به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین اعرافی، پیش از ظهر امروز در همایش "پژوهش و مرجعیت علمی المصطفی(ص)" در تالار قدس مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره) قم، با اشاره به جایگاه حوزه در تولید و نشر دانش و علوم اسلامی، اظهارداشت: سامانه‌های جدید برای رسیدن به مرجعیت علمی و معرفتی در جهان معاصر باید محقق شود.

وی با اشاره به این که حوزه، مسئول پاسخ‌گویی به نیازهای فکری، معرفتی، فقهی، اعتقادی و معنوی جهان معاصر است، خاطرنشان کرد: حوزه باید توانایی پاسخگویی به همه این عرصه‌ها را داشته باشد و برای رسیدن به این مهم، نیازمند مرجعیت علمی است. یعنی این نهاد باید مورد اعتماد و مراجعه جامعه علمی و نخبگانی در حوزه علوم اسلامی باشد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در توضیح مرجعیت علمی، گفت: مرجعیت یک نهاد علمی این است که مورد اعتماد جامعه نخبگان باشد و تولیدات فکری و نظری آن نهاد، مورد ارجاع و استناد در قالب مقالات و تحقیقات قرار بگیرد، همچنین نیروی انسانی از جمله فارغ‌التحصیلان و اساتید آن مورد اعتماد مردم باشند.

وی، دو عرصه تولیدات نظری و منافع انسانی را ارکان مرجعیت علمی توصیف کرد و ادامه داد: این مرجعیت باید در مرزهای دانشی، در علوم مختلف وجود داشته باشد؛ یعنی باید به قله‌های علم در هر حوزه رسید و در آن راستا، به پویایی و تلاش‌های نو دست بزنیم. آنچه که المصطفی و حوزه باید در محدوده و دامنه آن مرجعیت برسند، تنها علوم اسلامی است، یعنی دانشی که از منابع دینی استخراج شده، ولی نه به شکل ابتدایی آن، بلکه در دایره وسیع تر شامل همه محتوای آن اعم از توصیفات و تجویزات باشد.

رییس جامعة المصطفی(ص) با بیان این که وقتی از جایگاه مرجعیت فکری نهادهای حوزوی سخن می‌گوییم، منظوراین است که باید بر 3محور و قلمرو حرکت کنند، ابراز داشت: نخستین قلمرو، استخراج اندیشه‌های اسلام در قالب کلام، معارف اسلامی، فقه و اخلاق اسلامی می باشد. دوم، تطبیق اندیشه‌های استخراج شده با ادیان و مذاهب دیگر و سوم تعیین تکلیف در حوزه ارائه اندیشه مستخرج از کتاب و سنت با علوم و دانش‌های بشری و ایجاد ارتباط میان آنها.

وی اضافه کرد: در این راستا مرجعیت علمی دارای الزاماتی است که توجه به آنها نقش مهمی در موفقیت این طرح دارد. الزامات مرجعیت در حوزه محتوا، مضمون و ثبوت؛ عرضه و شکل ارایه، از جمله این الزامات است؛ یک نهاد در قلمرویی که برایش تعریف شده باید در مرزهای آن دانش باشد و در آن مرزها نیز به توسعه و تکامل در روش تحقیق برسد که نکته بسیار مهمی است.

حجت الاسلام والمسلمین اعرافی افزود: علم اصول نمونه‌ چنین دستآوردی است که گذشتگان و بزرگان حوزه توانسته‌اند یک روش‌شناسی بسیار دقیق را در علم فقه به نام اصول ایجاد کنند که همواره یک سیر تکامل و پیشرفت را طی کرده؛ از دیگر ملزومات مرجعیت عمق بخشیدن به پژوهش، در نهایت صبر و بردباری است. تطبیق با نظریه‌های جدید ناظر به پرسش‌های نو از دیگر این ملوزمات به شمار می‌رود.

عضو جامعه مدرسین حوزه، یکی از بایسته‌های پژوهش در حوزه را ناظر به مرجعیت علمی مطالعات تطبیقی ذکر کرد و یادآور شد: اگر امروز همه از شهید مطهری، علامه طباطبایی و شهید صدر در حوزه تطبعات علم روز نام می‌برند، به دلیل اشرافی بود که در عرصه مطالعات تطبیقی با علم روز داشتند که بسیار شگفت‌آور است. نکته دیگری که در این عرصه مهم است توجه به ادبیات تولید است، یعنی باید گفتمان مناسبی را متناسب با جامعه هدف عرضه کنیم که اگر این ادبیات به روز و متناسب با جامعه هدف نباشد، قطعا در همان سطح خواهیم ماند.

رییس جامعة المصطفی(س) تصریح کرد: بهره‌مندی از اسناد جامع  و متقن و حفظ ساختارهای مناسب جهت پیشرفت علمی مثل قطب‌های علمی که در المصطفی(ص) در حال شکل گیری است. بهره مندی از برنامه های پژوهشی از جمله هوش مصنوعی، نیروی انسانی محقق و پژوهشگر و نظام آموزشی پژوهش‌محور، نوع تولیدات عرضه پژوهش‌ها و همچنین شبکه تولید از جمله ملزومات عرصه پژوهش روزآمد به شمار می‌رود.

حجت الاسلام والمسلمین اعرافی خاطرنشان کرد: به فرموده مقام معظم رهبری و مراجع عظام، حوزه باید در مسیر مرجعیت علمی حرکت کند؛ البته در این راستا نباید از سنت‌های حوزوی نیز غافل شد؛ زیرا دو سنت مهم اخلاص و پشتکار رمز موفقیت در این عرصه خواهد بود.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان با اشاره به این که روزی که شهید  صدر کتاب فاخر "اقتصاد ما" را نوشت و در جهان علم نفوذ کرد، به هیچ وجه راضی نبود که نامش در این کتاب ذکر شود، ولی اتفاقاتی رقم خورد که نام ایشان را در این کتاب ذکر کردند، گفت: این مسئله نشان دهنده آن است که علمای ما کارهای فاخری را انجام می دادند که قطعاً به طور عادی از یک نفر ساخته نیست، ولی هیچ چشم‌داشتی برای مطرح شدن و سر زبان‌ها افتادن نداشتند.