حجت الاسلام و المسلمین جوادی آملی رییس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسرا در گفتگو با خبرگزاری حوزه، با بیان جایگاه شادی و تفریح در اسلام و بایدها و نبایدهای آن گفت: شئوناتی همچون فرح و شادی و یا غم و اندوه، جلوه های انسانی هستند که تا خود انسان و حقیقت او شناخته نشود این شئون هم قابل شناخت نیستند.

برپایه معرفت دنیایی و مبانی جهان شناختی مادی، انسان یک موجود ملکی و طبیعی است و طبعا همه جلوه ها و شئونات انسانی بر اساس طبیعت و ماده شکل می گیرد و شادی و غم او هم  براساس همین این چارچوب شکل می یابد که این جنبه ملکی و طبیعی انسانی است.

*غم و شادی ابعاد انسانی

 براساس دیدگاه دینی و برپایه جهان، شناسی ماوراء طبیعی، که هستی را هم براساس شناخت مادی و هم بر اساس شناخت غیرمادی جهان شناسایی می کند؛ انسان دارای هویتی دوگانه است. حیثتی طبیعی و مادی که بدن او را تشکیل می دهد و حیثیتی ماورا طبیعی که نفس، روح و جان انسان را تشکیل می دهد.

و البته باید شادی و فرح و همچنین حزن و اندوه را برای انسانی که مرکب از نفس و بدن است یعنی مرکب از ماورا طبیعی و ماورا مادی است، معنی کرد.

دین ابتدا در جهت معرفی انسان و حقیقت انسان است و برای او حقیقتی دو بعدی مشخص می کند. برای او جانی الهی و بدنی طبیعی و مادی معرفی می کند و لذا به هر دو بعد انسانی یعنی بعد طبیعی و ملکوتی او توجه دارد.

لکن بعد مادی انسانی فرع بر بعد ملکوتی اوست. به این معنا که روح و نفس انسانی در جهت تعالی، رشد و توسعه خود، طبعا نیاز دارد که بدن جلوه های او را تامین کند. از این جهت دین هم به لذت وشادی بدن و هم به لذت و شادی روح توجه داردو این دو، در یک مسیر و راستای هستند.

و از همین رو لذت و شادی کسانی که روح و حقیقت نفس انسانی را انکار می کنند و تنها به دنبال لذت بدن و طبیعت انسان هستند "فرح نازل" نامیده می شود.

*لذت ملکی و ملکوتی

اما اگر بدن و روح در راستای هم قرار بگیرند و روح در مسیر تعالی خودش، بخواهد بدن را به همراه ببرد؛ طبیعی است که برای او لذت وشادی معرفی می‌کند که این لذت و شادی هرگز منافاتی با لذت های نفسانی ندارد.

این هنر دین است که با معرفی حقیقت و هویت انسانی به عنوان یک موجود ملکی و ملکوتی، که باید هر دو بعد انسانی او تامین شود؛ هم سعادت دنیای انسان و هم سعادت اخروی او را در نظر گرفته است و این دو را در مسیر یکدیگر می داند.

بیان رسول گرامی اسلام که فرمود «الدنیا مزرعة الاخرة» به این معنی که انسان در دنیا می کارد و در آخرت درو می کند؛ نشان می دهد که این دو در راستای همدیگرند و هرگز منافاتی با یکدیگر ندارند. اگر لذت ها و الم ها، شادی ها و غم ها با این نگاه برای انسان تعریف شوند، قطعی و مسلم خواهد بود که انسان هم از لذت های طبیعی و مادی بهره مند خواهد بود و هم جهت نفسانی و تعالی او مانعی برای رشد نخواهد دید.

*تعریف سرور و حزن در کلام اهل‌بیت(ع)

 اهل بیت عصمت و طهارت(ع) نیز با توجه به همین نگرش، سرور و حزن را اینگونه تعریف می کنند که گروندگان و پیروان ما حزن و شادی خود را با ما منطبق می کنند به نحوی که : « يَفْرَحُونَ لِفَرَحِنَا وَ يَحْزَنُونَ لِحُزْنِنَا»؛ یعنی شیعیان ما کسانی هستند که حزن و شادی خود را با حزن و شادی ما هماهنگ می کنند.

طبعا در چنین فضایی آنچه را که برای جامعه اسلامی عموما و جامعه شیعی خصوصا، مطرح است این است که آنگاه که اهل بیت عصمت و طهارت(ع) در حزن و ماتم هستند، پیروان آنها هم همین‌گونه خواهند بود و در مقام شادی و فرح آنها، با ایشان هم آهنگ هستند و مسیر زندگی خود را براساس الگوی اهل بیت عصمت و طهارت(ع) تعیین می‌کنند.

نکته مهم و قابل ذکر این است که جلوه های ارزشمندی اجتماعی همچون صله رحم و رفت و آمدهای فامیلی و دوستانه که در ایام خاصی مثل نوروز برای جامعه شیعی و اهل بیتی مطرح است، مناسبات درست اجتماعی هستند که هرگز در جهت خلاف تعالی و روح انسانی و اسلامی نیستند و همواره مورد توصیه اهل بیت(ع) قرار گرفته‌اند.

*مناسبات اجتماعی با روح اسلام منافات ندارد

پس هیچگاه آمد و شدها و مناسبات درست و سالم اجتماعی که بی پیرایه و منزه از هر نوع گفتگو و رفتار و کردار نامناسب و ناشایست است، موجب نمی شود که آن حیثیت اصلی و اساسی شیعیان با اهل بیت عصمت و طهارت(ع) مخدوش گردد.

نکته ای که باید در اینجا ذکر شود این است که ایام نوروز براساس سنت ایرانیان اصیل، آمد و شدها و مناسبات اجتماعی و صله رحم همراه با رنگ زیبای طبیعت آغاز می شود و باعث می گردد که این رفت و آمدها زنده و احیا شود و این مسله هم بسیار مورد توصیه اسلام است و هرگز در تضاد و تعارض با آموزه های وحیانی و توصیه های اهل بیت عصمت و طهارت(ع) نخواهد بود.