیبا و خوب است. ما به ثقل اصغر در کنار اکبر و عترت در کنار کتاب الله به شدت معتقدیم و از این رو یک بخش  ویژه ای را در سال آینده در بخش عترت و ولایت تجمیع می کنیم. حضور آستانه مقدسه حضرت عباس(ع) واقعا فوق العاده است. حس معنوی و حس معرفتی که مردم از این نوع غرفه ها می گیرند کمتر از غرفه های قرآنی نیست، بلکه مکمل آن غرفه هاست و یک نورانیت ویژه‌ای را در نمایشگاه ایجاد کرده است.

29/313